Stanley Random Chess, hierna te noemen SRC, is geen variant van het gewone schaak - dat is er juist een vereenvoudigde vorm van. SRC-spelers noemen het dan ook Simplified SRC, of SSRC. SRC vereist meer creativiteit en verbeeldingskracht - daar gelden nog de regels voor zettenreeksen en bordpatronen die in de 19e eeuw bij de grote SRC zuivering (SRC literatuur werd toen uit biblioteken en scholen verwijderd) bijna verloren gingen. Die regels zijn niet eenvoudig; het spelregelhandboek bestaat uit 175 delen, die bij toernooien met een vorkheftruck binnen moeten worden gereden.
Anders dan de naam doet vermoeden is SRC niet random. De oude naam was Stanley Chess, maar de willekeurigheid die SSRC-liefhebbers in de zetten meenden te bespeuren, heeft tot deze onjuiste benaming geleid. Een SRC-zet is altijd een legale SSRC-zet, maar omgekeerd is dat niet het geval. Speelt men toch een illegale zet, dan is het gespeelde stuk bevroren. Ontvriezen is mogelijk, maar dat hangt af van de verhouding tussen het aantal bezette witte en zwarte velden, en de Regel van de Dubbele Diagonalen. Na de dertigste zet geldt de VollenHauser Toestand; afhankelijk van het stellingspatroon of de zettenvolgorde, moet de speler met het minste materiaal dan opgeven - een Forced Inferior Material Resignation of FIMR.
SRC kan op het internet worden gespeeld bij Schemingmind - al gebruikt men daar een speciaal algoritme om de illegale zetten die beginners vaak nog doen, te vervangen door de 'dichtstbijzijnde legale' zet - wat het een uitstekende leerschool maakt, maar tegelijk bijdraagt tot de suggestie van willekeurigheid. Dit algoritme is echter zo ingewikkeld dat SRC niet in real time, maar slechts per email kan worden gespeeld.
Austin Lockwood - Gregory Topov, SchemingMind 2004
Wit is een Engelse amateur, Zwart de grote propagandist en SRC-expert; dertienvoudig voormalig wereldkampioen Topov. Ik volg zijn analyses van deze demonstratiepartij.
1.b4 Meer over deze opening is te vinden op blz. 5435 van De Geneefse Gokkers-aanval door Herbert en Morley. 1...Pf6 De Linkervleugel Vlinderverdediging, zeer geschikt om beginners vertrouwd te maken met het ontzwaren van de donkere velden bij een bevroren loper. 2.Lb2 e5 3.Pf3 g6 Helaas is hier de Rollende Tonnen Aanval niet toegestaan omdat beide witte paarden op witte velden staan en de d-pion nog niet gespeeld heeft. 4.h4 d6 5.Dc1 Pg4 6.e3 (zie diagram)
6...Dg5 Bij SSRC een blunder - hier absoluut noodzakelijk. Omdat de Regel der Zessen hierna niet meer geldt, is Lockwood nu gedwongen de linkerkolom te onthexen. 7.hxg5 b6 8.Th4 h5 9.Dd1 Pxf2 10.Tc4 a6 11.Kxf2 Lg4 12.Txc7 Lg7 13.Pa3 O-O Leidt tot een Geladen Toren, waardoor de partij het laatste stadium bereikt van een Columbus in de Voorhand. Zwart wil dat combineren met een Laterale Torenkatapult. 14.Pc4 Lxf3 15.gxf3 De uiteindelijke weerlegging van de zevenzettige Columbus in de Voorhand die begon met het gedurfde 6...Dg5. 15...Ta7 16.Tc8 Pc6 17.d3 Kh7 18.b5 Sinds Rotterdam 1921 wordt 55.6% van deze situaties door de arbiter gewonnen. 18...Txc8 19.bxc6 Txc6 20.Dd2 Tac7 Met een tweeling-torentelescoop op de c-lijn. 21.e4 Tb7 22.Lc1 Ta7 23.La3 Tac7 24.Lxd6 Dreigt een intra-telescopische torenscheiding. 24...Tc8 25.Lh3 Tc5 26.Lxc5 Txc5 27.d4 Lh6 28.De3 Txc4 29.Lg2 Ta4 30.Td1 a5 Nu treedt de VollenHauser Toestand in. 31.gxh6 exd4 32.De1 d3 Zwart geeft het op - een FIMR.
Meer over SRC is te vinden op de site van Verdra H. Ciretop. Daar blijkt Topov ook een wereldberoemd autoriteit op het gebied van Mornington Crescent, een mij onbekend strategisch bordspel.
PS 26 juni: Robert Eksteen laat mij weten dat Mornington Crescent 'een van de grote imaginaire spelen uit de cultuurgeschiedenis' is, bekend van het BBC-programma I'm Sorry I Haven't a Clue.
© Tim Krabbé, 2005
|
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site