|
Een belangrijk begrip in de inca kosmologie en mythologie is pachacuti.('omwenteling
van ruimte en tijd') .
Dit was een inca idee over opeenvolging en vernieuwing dat een grote rol
speelde in de kosmologie en mythologie van de Inca's. Zij zagen zichzelf
als laatste fase in een reeks eerder te gronde gegane scheppingen.
De inca's en veel andere Andes-volkeren geloofden dat zij leefden op de
wereld van de 'vijfde zon'.
Elk eerdere zon (tijdperk) zou 1000 jaar hebben geduurd.
De was
een zon van duisternis. De mensen waren de Wari Wiracocharuna, (wari betekent
in het Quechua kruising tussen lama en alpaca en runa betekent volk) Deze
mensen waren primitief,hulden zich in bladeren en aten alleen wilde planten.
Ze noemden hun schepper Ticci Viracocha, Caylla Viracocha of pachacamac.
Hoe hun tijdperk teneinde kwam is onduidelijk. De dood bestond er niet.
De mensen van de bedreven al een soort landbouw.Het
was de tijd van de reuzen Ze waren de Wari Runa. Zij huldigden zich in
dierenvellen. Ze leidden een eenvoudig en vredig bestaan. Ook zij erkenden
Viracocha als hun schepper. De mensen mishaagden Viracocha en werden daarom
door een zondvloed vernietigd.
De wereld van de was de wereld van de Purun Runa, het 'wilde volk', de eerste
mensen,die ondanks hun naam toch veel beschaafder waren dan hun voorganger.
Ze konden lama en alpacawol spinnen, verven en weven, kenden een complexer
landbouw met een groter aantal gewassen en maakten metalen sieraden. De
bevolking groeide, en de mensen trokken vanuit de Andes naar de laaglanden.
Ze woonden in steden met eigen koningen en er woedden oorlogen tussen
steden en landstreken. De mensen beschouwden pachacamac als hun schepper.
De was de wereld van de Auca
Runa ('krijgers'), het oorlog zuchtige volk. Volgens een enkele versie
ontstond in deze periode het inca-rijk, maar in de meeste versies was
dat niet het geval. De wereld was nu in vier delen verdeeld.Er werd meer
oorlog gevoerd zodat de mensen in stenenhuizen en versterkte steden moesten
leven. De mensen waren al opgesplitst in ayllu groepen. De techniek en
de levensstandaard stonden al op een hoger peil. Hoe er een eind kwam
aan de derde en vierde zon is onbekend.
De wereld van de was de wereld van ,
die door hun veroveringen de beschaving verbreidden. Met de komst van
de Spanjaarden viel het Incarijk. Zij werden gezien als gezanten van viracocha
en zelfs 'viracochas' genoemd.
Het cyclische wereldbeeld speelde ook een grote rol in het geloof van
de Inca's in de terugkeer van hun incavorst: inkarrí.
|
