De Ongrijpbare Redders

Tijdens de aanloop van de UNCED en op de grote milieuconferentie zelf, waren de vertegenwoordigers van overheden niet in staat tot het nemen van gezamenlijk duidelijke en bindende milieumaatregelen op wereldniveau. Het verschil in posities tussen het Noorden en het Zuiden bleek te groot. Tegen de achtergrond van dit onvermogen van de mondiale politiek richtten steeds meer politici hun blik op het bedrijfsleven als redder in de nood. Juist ten tijde van UNCED presenteerde het internationale bedrijfsleven zich nadrukkelijk als het groene alternatief.

De enorme invloed van multinationale ondernemingen op hun omgeving spruit voort uit hun economische macht. Die geeft ze ongetwijfeld mogelijkheden tot stimulering en ontplooiing van duurzame ontwikkeling, maar ze zijn onmiskenbaar ook medeveroorzaker van lokale en internationale milieuproblemen. Natuurlijk zijn milieuschade, ongevallen en risico's niet alleen toe te schrijven aan de bedrijfsactiviteiten van de internationale concerns. Ook nationale industriële en agrarische bedrijven dragen hun deel bij aan de problemen, net als uiteraard consumenten.
Het is dus maar de vraag of het internationale bedrijfsleven als medeveroorzaker van milieuproblemen de rol van redder van het milieu kan waarmaken. Moeten we deze nieuwe gids met zijn nieuwe groene jas volgen nu de internationale politiek vastloopt? Kunnen multinationale ondernemingen een reëel vooruitzicht bieden op een wereldwijde duurzame ontwikkeling? Is hun alles doordringende economische macht een obstakel of een hefboom voor duurzame ontwikkeling? Dat zijn de centrale vragen van dit boekje.

Het tweede hoofdstuk geeft aan hoe het verschil in posities tussen het Noorden en het Zuiden verhinderde dat de UNCED tot bindende internationale milieuregelgeving en milieucontrole besloot. Het hoofdstuk behandelt aan het slot hoe het internationale bedrijfsleven intensief lobbyde voor dit conferentieresultaat.
Het belangrijkste argument van deze bedrijfslobby was dat het multinationale bedrijfsleven zelfstandig in staat was om tot effectief milieubeleid te komen. Dwingende internationale wetgeving zou in die visie slechts remmend werken op de zelfwerkzaamheid van de concerns ten aanzien van het op gang brengen van duurzame ontwikkeling.
De volgende hoofdstukken gaan dan in op de vraag of de concerns deze vrijheid ook inderdaad ten voordele (of ten nadele) van het milieu zullen aanwenden. De hoofdstukken zijn ingedeeld naar een aantal specifieke kenmerken van multinationals die van belang zijn voor hun relatie met het milieu. Namelijk:

• De grote betrokkenheid van multinationale ondernemingen in milieugevoelige bedrijfstakken;
• Hun belangrijke economische positie als verbindende schakel tussen wereldwijd verspreide mijnbouw-, landbouw-, productie-, handel-, distributie-, en dienstverlenende activiteiten;
• Hun grote mobiliteit en vrijheid voor lokatie-keuze voor investeringen;
• Hun dominerende positie op het gebied van toepassing en ontwikkeling van technologie;
• Hun internationale management mogelijkheden;
• Hun ongrijpbaarheid voor internationale wet- en regelgeving.

Vragen en opmerkingen zijn welkom:

CONTRAST Advies - Milieu
Sint Ansfridusstraat 39
3817 BE Amersfoort
Tel: 033-4652806
Fax: 033-4659711

Terug naar de inhoudsopgave van De Ongrijpbare Redders

Terug naar de thuispagina van CONTRAST Advies - Milieu