Frans van Mieris

Boekbespreking door Drs Kees Kaldenbach / book reviews by art historian Drs Kees Kaldenbach

====================

Adriaen Coorte, by Quentin Buvelot, book & exhibition catalogue.
De Grote Rembrandt, door Gary Schwartz, boek.
Geschiedenis van Alkmaar, boek.
Carel Fabritius, Tentoonstellingscatalogus.
Frans van Mieris, Tentoonstellingscatalogus.
From Rembrandt to Vermeer, Grove Art catalogue, book.
Vermeer Studies, Congresbundel.
C. Willemijn Fock: Het Nederlandse interieur in beeld, boek.
Het Huwelijksgeschenk (1934), boek over de egoïstische vrouw, die haar luiheid botviert.
Zandvliet, 250 De Rijksten van de Gouden Eeuw , boek + nieuwe stippenplattegrond!
Ik doe wat ik doe, teksten van Lennaert Nijgh , boek + cd
Het Rotterdam Boek, boek.
Bouwen in Nederland 600 - 2000, boek.
Hollandse Stadsgezichten/ Dutch Cityscape, exhib. cat.
Zee van Land / over Hollandse Polders (NL) boek
Sea of Land / about Dutch Polders (English) book
A full article on the large portrait of the marvellous preacher Uytenboogaard.
Artikel over Uytenboogaerd, Nederlandse versie.
Geert Grote en het religieuze Andachtsbild

TEFAF 2008 art fair

====================

 

Boekbespreking / recensie
door Kees Kaldenbach van

Quentin Buvelot et al, Frans van Mieris 1635 – 1681. Mauritshuis, Den Haag & Waanders Uitgevers, Zwolle, 2005. 255 pagina’s in full color met steunafbeeldingen in z/w.

 

Deze tentoonstellingscatalogus verscheen in 2005 ter gelegenheid van de tentoonstelling van schilderijen en tekeningen van Frans van Mieris de Oude, gehouden in de National Gallery of Art in Washington DC en in het Koninklijk kabinet van schilderijen, Den Haag.

Als er een hemel bestaat waarin zich ook tentoonstellingscatalogi bevinden, dan verdient deze boekproductie er wellicht ook een plaatsje.

Frans van Mieris wordt in deze catalogus voor het eerst geeerd en in de publieke aandacht gezet door middel van een kloek boek en een bijpassende fraaie tentoonstelling.
Vanaf de uitvinding van de fotografie rond 1840-1850 begon een meer dan een eeuw aanhoudende dip in de  waardering voor de fijnschilderkunst (dat is, kort gezegd, de schilderwijze van de groep Leidse schilders rond Gerard Dou). Sinds een paar decennia mag deze verfijnde tak van schilderkunst eindelijk weer uit de kast komen en in het openbaar gezien en gewaardeerd worden door het grote publiek en kunstspecialisten. Onbeschaamd en met plezier.

De 48 in Den Haag en Washington tentoongestelde werken (een handvol tekeningen en voor het overige vele schilderijen van kabinetformaat) zijn in een hoge kwaliteit 4-kleurendruk afgebeeld. Aan het eind van het boek geven de aanhangsels lijsten met o.a. een compleet overzicht van het hele oeuvre van Van Mieris.

En zoals het hoort zijn er aan het begin van het boek een aantal redelijk intelligente en tot nadenken stemmende inleidende essays opgenomen waarin deskundigen van verschillende pluimage hun licht laten schijnen over de schilder.

 

Frans van Mieris was de meest veelbelovende student van Gerard Dou, die hem de ‘prins’ onder zijn leerlingen noemde. En op zijn beurt werd Van Mieris op zijn beurt weer van invloed op andere schilders, zodat hij een schakel vormt in een belangrijke artistieke genealogische lijn van fijnschilders. De lijst ziet er ongeveer als volgt uit: Rembrandt -> Van Mieris -> Van der Neer -> Van der Werff.
En Vermeer, die andere verheven prins, en tijdgenoot van Van Mieris, heeft naast invloed van Gerard ter Borch ook wellicht iets positiefs meegekregen van Van Mieris.

Na een opleiding tot goudsmid, waarin hij leerde het kleine en fijne te waarderen, stapte Frans van Mieris over op de schilderkunst.
Het werk van Van Mieris onderscheidt zich van dat van leermeester Dou door een lichter kleurgebruik en het gebruik van sprekende, soms zelfs van LSD-achtig hallucinerende kleuren. Bovendien zijn de menselijke figuren waarmee Van Mieris zijn werk stoffeert meer levendig en sprekend en staan zijn in onderlinge sociale betrekking, in interactie, soms zelfs met een beetje gevoel voor humor. Hij stelde zichzelf een aantal keren tot doel zich zelf ver te overtreffen in het uitbeelden van hoogglans op zijde en satijn, en van changeant kleureffecten op gedrapeerde stoffen. Bij van Mieris is de schildertoets zo verfijnd dat de individuele toets van de schilderkwast geheel verdwenen is. Hij werkte soms vele honderden uren aan een schilderij - en in een bijzonder geval is ons bekend dat hij daarbij op uurloon betaald werd, zodat de uiteindelijk betaalde prijs op 3000 guldens uitkwam, een fabelachtige som als men bedenkt dat een modaal grachtenhuis voor 1000 gulden te koop was. Het resultaat van zijn fijnschildertechniek is op zijn best een ongelooflijke emaille-achtige diepte en een kristallen helderheid.
Als hij echter - in zijn drang tot kunstigheid - te ver van zijn basis uitvliegt en wegzweeft naar gestileerdheid en gekunsteldheid, en dat gebeurde zo nu en dan, dan valt hij door de mand. Op die mindere momenten laat hij zien dat hij compositie, kleurcompositie, uitbeelding van menselijke figuren, in inhoud en vorm niet compleet beheerst.

 

In de serie essays voor in de calatogus is die van professor dr. Eddy de Jongh het meest spannend. De Jongh staat met zijn publicaties vanaf de beroemde tentoonstellingscatalogus “Tot lering en Vermaak” (Rijksmuseum, 1976)  aan de wieg van de ‘hogere uitlegkunde’. In de daar op volgende jaren is die uitlegkunde als intellectueel speeltje van horden kunsthistorici wild uit de hand gelopen. Dat heeft geleid tot een woud van uitwassen met vergezochte rebus-oplossingen, waarbij elke hond automatisch hondentrouw betekent en elke brief een liefdesbrief moet voorstellen.
In dit essay toont De Jongh dat er in zijn vak van uitlegkunde inzake de mogelijke betekenissen van schilderijen van Van Mieris vaak een marge van onzekerheid bestaat en soms zelf totale onzekerheid, die hij dan bijna beschaamd  moet aanduiden als een “ testimonium paupertatis”. Verfrissend!

 

Quentin Buvelot et al, Frans van Mieris 1635 – 1681. Mauritshuis, Den Haag & Waanders Uitgevers, Zwolle, 2005. 255 pagina’s in full color met steunafbeeldingen in z/w.

 

See also another Fabritius page.

 Menu of Kaldenbach tours


How to find Drs Kaldenbach:

Map of Haarlemmermeerstraat, Amsterdam. Please note this tricky situation: there is another street in town that sounds almost the same: Haarlemmerstraat. You need however to find my street, Haarlemmermeerstraat. Take tram 2 to Hoofddorpplein square or tram 1 to Suriname plein square.

 

Contact information:

Drs. Kees Kaldenbach , kalden@xs4all.nl

Haarlemmermeerstraat 83 hs

1058 JS Amsterdam

The Netherlands

telephone 020 - 669 8119

(from abroad NL +20 - 669 8119)

cell phone 06 - 2868 9775

(from abroad NL +6 - 2868 9775)

 

How to get there (after your booking confirmation!):

- by car: ring road exit S 106 towards the centre, then 1st to the right (paid parking)

- by trams 1 and 17; exit at Surinameplein

- by tram 2; exit Hoofddorpplein.

From the museum square it takes about a 10-minute tram ride.

Read client testimonials. Read a biography.

 


Menu of tours

 

Photo by Dick Martin.

 

 

 

 


 

Reaction, questions? Read client testimonials.

Drs. Kees Kaldenbach, art historian, kalden@xs4all.nl Haarlemmermeerstraat 83hs, 1058 JS Amsterdam (near Surinameplein, ring road exit s106, streetcar tram 1 and 17).

Telephone 020 669 8119; cell phone 06 - 2868 9775.

Open seven days a week.

Member of Amsterdam Chamber of Commerce (Kamer van Koophandel)

E mail esponses and bookings to art historian Drs. Kees Kaldenbach.

This page forms part of the 2000+ item Vermeer web site at www.xs4all.nl/~kalden

Launched October 24, 2007. Updated June 9, 2016.

 

 

====================

Column 2006 - 1 Farmacie & het imago-probleem
Column 2006 - 2 Echt ziek zijn en alternatief beter worden
Column 2006 - 3 Blues in de dokterskamer, met een Marokkaans kind als tolk-vertaler
Column 2006 - 4 Innovatie als tweezijdige vikingbijl
Column 2007 - 1 Patient versus client van de troon en de vuist
Column 2007 - 2 De hellevaart van de Brent Spar
Column 2007 - 3 Perspectief: laat anderen eens goed naar je kijken
Column 2007 - 4 Hermes, Alchemie en de Quintessence

Column 2008 - 1 volgt tzt
Column 2008 - 2 volgt tzt

====================