Josefina Aldecoa: Vrouwen in het zwart
De Spaanse schrijfster Josefina Aldecoa (1926) geeft met Vrouwen in het zwart een vervolg aan haar trilogie over het leven van Gabriela, die begon met Geschiedenis van een schooljuffrouw. In het derde deel, De kracht van het lot, is Gabriela als oude dame weer terug in Spanje, dat na de dood van Franco moderne wegen inslaat. Josefina Aldecoa werd in 1926
geboren in de noordspaanse stad León en was getrouwd met de in
1965 vroegtijdig overleden auteur Ignacio Aldecoa. Ze heeft in de
loop van haar leven een bescheiden, zeer persoonlijk oeuvre
opgebouwd, waarin ze de gevoelens van haar generatiegenoten op
uiterst heldere wijze weet te vertolken. Uit de persNederland en VlaanderenBespreking van Sonja Herpoel in Leesidee, Vlaams Bibliografisch tijdschrift, maart 1999: Hoewel dit boek het tweede deel is
van een trilogie -- het eerste deel werd vertaald o.d.t. Geschiedenis
van een schooljuffrouw (1994) -- kan het ook op zichzelf
gelezen worden, zonder dat dit afbreuk doet aan de narratieve
waarde. De lezer neemt hier de draad weer op van het
levensverhaal van Gabriela López Pardo, dat nu voortgezet wordt
door haar dochter Juana. Vrouwen in het zwart begint met
de wederwaardigheden van beide vrouwen na de dood van man en
vader, die als republikein gefusilleerd werd door de aanhangers
van generaal Franco. Met oog voor detail en nuance beschrijft
Josefina Aldecoa de moeilijkheden van de overwonnenen na de
driejarige burgeroorlog, die Spanje wreed uiteenrukte. Zelf
voorziet Gabriela in haar bestaan en dat van haar dochter door
het geven van privé-lessen. Op een bepaald moment echter wordt
haar de kans geboden naar Mexico te emigreren en ze vertrekt dan
ook dadelijk. 'Sommige herinneringen zijn
vervaagd of verbrokkeld, maar de gevoelens van het meisje in Vrouwen
in het zwart zijn authentiek en zeer navoelbaar. Zij is,
zeker in het eerste deel van het boek, nog zo jong dat alle
indrukken direct en ongefilterd bij haar binnenkomen. Wat voor
haar zo beabgstigend gewoon is, legt voor de lezer de gekte van
de oorlog bloot. Het boek is sfeervol en van een grote
intimiteit, De heftigheid van de emoties wordt gedempt door de
afstand van de tijd, die een waas over de herinneringen heeft
gelegd. Deze roman is mooi zoals een in nevelen gehuld landschap,
waaruit hier en daar een prachtig detail opdoemt. Om melancholiek
van te worden.' |