Vido's FilmZine

Street Of No Return (Samuel Fuller, 1989) dvd
Street Of No Return is een onverstandige keuze als eerste kennismaking met het oeuvre van de constant op sigaren kauwende regisseur Samuel Fuller (1912-1997). Als je wilt weten waarom de Amerikaan wel degelijk behoort tot het pantheon van de onafhankelijke Amerikaanse cinema kun je beter beginnen met bijvoorbeeld Pickup On South Street (1953), Shock Corridor (1963), The Naked Kiss (1964) of The Big Red One (1980). Zijn laatste speelfilm Street Of No Return uit 1989 is meer een film voor fanatieke filmvorsers die persé alles van een auteur gezien willen hebben. De zwanenzang van Fuller is een wonderlijke mengeling van de Amerikaanse schaduwen uit films van de jaren veertig en vijftig en moderne Europese kleuren, geschoten in de fotogenieke straten van Lissabon. Er is helaas veel mis met de film. Het eerste obstakel is de plastic soundtrack uit de Fairlight CMI van componist Karl-Heinz Schäfer die al vanaf de openingstitels zorgt voor een onbehaaglijk jaren tachtiggevoel. Zelfs als je uiteindelijk gewend raakt aan Schäfers riedeltjes komen de drie zoete popliedjes van acteur Keith Carradine hard aan. De bejaarde regisseur probeert voor het titelnummer zelfs een hippe videoclip in de stijl van MTV, inclusief topless amazone galopperend door een kunstmatige mist.

Carradine speelt de aan lager wal geraakte popster Michael. Hij raakt betoverd door danseres Celia (Valentina Vargas) en duikt direct met haar tussen de lakens. De oude Fuller laat deze gelegenheid niet onbenut en op Europese wijze tast hij grif met de camera het ontklede jonge lichaam van Celia af. De vrouw heeft al een relatie met de zeer onbetrouwbare projectontwikkelaar Eddie (Marc de Jonge), maar Michael neemt het risico en zet zijn carrière voor Celia op het spel, tot groot ongenoegen van zijn manager Rhoda (Andréa Ferréol). De sinistere Eddie en diens handlangster Bertha (Rebecca Potok) laten het jonge paar echter niet gaan en snijden in het bijzijn van Celia Michaels stembanden door. De popster zal nooit meer kunnen zingen. Om Celia te sparen geeft hij Eddie niet aan bij de politie. Hij vlucht na de operatie uit het ziekenhuis en slijt zijn dagen op straat als alcoholische zwerver. De film begint op het moment dat Michael getuige is van hevige rellen om de hoek van zijn vaste steegje. Bezorgd ziet hij toe hoe zijn favoriete slijterij aan gort wordt geslagen. Vlak na de rellen ontdekt hij het met hekken omringde statige huis van Eddie en Bertha en ziet hij dat Celia nog steeds onvrijwillig onder hun hoede wordt gehouden. Door een reeks toevalligheden wordt Michael de spil tussen de politiemacht (geleid door de imposante zwarte acteur Bill Duke) en de relschoppers en ontdekt hij dat de rellen gemanipuleerd worden door Eddie. De vraag is of Michael bij machte is zijn geliefde Celia te redden.

De rauwe stijl van Fuller is zeer herkenbaar, meteen vanaf de eerste seconden wanneer een hamer met een rake klap het voorhoofd verbrijzelt van een zwarte man. De regisseur schuwde het geweld in zijn films nooit, maar verheerlijkte het ook niet. Fuller was een man van de straat. Zwervers en andere personages aan de zelfkant hadden zijn sympathie. Een ander typische Fuller-element is het rassenconflict - in Street Of No Return moet de zwarte politieofficier hard knokken om zichzelf te bewijzen tegenover zijn meerdere. Net als de innemende kruimeldief Skip McCoy uit Pickup On South Street woont popster Michael aan het water, letterlijk aan de rand van de maatschappij. In zijn commentaar op de Amerikaanse dvd-uitgave van Street Of No Return (op het label Fantoma) geeft Keith Carradine toe dat de film niet geheel geslaagd is. Samuel Fuller kiest voor een anachronistische, weinig naturalistische aanpak, zoals hij in zijn hoogtijdagen gewend was. It was like playing in a period piece with period style dialogue, although the setting was modern, aldus Carradine. Dat pakt goed uit wat de fotografie betreft. In handen van D.O.P. Pierre-William Glenn oogt het nachtelijke Lissabon als de meest ideale locatie voor een film noir. Ditmaal geen typische Amerikaanse hoogbouw als decor, maar mooi uitgelichte exotisch Mediterrane monumenten. Het ouderwetse script heeft wel te lijden onder Fullers aanpak. De voornamelijk Europese cast heeft moeite om de ouderwetse dialogen niet te laten klinken alsof ze uitgeschreven zijn. De onnatuurlijke teksten komen extra houterig over omdat de meeste acteurs en actrices door anonieme Amerikaanse stemmen zijn overgedubt. Het is moeilijk aan te wijzen wie de hoofdprijs krijgt voor hysterisch overacteren. Ik nomineer de twee oudere bijrolspeelsters Andréa Ferréol (als manager Rhoda) en Rebecca Potok (als de kwade Bertha) vanwege hun onuitstaanbare krijsende geschmier. Koele noir en Europees temperament vloeken met elkaar. Het helpt ook niet dat Samuel Fuller geen ruimte laat voor relativering. De modern bedoelde ode aan film noir wordt zo zwaar aangezet dat het ridicuul wordt.