"Hoe langer ik in je dagboek lees, hoe ingewikkelder ik het vind. Als ik zie
hoe ik me in verschillende situaties gedraag, denk ik dat er de laatste weken
iets verandert. Maar als ik jouw commentaar erbij neem, lijkt het of er niets
wezenlijks is gebeurd. Hoe zit het nou echt?"
"Pas als er iets wezenlijks gebeurt, zul je weten wat wezenlijk is."
Martijn was even stil. Aan dit soort antwoorden was hij inmiddels gewend geraakt.
"Dat lijkt op: liefde is het gevoel dat je voelt als je het gevoel voelt dat
je nog nooit eerder gevoeld hebt."
"En weet jij wat liefde is?"
"Ik denk dat er verschillende soorten liefde zijn."
Ze keken elkaar even aan.
"Dat is met bewustzijn ook zo."
"Dat doet me denken aan wat ik las over boeddhistische monniken die naar iets
streven wat verlichting wordt genoemd. Of vind je dat een rare vergelijking?"
"Ik wist niet dat je je daarin verdiepte?"
"Ik pak tegenwoordig ook wel eens een boek van de plank, maar dat wat jij aanwees
kan ik niet volgen."
"Het klinkt misschien arrogant, maar je kunt alleen de boeken begrijpen waar
je aan toe bent. Wat jij over verlichting las, is natuurlijk precies hetzelfde
als het wakker worden waar ik het over heb."
Martijn keek verrast. "Dus jij speelt een beetje voor Boeddha en ik ben dan
de monnik?"
"Ik speel niet en jij evenmin. Het doet er niet toe hoe we het noemen. Ik vertel
mijn verhaal en jij het jouwe. Gewoon hier en nu in ons dagelijks leven."
"Ik dacht dat je je voor het licht moest laten bekeren door een of ander eng
genootschap."
"Vind jij de katholieke kerk een eng genootschap?"
"Denk je dat ze zich daar met verlichting bezig houden? Dat is toch alleen maar
een ouderwets instituut waar ruzie gemaakt wordt over leerstellingen?"
"Het feit dat ze die indruk wekken zegt niet veel goeds. Toch was het oorspronkelijk
de bedoeling van de bijbel om de mensen te helpen ontwaken. Dat staat er ook
letterlijk in. Maar het probleem is dat vrijwel niemand de echte betekenis van
zulke geschriften kent. Anders zaten ze niet zo druk te theoretiseren, vaak
met een air of ze God zelf gevonden hebben."
"En dat geloof jij niet?"
"Welnee. Ze geloven dat ze iets weten en juist daardoor zitten ze op een dood
spoor. Het overgrote deel van de kerk stelt niets voor."
"En de kritische beweging dan? Is dat het goede alternatief?"
"Ach, dat doet me denken aan die oorlogsmop. 'Je hebt goede en slechte Duitsers.
De goede hangen we altijd apart'."
"Nou kom ik er een keer tussen, Walter! Ik vind die laatste toevoeging van
jou niks. Vanaf die katholieke kerk. Zoiets zegt Mayanda niet."
"Je vereenzelvigt je teveel met je eigen schepping! Laat haar maar lekker
in het rond schoppen. Het is maar een roman."
"Ik ben het niet met je eens. Je laat haar de halve mensheid beledigen. Daarmee
stoot je mensen af, terwijl we onze ideeën juist toegankelijker willen maken."
"Jij vat nog steeds de kern van haar betoog niet! De scheiding tussen goed
en kwaad valt weg bij een hoger bewustzijn. Ze laat zien dat ze iets bijzonders
op het spoor is!"
"Toch is het haar stijl niet."
"Kom op Peter, doe niet zo aangebrand. Je zei laatst zelf
dat je Mayanda te volmaakt vond. En Martijn is toch eigenlijk ook maar een
saaie piet."
"Dit schrijven is voor mij minder makkelijk dan jij
denkt."
"Maar wil jij dus zeggen dat jij de betekenis van verlichting kent? Waar al
die monniken zo voor zwoegen?"
"Ja. Althans, ik heb de beginmoeilijkheden overwonnen. Ik heb ontdekt dat er
een ander soort bewustzijn bestaat dat ik af en toe op kan roepen. Het is pas
een eerste stap, maar wel een belangrijke."
"Hoe weet je dat dan? Jij bent toch niet in een klooster geweest?"
"Er kunnen toch meer wegen naar Rome leiden?"
"Dus jij hebt een andere weg ontdekt?"
"Dat heb ik je al vanaf onze eerste ontmoeting geprobeerd duidelijk te maken!"
"Het blijft ongrijpbaar voor me. Hoe ben jij er eigenlijk toe gekomen om je
in dit soort vragen te verdiepen?"
"Dat heeft te maken met mijn voornaam. Daar ligt volgens mij een boodschap van
mijn vader in. Hij overleed toen ik anderhalf was. 'Maya' betekent letterlijk:
projectie van de werkelijkheid. Ik zie het als mijn opdracht om de werkelijkheid
zelf te vinden."
"Dat staat ook in je dagboek. Maar vertel me nou eens wat ik precies moet doen
om ook zo'n hoger bewustzijn te bereiken? Of staat dat er ook in, maar zie ik
het niet?"
"Het staat er beslist in, maar in de bijbel staat ook telkens dat mensen wakker
moeten worden. Het probleem is dat niemand een ander bewustzijn mist. En waarom
zou je dan gaan zoeken? Waarvoor zou je je zekerheden opgeven?"
"Precies. Hoewel, wat bedoel je eigenlijk?"
"Een voorbeeld. Als iemand je laat merken dat hij je niet aardig vindt, zul
je hem niet serieus nemen, negeren of ontlopen. Dat is een vorm van zelfverdediging
die is aangeleerd en zichzelf in stand houdt. Het laatste wat je doet, is uitzoeken
waar het aan ligt. Als je bang bent om niet aardig gevonden te worden, geef
je misschien iedereen maar gelijk. Achteraf zit je je dan te ergeren. Je kunt
je voorstellen dat je op die manier jezelf nooit onder controle krijgt."
"Jouw antwoorden roepen alleen maar nieuwe vragen op!" riep Martijn uit. "Ik
kan me voorstellen dat je aanvallen van buitenaf probeert af te slaan. Maar
waarom zou je jezelf niet kunnen veranderen?"
"Omdat zo'n verdediging veel te prettig is. Je hebt de macht niet om die zomaar
te ondergraven, ook al wil je dat nog zo graag. Alleen met hulp van anderen
is het misschien mogelijk iets te veranderen. Sommigen hebben het dan meteen
over therapie, maar ik heb het liever over leren van mensen waarin je vertrouwen
hebt. Dat kan ook je nichtje zijn."