Evolutie 31

Vorige

Stop

Volgende

Dinosauriërs met vleugels
Pope: Het raadsel van het leven (1986)

De oervogel Archaeopterix
De oervogel Archaeopteryx

Veel diersoorten hebben vleugels ontwikkeld en op veel verschillende manieren. Insectenvleugels zijn niet te vergelijken met vogelvleugels. Waar komen die vleugels vandaan? Vleugels kunnen zich natuurlijk niet zomaar uit het niets ontwikkelen. Iets ontwikkelt zich als het dier er voordeel aan heeft en aan vleugeltjes van een paar centimeters heeft een dier niets. Het antwoord is dat er in de meeste gevallen verandering van functie is opgetreden.  Reptielen hebben vaak vergroting van het oppervlak nodig voor de warmteregeling: zonnestralen opvangen als het koud is en warmte uitstralen als het heet is. Zo zullen sommige reptielen daarvoor vliezen tussen de poten en het lichaam gekregen hebben. Als deze dieren zich in bomen bewogen, dan zullen ze op zeker moment plezier van deze flapjes hebben gehad als ze achtervolgd werden door een roofdier en verplicht waren naar beneden te springen. De huidflappen braken de val enigszins en ze konden ontkomen. Vanaf dat moment kon de natuurlijke selectie aangrijpen waarbij dieren met grotere armflappen in het voordeel waren. Zo is het voorstelbaar dat een zweefvlieger met vliezen tussen de poten ontstaat als in de afbeelding.
De rechterafbeelding is van de Icarosaurus (!), die stijfuitstaande vleugels had.

Meer weten?
Icarosaurus (in het Engels)
         

Ook veren hebben zich waarschijnlijk ontwikkeld om de warmteregeling te verbeteren. De laatste tijd zijn er geregeld meldingen van vondsten in China van dinosauriërs met beharing en zelfs van vertakte haren die een voorstadium kunnen zijn van veren. Veren zijn heel geschikt om warmte vast te houden en om hitte buiten te houden. In China zijn ook kleine dino's met vleugels en veren gevonden. Of zijn dat al vogels? Algemeen neemt men aan dat de vogels van de dinosauriërs afstammen. Of sterker nog: vogels zijn dinosauriërs met vleugels en veren.
Ook hier zal verandering van functie hebben plaatsgevonden: van warmteregeling naar zweef- of vliegvermogen.
Hierboven een van de beroemdste fossielen: de Archaeopteryx of oervogel uit Solnhofen in Duitsland. Het is nog steeds de oudstbekende vogel. Hij heeft veren, vleugels en een staart. Naast vogelkenmerken heeft hij ook kenmerken van reptielen zoals klauwen aan de vleugels en tanden in de bek. Het is een mooi voorbeeld van een 'missing link', dat wil zeggen een tussenstadium in een ontwikkeling. In dit geval tussen reptielen en vogels.

Meer weten?
Archaeopteryx, de eerste vogel

Evolutie 31

Vorige

Stop

Volgende