Pasen

De natuur is ontwaakt, de nieuwe lente is gekomen. Dat schenkt ons een groot vreugdegevoel. De planten groeien in het voorjaar tegen de zwaartekracht in. Je hebt zin om alles los te laten, vakantieplannen te maken, naar buiten te gaan en in de tuin te werken. Het is niet zo simpel om echt aandacht voor Pasen te hebben.In voor-Christelijke tijden leefde men met de kringloop van de seizoenen. In de lente werden natuurfeesten gevierd ter ere van de levenskrachten die men in de natuur voelde ontwaken, na de doodse dorre periode van de wintertijd. Het ontluikende leven in de lente laat de overwinning op de dood zien. Midden in de jonge lente vindt het Paasgebeuren plaats.

Christus deed zijn intocht in het ritme van het leven van de aarde. Het lijden gaat echter aan de levenshernieuwing vooraf. Net zoals men zich in de vier weken van adventtijd voorbereid op het kerstfeest. Zo bereidt men zich ook in de lijdenstijd voor op Pasen. Vier weken duurt de lijdenstijd waarvan de laatste de goede, of stille week wordt genoemd. Een week waarin we heel speciaal het lijden en sterven van Christus kunnen meebeleven.

In de Rooms Katholieke traditie begon de lijdenstijd al vlak na het carnaval, op aswoensdag en dan begon ook de vastentijd. Dit is een tijd waarin koekjes en snoepjes in een trommeltje bewaard worden. In de vastentijd deelde men al was het maar een klein beetje het lijden van Christus. De lijdenstijd, een tijd die in het teken staat van inkeer, van zelfonderzoek en zelfkennis. Tot in de middeleeuwen kon men door vasten en bidden nog schouwen in de geestelijke wereld en daaruit aflezen welke taak men op aarde te verrichten had. Door onthouding van bijvoorbeeld het eten van vlees en het matigen kwam men tot inkeer om met Pasen als nieuw mens op te staan.

Nu, eeuwen later, houdt men zich in allerlei culturen nog steeds aan het vasten. Ook in groeperingen die zich speciaal met gezondheid bezighouden wordt het vasten aanbevolen. Het is een grote schoonmaak, een opruimen. Dat zie je ook al in de huizen. Vasten in de lijdenstijd lijkt mij dan alleen zin te hebben als we het beleven als een innerlijk noodzaak tot het oefenen van offeren, niet omdat de kerk dat van ons vraagt,ook niet vanwege de gezondheid, maar met vreugde en uit vrije wil.

Dan komt de laatste week van Pasen die met Palmpasen begint. Het is een oerweek, die een zijn spiegel heeft in alle dagen. De kinderen houden op Palmpasen een ommegang met hun palmpaastak. Dit is een overblijfsel van oude lenteoptochten en de palmprocessies. Toen Christus op aarde leefde konden de meeste van zijn land- en tijdgenoten hem niet als de Messias of verlosser erkennen. Zij waren gericht op een aardse koning die een wereldrijk van vrede en voorspoed stichten zou. Toen zij Hem op Palmpasen de poort van Jeruzalem zagen naderen werd Hij met gejuich en gejubel ingehaald. Ze zagen in Hem de koning, de troonpreten-dent, de afstamme-ling van de grote koning David. Pas later in de week legde Christus zelf aan Pilatus uit, dat Zijn rijk niet van deze wereld is.

De stille week is de week van de volle maan in het voorjaar. Van de volle maan zijn de paasdagen ook afhankelijk. Deze week begint het met Palmzondag, waarin de zonnefeesten uit oerwoudtijden nog meewerken. Na elkaar hebben de maan, Mars, Mercurius, Jupiter, Venus en Saturnus en zon hun voorjaarsfeestdag. De planeten-sferen hebben meegewerkt aan wat Christus heeft toegevoegd aan deze oerweek. Op maandag vindt de tempelreiniging plaats van de toen heersende religieuze corruptie en decadentie. Op dinsdag, marsdag, voegden den de marskrachten zich naar de kracht van het woord van Christus in zijn gesprekken met de tegenstanders en zijn gelijkenissen over de koninklijke bruiloft en de slechte wijngaardier. Woensdag, mercuriusdag, toont ons de tweesprong van de mercuriale kracht. De ene kant ontaardt tot de onrust die Judas tot verrader maakt, de andere kant wordt omgezet in de kracht van de devotie, zoals bij Maria Magdalena. Donderdag, jupiterdag, heeft de glans van de nieuwe wijsheid. Deze dag is het laatste avondmaal en de afscheidswoorden van Jezus. Op Goede Vrijdag, venusdag, moet alles doorgemaakt worden wat met geseling, kruisiging, dood en graflegging te maken heeft. Op Stille Zaterdag, saturnusdag, tenslotte is Christus de Helper in het rijk der gestorvenen. In de vroegte van de Paasmorgen, als de paaszon alle betovering verbreekt, verschijnt de lichtende gestalte van de Herrezene aan de vrouwen die hem zochten in het graf.

Zo is de Goede Week een belangrijke weg naar de nieuwe zon. De opstanding van Christus uit de dood is een begin in de kiemtoestand. Een kiem die veel zorg en aandacht nodig heeft. Pasen is géén geschenk uit de hemel, maar een belofte dat innerlijk koningschap en waarachtig menszijn mogelijk zijn geworden. Als we kinderen vertrouwd willen maken met de passietijd en de lijdensweek, dan is ons daarin bij jongere kinderen de grootste terughoudendheid geboden. Bij jonge kinderen passen de symbolen van de ontluikende natuur, van het paasei, de paashaas en de paastuin. Pas op 13 a 14-jarige leeftijd kan men over het lijden vertellen. Daarvoor vertelt men verhalen, legenden en sprookjes met het motief van de overwinning van de dood. Volwassenen, opvoeders en verzorgers van kinderen kunnen zich het beste voorbereiden door zich te verdiepen in de lijdensgeschiedenis zoals deze beschreven wordt door de vier evangelisten of door erover te spreken met anderen, zoals de Emmaüsgangers deden toen zij de Herrezen Christus ontmoet hadden.