terug naar de index

Het boek in de opvoeding

verschenenen in de schoolkrant Kerstmis 1996
samengesteld door "Werkgroep het boek in opvoeding en cultuur"
(De Nieuwe Boekerij, Den Haag / Zeist 1984)

Vaak wordt er niet opgelet of een kind een boek emotioneel aan kan. Men vraagt zich af of een kind in staat is een boek te begrijpen, terwijl de emotionele verwerking ervan minstens zo belangrijk is. Het ontwikkelen en verzorgen van het gevoelsleven is in deze periode het allervoornaamste. Het moet de brug vormen van en naar de buitenwereld. Maar het moeten wel echte gevoelens zijn en geen goedkoop sentiment. Geen clichés of onechtheid zoals in de boekenseries de "Kameleon" of "Pitty op kostschool".

Er kan ook een te zwaar beroep gedaan worden op het gevoelsleven. "De kinderen van de grote Fjeld" bijvoorbeeld kan begripsmatig best door achtjarigen gelezen worden, maar emotioneel is het nog te hoog gegrepen. Bepaald onderwerpen, bijvoorbeeld ontdekkingsreizen horen pas vanaf het elfde jaar in de kinderliteratuur, omdat het kind daar dan, vanuit zichzelf, belangstelling voor krijgt. De wereld wordt groter. Vereenvoudigde bewerkingen brengen het gevaar met zich mee dat de gemakkelijke versie het later lezen van het oorspronkelijke boek in de weg staat. (O, dat kan ik allang!).

Er zijn overigens "alles-eters" die, als men niet oppast, zich al jong op de buik met de vingers in de oren te goed (of te kwaad?) doen aan alles wat gedrukt staat. Gelukkig leert de ervaring dat er meestal een natuurlijke schifting plaatsvindt, wat blijkt uit herhaaldelijk teruggrijpen op bepaalde boeken die wel bij de leeftijd passen. Aan de andere kant zijn er kinderen die lezen kunnen, maar het niet doen (vaak tot wanhoop van de ouders). Vaak kiezen deze kinderen echter later feilloos op het voor hen geschikte moment de juiste boeken. Het is de taak van de volwassene een omgeving te verzorgen waar deze boeken althans aanwezig zijn.

Aanbevolen boeken voor kinderen van rondom acht jaar
Bauer - Plantensprookjes (Christofoor)
Biegel - Het sleutelkruid (Holland)
Bilibin - De wonderschone Wassilisa (Bruna)
Campbell - De keltische drakenmythe (Christofoor)
Cleary - Rikkie en Ripsie (Ploegsma)
Gessi - De veer van de kraanvogel (Onmiboek)
Hafkamp - Jaap van Jopper (Zwijsen)
Hichtum - Het groot vertelselboek (Holkema en Warendorff)
Jersjow - De vuurvogel (Progress)
Lindholm - Zo zijn de sterren ontstaan (Christofoor)
Lindgren - De kinderen van de Bolderburen (Ploegsma)
Lindgren - Sprookjes (Ploegsma)
Lindgren - Er zit een rover in het bos-bos-bos (Ploegsma)
Lindgren - Madieke van het Rode huis (Ploegsma)
Manning Sanders - Sprookjes (Christofoor)
Sandman Lilius - De witte eenhoorn (Christofoor)
Siebe - Harlekijntje-serie (Holkema en Warendorff)
Streit - Dierenverhalen (Christofoor)
Streit - Het bijenboekje (Christofoor)
Streit - Immanuel, legenden van het kind Jesus (Christofoor)
Wilder - Het kleine huis in het grote bos (Ploegsma)
Wilder - Het kleine huis op de prairie (Ploegsma)
Zimnik - De trotse schimmel (Bert Bakker)
Zimnik - De beer en de mensen (Bert Bakker)

Aanbevolen boeken voor kinderen vanaf negen … tien jaar
Bartos-H"ppner - Vreemdeling in het dorp (Christofoor)
Biegel - De kleine kapitein 3 delen (Holland)
Dobsvinsky - Sprookjes uit Slowakije (Fontein)
Dobsvinsky - Meer sprookjes uit Slowakije (Fontein)
Dragt - De zevensprong (Leopold)
Dragt - Verhalen van de tweelingbroers (Leopold)
Fittinghof - De kinderen van de grote fjeld (Ploegsma)
Goudge - Henriette's droomhuis (Christofoor)
Hafkamp - Noem mij maar flop (Christofoor)
Hamsun - De Langerud kinderen in de winter (Christofoor)
Hamsun - De Langerud kinderen in de zomer (Christofoor)
Herzen - Het zwaard van Brittanni‰ (van Goor)
Hichtum - Kik de jonge Kopereskimo (Kluitman)
Kievit - Dik Trom (Kluitman)
Kowal - Poolvos ontsnapt (Lemniscaat)
Lee - Vlinder voor Marianne (Lemniscaat)
Lindgren - Rasmus en de landloper (Ploegsma)
Lindgren - Mio, mijn Mio (Ploegsma)
Lindgren - De rode vogel (Ploegsma)
Lofting - De geschiedenis van dokter Doolittle (Landshoff)
Lofting - De reizen van doktor Doolittle (Landshoff)
Milne - Winnie de Pooh (van Goor)
Preussler - De avonturen van sterke Wanja (Lemniscaat)
Rutgers v.d. Loeff - Jimmie en Ricky (Ploegsma)
Sleigh - Karbonkel en Culidor (West Friesland)
Sleigh - Karbonkel en zijn koninkrijk (West Friesland)
Spyri - Heidi (Ploegsma)
de Vries - Bij ons in de straat (Lemniscaat)
de Vries - Wedden dat ik durf (Lemniscaat)
Wilder - De grote hoeve (Ploegsma)

terug naar de index