terug naar de index

lezing

verschenenen in de schoolkrant pasen 2000
Een lezing over grenzen stellen bij kinderen door Anneke Eenhoorn, psychologe aan het Triversum, opgetekend door E. Bus

Anneke prijst eerst een paar prentenboeken aan die gaan over grenzen, daar zijn boekenschrijvers en psychologen in ieder geval dol op.
Ik wil een poes _ Tony Ross
Max en de Maximonsters
Pipi Langkous - Astrid Lindgren
Ik wil die - Imme Dros, Harrie Geelen.
Pipi heeft helemaal geen grenzen en ze vindt mensen heel aardig of heel dom. Kinderen vinden dat heerlijk.

Kinderen zijn zeer egocentrische wezens, anders wordt je niet groot. Ze drinken en huilen veel. Alleen slapen zou niet goed zijn. Als het kind kan lopen gaat het de wereld ontdekken. Rond twee jaar zijn we in de fase van de "terrible two's" gekomen, soms heel vervelende fase. Het kind is de zon in het zonnestelsel, de koning in het gezin. Hij moet, hij wil nu! Hij kan niet goed plannen. Straks of morgen is een begrip dat hij niet begrijpt. Hij is koning en de opvoeder de hofnar. Over het algemeen zijn kinderen aardige potentaten. Geef je toe aan hun kuren en wensen dan heb je als opvoeder geen gezicht en dat is voor het kind een akelige en onveilige positie, dat kun je als kind cognitief niet aan. Soms kom je als ouder in een situatie dat je meer toegeeft dan je eigenlijk zou willen, omdat het kind je voor gek zet, b.v. in de supermarkt of als het kind zich heftig verzet bij het betreden van de klas. Je schaamt je dan een ongeluk. Kinderen moeten leren dat ze gewonen Nederlandse onderdanen zijn, je blijft heel speciaal voor je ouders maar je bent ook heel gewoon, en als ouders heb je de leiding te nemen over het kind. Grenzen: "Ik hoef geen koning te zijn. Mijn ouders zijn de baas". Een baas die geen leiding geeft veroorzaakt onveiligheid. Je weet niet waar je aan toe bent. Koningen en koninginnen zijn geen prototypen van sociaal gedrag. Ze spelen ook niet samen want dan kom je in elkaars territorium, en kinderen spelen wel, leren daarin geven en nemen. Als opvoeder het kind leren dat je niet alles hoeft te kunnen maar dat je ook dingen doet omdat je het leuk vindt. B.v. voetballen of sporten. Er worden in dat opzicht hoge eisen gesteld door ouders. Kinderen kunnen ook langzaam zijn in hun ontwikkeling doordat ze dyslectisch zijn of ADHD. Ouders kunnen dan heel erg teleurgesteld zijn en hadden liever een hoogbegaafd kind. Kinderen hoeven niet perfect te zijn.

Ook de media hebben invloed op de opvoeding, vooral waar het gaat om reclame, waarin de kinderen de baas zijn en de ouders stom. Heel slecht. Je raakt er een beetje van in de war. Geld doet zich tevens gelden. We kunnen alles kopen wat we willen en het is makkelijk kinderen veel te geven. Vroeger: "Jammer dat ik het niet kan kopen". Nu zijn Nikes heel normaal. Pasje in de muur, geld en kopen. Als je nu niet veel geld hebt is dat handig om grenzen aan te geven.

Als partners overleggen i.g.v. problemen, dat maakt het makkelijker om nee te zeggen. Leren om naar de stem in jezelf te luisteren. Haarscherp aanvoelen. Niet alles bespreken waar het kind bij is. Dat is des te moeilijker als je geen partner hebt, dan ben je geneigd je kind overal bij te betrekken, terwijl het daar niet aan toe is. Zoek iemand waar je het goed mee kunt vinden en bespreek wat je bezighoudt. Ook hier op school kun je veel delen, het is een gemeenschap van gelijke zielen, een soort familie zijn jullie van elkaar. Maak daar gebruik van. Gun jezelf bedenktijd bij problemen of vragen van je kind. Zeg:
Ik denk er overna
Ik kom er op terug
Als je zeurt kan ik er niet over nadenken, maar om b.v. 7 uur bespreken we het.

Dat geeft lucht. Pubers vallen vaak terug naar de leeftijd van 4 jaar. Ouders worden er soms gek van. Ze willen alles: mobiele telefoons, uitgaan en als het uit de hand loopt kun je reageren met: Ik ben kwaad, je hoort er nog van, bedenk zelf een strafmaatregel. Soms komen ze zelf met zeer strenge sancties. Bij problemen oplossen moet je een cocktail maken van humor, straffen en belonen. Maar er vanuit gaan dan niet alles perfect verloopt, je bent geen expert en opvoeden is niet alleen gezellig. Ook kinderen vertrouwd maken met het feit dat de wereld niet alleen leuk is, maar dat er ook gevaarlijke en enge toestanden zijn.

Vragen van ouders: wat doet de plaats in de kinderrij? Dat bepaalt wie je bent. Adler, een psychoanalyticus, heeft er veel over geschreven.

Oudste: de koning, de eerste, meest kwetsbare grenzen zoekend, moet het wiel uitvinden voor de ouders, je maakt heel veel foto's van het eerste kind. Later te laat thuis.
Tweede: sandwich kind. prettige situatie voor hem, er wordt niet zo op hem gelet. Kan beter delen.
Jongste: "domste". Wordt het langste opgevoed in de baby taal. Alles wordt voor je gedaan. Je kunt makkelijk manipuleren. Je moet van alles.

Hoe meer kinderen, hoe makkelijker het stellen van grenzen is.

Als je kind koning of koningin is, hoe maak je dat de klap naar het gewone leven niet hard aankomt? Als je slaaf bent van je kind, word je daar heel moe van. Grenzen, schema's en structuur geven, vanaf de baby tijd. Soms is het een rotdag. Zorg dat je als partner ook leuke dingen doet en het kind naar oma. We zijn soms veel te aardig en willen alles aan onze kinderen uitleggen. "Zo gaat het hier in huis", is een goede regel.

Avondeten: alles vinden ze vies (kind van 6, 7, 5 en 3 jr.) Moeders kunnen het niet aanzien als hun kinderen niet eten, maar kinderen kunnen heel lang zonder en ze eten veel tussendoor. Ik als moeder schep op en zeg: "Dat eet je, zo niet, geen toetje". Soms een week geen toetje. Of: Wie het eerst z'n eten opheeft mag een toetje. Voor hele lekkere toetjes zorgen. Ze moeten weten waarvoor ze eten.

Vraag: Mijn kind (3 jr.) heeft buien waar het gezin onder lijdt.
Antw.: Temperamentvolle kinderen vragen om een strak regime. Temmen. Er hulp bij vragen en niet wachten tot ze 16 is. Met spelbegeleiding kun je veel doen en is laagdrempelig. Met je partner veel overleggen. Zorgen dat ze respect voor je houdt.

Vraag: Grenzen en bij de groep horen. Mijn kind (11 jr.) wil 's avonds nog naar buiten en Nikes.
Antw.: Ingewikkeld. Kinderen zijn kuddedieren. Eerst naar je eigen stem luisteren. Overleggen met de andere ouders. Je mag naar buiten maar je bent "zo" laat thuis. "Nikes moet je zelf verdienen. Ik heb het niet". Kinderen zijn doodongelukkig als je grenzen stelt. Het gesprek aangaan met ze. Wat vind je leuk of mooi aan de groep, wat niet.

Vraag: Hoe ga je om met de verschillende karakters van kinderen?
Antw.: Soms zeggen kinderen: "Maar hij/zij mag veel meer dan ik!" "Ja dat klopt. Dat kan die ander ook beter aan. Maar ik van jullie allebei, maar jullie zijn wel verschillend met een andere gebruiksaanwijzing. Wat moet jij doen om dat ook te mogen?

Vraag: Mijn dochter wil steeds onderhandelen. Ze is een harde onderhandelaar.
Antw.: Eerst bepalen: waar onderhandel je over. Dit is mijn doel.

terug naar de index