Publicatie 14 november 1999
Ronald Langereis - 1978 © 2009 - Amsterdam

Engelsman

X.	Pardon me, Sir. Do you speak English? The Rikes Museum?
Kees	No, sorry. No Englies, maar 't Rijksmuseum is right on (wijst naar de Weteringschans) en den bij de bridge toe de right, yes?
Sjaak	Laat mij maar effe, Kees. Die vent snapt niks van dat gezwam van jou. (tot X.) Heej mister, loek! Joe koow det big striet in, dèèr, en es joe kom bij de brits ...
X.	(wijst naar de brug Lijnbaansgracht - Zieseniskade) That one, overthere?
Sjaak	Nóów! No, de striet wis de tremrijls. Sie joe det hous dèèr, wis ret-waait-bloe?
X.	Certainly!
Sjaak	Koet! Dèèr joe koow foorbij en den koo' joe toe de brits en den sie je 't Rijksmesejum an de rijt.
X.	Splendid! Good show! I'm always wondering, ye know, how come you Dutch speak English so fluently! You, for instance! Your English surpasses anything I ever heard in my life!
Kees	(tegen Sjaak) Wat zegt ie allemaal?
Sjaak	(om zich een houding te geven) Ze pik staat stijf.
Kees	Wat zeg je?
Sjaak	Weet ik veel.
Kees	Anders kon je num beter naar de Wallen sturen.
Sjaak	Mijn idee!
X.	May I ask, where did you learn your English, actually? Ever been to London?
Sjaak	No mister, aai lurrent Inglus omme werruk.
X.	Your what?
Sjaak	Me wèrruk! Me jop! Aai hef werrukt in de heffen.
X.	In Heaven! Good Lord! So they do speak English upthere, really!
Sjaak	Jes, of koors. Noow joe det not?
X.	Well, to tell the truth, I've never been there myself. How did you manage to quit, by the way? (wil nog iets zeggen, maar Sjaak valt hem in de rede)
Sjaak	Me tante heb d'r tweej. (tot Kees) Voggesmijn is die vrijer geschift, Kees. Vin je niet?
Kees	Ik weet 't niet, hoor. Ik versta d'r geen moer van, wat ie allemaal staat te ouwehoeren. Jij?
Sjaak	(niet helemaal overtuigend) O ja, dat gaat wel. Ik kennum aardig vollege.
	X. heeft intussen vol aandacht naar de envelop staan kijken die Sjaak in zijn hand houdt, zijn hersens pijnigend over de vraag hoe hij die zonder al teveel herrie te pakken kan krijgen; opeens klaart zijn gezicht op.
X.	Excuse me, but I'm so awfully forgetful. Would you put it down for me on paper? The direction, I mean. (hij grijpt onderwijl in z'n binnenzak en haalt een duur-uitziende ball-point tevoorschijn) Here's a pen.
Kees	Wat zegt ie?
Sjaak	(niet begrijpend naar de hem toegestoken ball-point kijkend) (tegen Kees) Hij heb een pen ...
Kees	Ja, dat zie ik ook wel! Hij wil geloof ik dat je 't voor 'm opschrijft.
X.	(ziet dat Sjaak hem niet begrijpt en probeert het via een andere, meer directe weg) Never mind. Do you have a piece of paper? (laat zijn blik als bij toeval op de envelop vallen) Ah, maybe that envelope you're holding. That will do just fine!
Sjaak	(begrijpt niet meteen waarom het gaat, achterdochtig) Wat is dèèr wis mij enveloop?
X.	For drawing a plan on. (besluit tot een simpeler aanpak) Here, pen, you see? Draw! Draw a plan, streets, bridge, the Rikes Museum. (maakt schetsbewegingen met de pen, met zijn vrije hand op Sjaaks envelop wijzend) You understand?
Sjaak	(het daagt hem) O jes, jes.
X.	Fine! Now, if you will be so kind to draw a plan, a map, on that envelope of yours, yes? I may see, where I should go. I always get lost, when I'm abroad, lose my way, you see?
Sjaak	(nog aarzelend) O juist, jes.
X.	Here, take my pen, if you like.
Sjaak	(pakt de pen aan met zijn rechterhand, waarin hij ook al de honderiem houdt) Ja. Kees, houw jij effe de riem vast, dan zal ik 't es haarfijn voor 'm uittekene. (geeft Kees de riem en draait zich met de envelop naar X.) Loek, wie aar nouw hier, hè, on 't Leidseplein ...
X.	(in zichzelf, blij dat zijn plan begint te werken) I see, 'it lights a plane', if not anymore ...
Sjaak	Jes! Nouw, dèèr is 't Gatmanplansoen, wèèr de trems stop - ik zal 't debij schrijve, zo! Hier is de bajes ...
X.	Buy us?
Sjaak	De nor, de lik? Eh, gevangenis! Jeel!
X.	Yale? Ah, the University!
Sjaak	Ghagha. Hoor je dat, Kees? Hij denk' dat daar de unevesseteit is! Ghághaaa, die moet ik onthouwe! (tot X.) Jes, joe ken lurren dèèr houw joe must breek out, ghághaaa!
X.	I dare say, you Dutch have an odd sense of humour!
Sjaak	(denkend dat X. zijn gevoel voor humor kan waarderen) Jes, bij Sjaak sit je olweejs koet!
X.	By shark? Why ...?
Sjaak	Sjaak jes! Dets mij neem.
X.	Well I never! How do you do, Mr. Shark. (schudt hem de hand met de ball-point ertussen) My name's Dixon. Glad to meet you.
Sjaak	Aangenaam ja, houw doe joe doe. (tot Kees) Hoor je dat, Kees. Hij heet Dikse.
Kees	(steekt zijn hand uit) Howdoyedo, mister Dik-ze. Kees.
Dixon	(pompt hem stevig) Glad to meet you, Mr. Case. (met een binnenpretje) Now it's my turn to laugh, hawhaw.
Sjaak	(tegen Kees, denkend dat die een grapje heeft gemaakt, dat hem is ontgaan) Wat isser? Wat isser?
Dixon	Ah, not worth your while, just a 'Case' of 'Shark'-ishness, hawhawhaw. (Sjaak en Kees kijken elkaar nietbegrijpend aan) Hawhaw.
Rex	Ahrf! Ahrf!
Sjaak	O jes, en dis is Rex. Af Rex! Houw je stil, houstil! Goed vollek, stil!
Dixon	How do you do, Rex. (grijnst)
Rex	HRRRF!
Dixon	A nice dog you've got there, Mr. Case.
Sjaak	Noow, it's mij dok, hè Rex. Waar is 't baassie?
Rex	Woef, hraf!
Sjaak	Sie je wel! Hie noos wie de bos is. Brave hond, braaf ja.
Dixon	Well, Mr. Shark? Shall we continue with the plan? I'm taking too much of your time, I'm afraid.
Sjaak	Det dussent medder, Dikso, det dussent medder. Loek! Hier is de jeel dus, hè, en den joe koow street on, so, bij de Weteringschans. (tekent het op de envelop) Folloow de tremrijls, en den kom je bij de brits, hier. Neej, nou tekenekut verkeerd! De brits is on dis sijt, hiero! En es joe koow over de brits, den kom joe bij een bik striet, snep joe?
Dixon	Oh yes. (wijzend op de 'plattegrond') Beautiful, in one word! A miracle of design, really! And now, we're not very far from the Rikes Museum, aren't we?
Sjaak	On die adder sijt of de striet. Hier! Nouw, 't ken d'r nie meer op, eh, but joe sietet vanzellef, rijt on de front.
Dixon	Oh, I thank you very, very much indeed! Would you like a cigarette? (houdt Sjaak een pakje voor; die neemt er een uit met de hand waarin hij de pen houdt) You too, Mr. Case?
Kees	Nou graag, thank you.
Dixon	Here you are. (geeft het hele pakje aan Kees) Help yourself. (tot Sjaak) A light, Mr. Shark? (geeft hem vuur) (probeert dan de aandacht af te leiden met een snelle babbel) They're good, aren't they? Yes, bought them tax-free at Shiphol Airport, yesterday. (dan quasi onschuldig) Now, may I have another look at the plan, please? (Sjaak geeft hem de envelop, blij dat hij zijn handen vrijkrijgt voor de pen en de sigaret) Thank you. Now, let's see, I take here this direction, and then I go there ... (wijst met z'n vinger de route aan op de plattegrond en loopt een paar passen weg in de aangegeven richting) yes, and then to ... Very well, I'm sure I can find it now. (houdt de envelop een beetje uit het zicht en steekt zijn vrije hand op naar Sjaak en Kees) Good bye, Mr. Case, Mr. Shark. You keep the pen, as a souvenir. Nice to've met you both. (draait zich om, de envelop uit het zicht houdend) Good bye. (en maakt zich uit de voeten)
Sjaak	Koet bij, Dikso. (tegen Kees) Rare kerel! Geeft zomaar ze pen weg. (hij bekijkt 'm wat aandachtiger) Een Parker nog wel, toemaar!
Kees	Maar Sjaak, hij neemt je envelop mee!
Sjaak	(schrikt op) Verrek ja! Heej, Dikso! Wete moment!
Kees	Hij smeert 'm!
Sjaak	Heej, kom bek! Dikso, stop!
Kees	Je hond Sjaak! Die hond!
Sjaak	Vergeet ik helemaal! Rex! Pak ze! Pak Dikso!
Rex	Ahrraf! Wroef! (blijft kwispelend staan)
Sjaak	Pak 'm dan, stom beest! D'r achteran! Vooruit, pak ze! (Rex heeft 't door en gaat achter Dixon aan) Kom op, renne Kees!
Kees	Grijp 'm, Rex! Grijp die Tommy!
Sjaak	Hij haalt 'm in! ... Ja, hij heppem, hij heppem! Bijt 'm in ze pote, Rex! Hou vast! Goed zo, goed zo! (ze komen hijgend bij de op de grond liggende Dixon, die door Rex bij zijn broekspijp wordt vastgehouden) Ehè, en nouw, ehè, ehè, kom op met die anvelop, ehè, Dikso!
Dixon	Roep die ... (herstelt zich) Call your dog off, please, call 'im off!
Sjaak	(heeft in de consternatie niet eens gemerkt dat Dixon uit zijn rol viel) Je kemme wat! Eerst me anvelop terug! Pakkem Rex! (Rex bijt nog eens door, nu in Dixons been)
Dixon	Auwgh! You bastard! Have you gone out of your mind! Here, take your damn envelope! (gooit 'm op straat) Stick it up your ass!
Sjaak	Zo mag ik 't hore. (hij raapt de envelop op) Laat maar los Rex. Los! Los! Af!
Dixon	Off! Off! Let go, you monster! Let go, L E T    G O !
Rex	Hargrrrn!
Sjaak	Kom maar, Rex! Laat Dikso nou ma'los. (hij geeft 'm een zetje met z'n knie) Hup! Zóóów!
Rex	Hraf, woef, blaf!
Sjaak	Jaja, hij is braaf hoor. Brave hond. We gane strak een lekker stukkie pens voor 'm kope, hè. Mooi werk hoor, Rex. Mooi werk.
Dixon	(is intussen opgekrabbeld en heeft de schade opgenomen; laat zijn gescheurde broekspijp zien) Now, look here! That bloodhound of yours tore my leg! (er zijn mensen blijven staan) You'll have to compensate for this!
Sjaak	Je naait d'r maar een lappie op, modderfukker! (tot de kring nieuwsgierigen) Vooruit mense, allemaal doorlope! D'r valt hier niks te zien. De tent gaat sluite!
Dixon	A hundred guilders! Or else I'll go to the police!
Sjaak	Je bekijkt 't maar. (tot Kees, nadat ze zich door de omstanders hebben heen gewrongen) Kom mee Kees, we gaan pleite. D'r komme daar een paar smerisse an. Kom op, lope!
	Ze rennen om het terras heen de Korte Leidsedwarsstraat in, richting Leidsegracht. De zogenaamde Engelsman wacht, zittend op de grond, tot de twee agenten genaderd zijn en begint dan een verontwaardigd verhaal op te hangen - in vloeiend Nederlands. Sjaak en Kees lopen nog een flink stuk hard door, maar eenmaal om de hoek pakt Kees Sjaak bij zijn arm.
Kees	Effe wachten, Sjaak. Ik ken niet meer. Me hart, weet je ... (hij staat nog een tijdje te hijgen; Sjaak kijkt om de hoek of er niemand achter hen aan is gekomen) Zo, het gaat wel weer, geloof ik. Ik was effe bang dat ik weer een aanval zou krijgen. (zucht nog eens diep)
Sjaak	Aáh, mán! Jij ben nie kepot te krijge! Jij gaat niet eerder voor ze je met twee paarde komme wegslepe! Kom nouw ma'rop. (ze lopen langzaam door)

Voorwoord en Inhoudsopgave
Stamkroeg    Engelsman    Zoen

Email: lagedor