De GETIJKLOK van Jacob Venker wordt al sinds 2021 niet meer geproduceerd door toedoen van het ophouden te bestaan van de voornaamste toeleverancier van deze uurwerken.
Analoge weergave eb- en vloedgetij
GETIJKLOK
De nauwkeurigste ter wereld.
Getijdenuurwerken
van Jacob Venker
Foto hieronder (
NIEUW ): GEVEL GETIJKLOK Loodswezen,
Boulevard de Ruyter, Vlissingen .Klik aan: website
Loodswezenklok
Foto
hieronder: GEVEL GETIJKLOK aan kopgevel van het
Nationaal Sleepvaartmuseum aan de zo schilderachtige Oude Haven van
Maassluis. Foto: Wikipedia, M.
Minderhout. Rechtstreeks
naar
Nationaal Sleepvaartmuseum
UPGRADING
Foto hieronder: Getijklok ( wandmodel, diam.
59 cm ) van het Ir. J.W. Tops-huis van Rijkswaterstaat
op de Oosterscheldekering ( Zeeland ). Deze klok was in 2013
onderhevig aan een upgrading in opdracht van Rijkswaterstaat.
Dit gebeurde in samenwerking met VolkerRail ( Volker Stevin
). Deze upgrading hield onder meer in dat de hard- en software
werden vernieuwd waarbij tevens de componentenreeks werd aangepast aan
het veranderde locale getij van "Roompot Buiten' aan de Oosterschelde-monding,
oftewel de buitenzijde van de stormvloedkering.
Hieronder: Oosterscheldekering,
Burgh-Haamstede. Foto: RWS
Foto hieronder: De Getijklok in de nieuwe entree van
het Kon.NIOZ op Texel. Het
getij van het Marsdiep kent tijdens springtij een langdurig hoog water.
Klik aan: Interview met Jacob Venker
over het getij en de GETIJKLOK
in het tijdschrift 'KIJK'.
EB en VLOED ontstaan door de aantrekkingskracht
van maan en zon, waarbij de maan de meeste kracht uitoefent.
Langs onze kusten heerst een dubbeldaags tij. Ieder etmaal rijst en
valt het water twee keer.
( Meer achtergronden
over het onstaan van ons getij vind je in onze apeciale site
over
GOLVEN,
die overigens veelvuldig wordt geraadpleegd door leerlingen HAVO-1
natuurkunde ).
In gemiddeld 12 uur en 25 minuten maakt de rode wijzer een omwenteling.
De cijfers zijn de uren voor en na hoog of laag water (HW en LW). Draaiend
over de wijzerplaat komt de wijzer, die tevens als 'peilstok' fungeert,
dieper of minder diep in het water te staan. Is het hoog water -de wijzer
staat loodrecht onder de aanduiding HW- dan ligt deze in zijn volle
lengte over het blauwe vlak. Het water is dan als het ware tot het topje
van de ‘peilstok’ gerezen.
Het duurt gemiddeld 6 uur en 12,5 minuten van hoog tot laag water.
Maar langs onze kusten, bijvoorbeeld bij Harlingen, duurt het doorgaans
wel acht uur alvorens na hoog water de ‘peilstok' weer helemaal
'droog valt' en deze linksonder bij LW komt te staan. We zien een dergelijke
scheve verdeling van het verloop overigens ook ter hoogte van IJmuiden,
Noordwijk en Scheveningen (zie afbeelding hierboven).
De gemiddelde duur van hoogwater tot hoogwater is 12 uur en 25 minuten.
Maar gedurende de ene week komen de getijgolven sneller, en daarna weer
trager. Deze versnellingen en vertragingen hangen samen met de stand
van de maan en de zon ten opzichte van elkaar. Een mechanisch getijdenuurwerk
zou hierdoor al heel snel uit de pas met het getij gaan lopen en afwijkingen
van soms wel twee uur gaan vertonen. Dat komt omdat die alleen maar
rekening met de bewegingen van de maan. Bij deze ultra moderne, in Nederland
ontwikkelde, GETIJKLOK is dat niet meer het geval.
Die houdt rekening met bijna alle getijdegolven en waterbewegingen (Rijkswaterstaat
hanteert 94 golven; de Getijklok -aldus- ook). Daarom wordt het uurwerk
aangestuurd door een home-computer die ruim 95 % van alle afwijkingen
compenseert. Hierdoor loopt deze klok vrijwel geheel synchroon met
het hoog water vanieder gewenst getij en is de Getijklok daarom ook het nauwkeurigste
getijdenuurwerk ter wereld.
Stroming
Staat de wijzer voor HW op het linker pijltje (links onder)
dan is het rijzende water even ‘stil’ en dan ook vrijwel
zonder stroming. Even daarna gaat het in de tegenover- gestelde richting
stromen. Bij het rechter pijltje is het vallende water opnieuw
even stil en zal de stroming opnieuw gaan kenteren. Zo is het rijzen
en vallen van het water makkelijk af te lezen en te voorspellen. Meer
over het onderwerp stroming? ga dan opnieuw naar Golven.
Aan de linkerkant van dewijzerplaat zijn -4 of soms -5 t.m. -1
de uren voor hoog water (HW).
HW (0) = hoog water en rechts 1 t.m. 5, soms 7, de uren na hoog water.
LW = laag water. Het laagwatertijdstip is een gemiddelde.
Klik
deze: Berekening van het getij. Hoe de MicroTide het getij berekent.
Afbeelding: De computer die 20 jaar opeenvolgende hoogwater tijdstippen van de door u aangewezen locatie heeft opgeslagen en daarmee het uurwerk doorlopend het ter plaatse heersende getij laat aanwijzen.
Iets over het ontstaan van de
Getijklok
Foto hieronder: De in 1990 door Jacob Venker ontworpen
"TIDEMARK" van de bekende Zwitserse horlogefabriek REVUE-THOMMEN
Afbeelding hierboven: Een uniek collectors item: Het werkende prototype
uit 1992 van de nimmer in productie genomen TIDEMARK van Revue-Thommen
.
TIDEMARK Een der bekendste Zwitserse horlogefabrieken
was tot voor enkele jaren geleden wellicht REVUE-THOMMEN in La Chaux-de-Fonds. De fabriek bestaat helaas niet meer. Met name het bedrijf THOMMEN kreeg
een internationale reputatie en is bekend geworden door hun precisie-
instrumenten zoals hoogtemeters voor vliegtuigen. Sinds
1859 maakt men daarnaast ook nog de meest mooie mechanische horloges
die je vooral ziet om de pols van outdoor sporters en in het verleden
ook wel om die van Amerikaanse presidenten (o.a. die van LB Johnson ). Dit ietwat
duurdere merk was minder bekend in Nederland, maar vrij prominent aanwezig
op de Duitse, Japans, Noord- en Zuid-Amerikaanse markt. In hun "Collection
MARK " zou ook een getijdenhorloge passen dat de naam TIDEMARK
zou gaan dragen. Vanuit diverse landen waren reeds ontwerpen aangedragen,
maar geen enkele kon de goedkeuring van de directie wegdragen totdat
Jacob (Jaap) Venker
met zijn polaire projectie van de getijvorm ten tonele verscheen
en daarvoor een wijzerplaat ontwierp. Dat gebeurde in 1991. Er werden
contracten getekend en vervolgens werd ook geïnvesteerd in de ontwikkeling
van een tweetal prototypes. Een niet-werkend en een werkend. Maar toen
kwam er tegenslag. Want in 1992 brak de Golfoorlog uit en de malaise
sloeg alom toe. Kort daarna begon een recessie, 'last but not least'
in de horlogebranche. Revue-Thommen cancelde het project en het bleef
bij de vervaardiging van twee prototypes (zie foto hierboven van het
werkende exemplaar). Bovendien ging een der belangrijkste toeleveranciers
over de fles waardoor het project, ook in een later stadium, niet meer
van de grond getild kon worden. Ontwerper Jacob
Venker liet de moed niet zakken en besloot toen in eigen beheer
getijdenuurwerken te gaan vervaardigen. Revue-Thommen gaf de auteursrechten
terug aan de ontwerper. Daarmee werd de geboorte van de GETIJKLOK een
feit. Dan wel niet als horloge, maar nu als een flinke wandklok met
een diameter van maar liefst 60 cm en een gevelklok
met iedere gewenste diameter. Klokken die bovendien aanmerkelijk nauwkeuriger
zijn dan welk getijdenhorloge dan ook. Een enkele keer kom je
het (zeldzame) prototype van de TIDEMARK nog wel eens tegen in een expositie.
Voor het laatst was dat gedurende de gehele zomer van 2004 in het Maastrichtse
'Museum Spaans Gouvernement' aan het Vrijthof.
Bijzonderheden van een Getijklok
- Het uurwerk wijst bijzonder nauwkeurig aan doordat het product een
combinatie van analoog en digitaal is ( Op basis van maximaal 120 harmonische
componenten is deze klok even nauwkeurig als de officiële Getijtafels
van Rijkswaterstaat. De klok wordt aangestuurd door een kleine fanless
micro-computer. Het energieverbuik is slechts 10 watt ( vanaf 2018 ). De computer
die erbij wordt geleverd is voorzien van een specifiek stand-alone programma
ten behoeve van de getijden plek waarvoor de klok gebouwd wordt. Daarin zit 20 jaar plaatselijk getij opgeslagen.
- De wijzerplaat is goed afleesbaar door een aanbevolen klokdiameter van 60 cm.
- Uniek, ongemeen levendig en aanschouwelijk is de combinatie van de
wijzer met de getijvorm waardoor de gemiddelde relatieve waterhoogte
en stromingsrichting permanent worden aangewezen waardoor het getij
ook echt gaat leven.
- De getijdenweergave is specifiek voor iedere plek die je maar wilt,
langs elke kust, waar dan ook ter wereld.
- Eveneens zichtbaar gemaakt zijn de zeer plaatselijk bepaalde stromingsgegevens,
zoals de kenteringstijdstippen van de stroming.
GETIJKLOKKEN...
Waar vind je ze ( Gallery )
Je vindt deze klokken meestal vrij prominent aanwezig in infocentra
en soms ook in musea. Maar vaak ook in de entree van organisaties die
met het maritieme, het nautische, de kust en het (maritieme) leefmilieu
te maken hebben. Vaak hanteert men ze om praktische redenen vanwege
hun grote nauwkeurigheid (operationeel), maar ook omdat men ze mooi
en fascinerend vindt. Hieronder een greep uit de collectie sinds 1994
geproduceerde klokken. Je kunt ze stuk voor stuk aanklikken en nader
bekijken.
.o.a. bij: Maritiem Museum, Rotterdam.(momenteel
niet in de expositie) FOTO
.Waterland Neeltje-Jans ( Ir.Topshuis, Burgh-Haamstede),, Oosterscheldekering/Burgh-Haamstede.FOTO . Gemeente
Maassluis, Nationaal Sleepvaart museum SITE
Rijkswaterstaat, " Info Noordzeesluizen", IJmuiden.
Rijkswaterstaat; Voorheen Dienstkring Noordzeekanaal,
IJmuiden FOTO.
Rijkswaterstaat, Directie Zuid-Holland, in de entree van het Gebouw
"De Maas" - Rotterdam. Rijkswaterstaat, Voorheen Meetdienst
Zeeland,Vlissingen ( Thans in Poelendaele, Middelburg ). FOTO.
Mahone Bay, Nova-Scotia, Canada. RISC, Fire & Safety
training, Maasvlakte.FOTO.
Waterschap Dollardzijlvest, Wedde, (thans Waterschap Hunze en
Aa's). Waterschap Friesland, Leeuwarden FOTO. FOTO
Holiday Inn, IJmuiden Seaport Beach, IJmuiden: Restaurantklok. FOTO.
Gemeente Terschelling met het Getij van West-Terschelling.FOTO
In particulier eigendom:Getijklok in antieke Engelse behuizing met het
getij van Scheveningen. FOTO.
Gevelklok Nationaal Sleepvaartmuseum, Maassluis SITE
Getijklok Hoogheemraadschap Delfland, Delft , In het Keringhuis van de Maeslantkering nabij Hoek van Holland FOTO
Klik de afbeelding hieronder aan
en lees meer over ons getij en hoe de GETIJKLOK dit volgt.
Engelstalig: TIDE
CLOCK in English
Duitstalig: Gezeitenuhr
< La Marée Biquotidiènne sur l'Horloge >
Voor de site over eigenschappen
van GOLVEN en stromend water klik je
hier
Bezienswaardig
Waar je langs onze kusten de effecten van het getij mooi kunt waarnemen
en doorgaans vanwege de sterke getijstroom daar ook beter niet te water
kunt gaan. Ga dan eens kijken naar de stroming bij de Oosterscheldekering
(Waterland Neeltje-Jans in Zeeland)....aan de uiteinden van
de havenhoofden van Scheveningen,.... aan de oever van het Marsdiep
bij den Helder (met een buitengewoon sterke getijstroom),...het Eierlandse
gat tussen Texel en Vlieland,....aan de oevers van Nieuwe Maas in Rotterdam
of ten westen daarvan de Nieuwe Waterweg ter hoogte van Maassluis tijdens
en rondom hoog water wanneer we de rivier naar binnen kunnen zien stromen.
Zo ook de Zeeschelde in het centrum van Antwerpen en de Seine ter hoogte
van Caudebec-en-Caux bij Rouen. Het getij op de Seine is overigens nog
goed waarnbeembaar tot 140 kilometer landinwaarts en in Nederland
in de Maas zelfs nog tot even voorbij Oss. Schrik niet, want ook
in Gouda kom je nog een vrij spectaculair getij tegen met een verloop
van -wis en waarachtig- toch nog twee meter.
Minder opvallend maar wél gevaarlijk: Muien
Langs alle stranden kunnen muien voorkomen. Bij afgaand tij wordt het
water hier –via een ongewoon sterke ebstroom tussen twee,
vaak nog nét onzichtbare, zandbanken door- tot ver naar buiten
toe gezogen. Het op die plek te water gaan is uiteraard levensgevaarlijk.
U let daarom altijd goed op de aanwijzingen en verboden van de plaatselijke
reddingbrigades. Ervaren strandjutters hebben doorgaans ook een formidabel
inzicht waar deze muien zich bevinden omdat ze, bij opkomend tij,
juist op die plekken, nogal eens hun buit aantreffen. Maar tegenwoordig,
met al die containerschepen van waaraf doorgaans weinig in zee kukelt,
is die buit daardoor ook niet meer zo groot als vroeger. Voor
meer over gevaarlijke muien of ga je naar www.muien.nl
met zeer uigebreide informatie.
Een poging het Marsdiep bij den Helder per roeiboot over te steken is
al evenzeer levensgevaarlijk. De overkant haalt u niet aangezien de
buitengewoon sterke stroming u, afhangende van het tij, hetzij tot ver
in de Noordzee, danwel tot ver in de Waddenzee zal wegzetten. Zonder
levensreddende assistentie van de KNRM
(zie foto hieronder) of de plaatselijke reddingsbrigade, kom je
waarschijnlijk nooit meer terug. Op een poging tot oversteken staat
dan uiteraard ook een fikse boete.
KNRM reddingboot Adriaan Hendrik ( Egmond aan Zee
) Foto: Marga
Wadlopen...? Dat doe je uiteraraard altijd onder leiding
van een ervaren gids. Want is het laag water geweest terwijl je midden
op een plaat of wad staat, maakt dat even later alles blank komt te
staan en je daardoor volkomen gedesoriënteerd bent en je niet meer
weet welke richting je moet oplopen om veilig de wal te kunnen
bereiken. Hierdoor verdrinken mensen nog vrij regelmatig. Pas dus goed
op eer je je op een wad of plaat begeeft! Lees maar eens het KNRM-verslag
"Wadlopers
tot hun middel in het water":
Met hoeveel meter beweegt het water op en neer?
Aan onze kusten varieert dit van een dikke vier meter bij Vlissingen
tot ruim twee meter in de Waddenzee. In Frankrijk, ter hoogte van Saint
Malo aan de noordkant Bretagne, tot wel dertien meter. Aan de
zuidkant van Bretagne bedraagt het verloop evenwel 'slechts' vier
à vijf meter.
Afbeelding hieronder: Getijkrommen van de Nederlandse kustwateren.
Bron: RIKZ / Rijkswaterstaat / Sdu, Den Haag.
MSW Monitoring systeem water
van Rijkswaterstaat
Afbeelding: Op tal van punten langs
onze kust en de grote rivieren in Nederland wordt door RWS de waterstand
nauwkeurig gemeten. Op de linker foto het meetstation in IJmuiden. Op
de rechter foto zien we de peilmeter van dit station waarbij, onder
de zwarte deksel in een put, een vlotter op het water drijft. De metingen
worden naar een centrale databank doorgeseind. (eigen foto )
Engeland en Frankrijk. Ter hoogte van St.Malo
en de Mont St Michel (Bretagne, Fr.) lopen de platen onder
met de snelheid van een galopperend paard. Maar ook langs de krijtrotsen
van Engeland en Normandië dient men buitengewoon alert en voorzichtig
te zijn. Je kunt vanaf een smal strandje onderaan een vijfenzeventig
meter hoge krijtrotsen- kust namelijk niet maar zo even snel naar
een veilge hoogte lopen. In een rap tempo word je door het water omsingeld.
In Engeland in het locale bestuur soms wel eens nalatig bij het aanpassen
van bordjes waarop zomer- of wintertijden vermeld staan. Eenmaal onderaan
een krijtrots loert het gevaar dan opeens van twee kanten. Enerzijds
is dit het water dat met centimeters per minuut rijst en anderzijds
dreigt het risico van regelmatig naar beneden vallende rotsblokken.
Ook sportvissers, die zich hoog en droog op een Bretonse rots wanen,
laten zich al turende naar hun dobbertje nog wel eens door het water
omsingelen en moeten dan zes uur(!) wachten alvorens de natuur zelf
hen weer zal bevrijden. Betrouwbare getijtafeltjes zijn overigens in
de meeste kiosken kostenloos verkrijgbaar. In ons eigen land worden
de "Getijtafels
van Nederland" al ruim een eeuw lang ieder jaar
berekend door Rijkswaterstaat en uitgegeven door de Sdu. Maar die zijn
dan uiteraard niet kostenloos.
We onthouden tot slot nog even dat getijdenwateren in feite de 'longen'
van onze zeeën zijn. De reinigende werking van het getij
is, juist in dat milieu, enorm groot. Estuaria worden daarom dan ook
wel de kraamkamers van het leven in de zee genoemd. Geen wonder ook
dat we zo zuinig op onze Waddenzee (behoren te) zijn. Maar uiteraard
ook op de Zeeuwse wateren die zo'n zelfde reinigende werking hebben.
Vaarwegmarkering in de
ebstroom van het Marsdiep .
Zandsuppletie ter bescherming van onze kust. Hier ter hoogte van
Egmond aan Zee (2011) .
Meer over de GETIJKLOK lees je
in ( door auteur ):
Beekman, George (1995 ):
"Dubbeldaags tij op de klok", NRC-HANDELSBLAD, Achterpagina
van 6.09.95,
Werf, van der, Harmen,:(10 april 1998 )"Het
Getij", Provinciaal Zeeuwse Courant, Vlissingen/Middelburg
Hofman, Oscar, (1997):
Special over de GETIJKLOK, "Zon en Maan Gooien met Water",
Tijdschrift "KIJK" nr.12, Geillustreerde pers BV, Amsterdam.
Nijboer, M. (1999): "Hoog en laag water in de hal", Bedrijfsorgaan
"Kletsnat", Waterschap Friesland,
Eykman, J. (1997): "Getijklok van Vlissingen", Bedrijfsblad
"Tij&Taal, Rijksinstituut voor Kust en Zee, Den Haag.
Over
de Getijklok in andere tijdschriften.
Euregionaal
Management Magazine (1997): Getijklok Rotterdam", Tijdschrift "Uit
Europoort kringen" (sectie transport), Uitgeverij L.A. van Beek,
Rotterdam
Getijden en ongevallen: "De Telegraaf", Onderzoekspresentatie
door Jacob Venker op Wetenschapsdag, Maritiem Museum van Rotterdam.
Redactioneel (1998): Rubriek "Echo’s" Getijklok Rotterdam,
Maandblad voor de scheepvaart "De Blauwe Wimpel", nr 12, 53ste
jaargang, 19 december 1998, Leidschendam.
Redactioneel (1995): "Revolutionaire getijklokken", Maandblad
"Profiel" nr 7, voor medewerkers Ministerie van Verkeer en
Waterstaat, Den Haag.
Een buitengewoon informatief boekje over het getij vind je in de
boekhandel en is getiteld "Het Getij en Wij"; in 1996 uitgegeven
naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van de "Getijtafels voor
Nederland" door de Sdu te Den Haag. ISBN 90 12 08409 1
Klik aan Publicatie NRC.nl ( archief )
Voor de site over eigenschappen
van GOLVEN en stromend water klik je
hier
GETIJKLOK Copyright©1990-2010:
JACOB VENKER – SINT ANHONIS – NEDERLAND
link: Meer over stroming en golven,
klik je hier.
link: Getijden NL kustwateren Rijkswaterstaat
link: Wie
is Jacob Venker ( ontwerper van de Getijklok )
Contact
getijklok@gmail.com of bel 06 53711510
GETIJKLOK
wordt vertegenwoordigd door
De GETIJKLOK wordt vervaardigd door MESA
- St.Anthonis
De GETIJKLOK is ook buiten het Koninkrijk der Nederlanden auteursrechtelijkbeschermd.
|