Amsterdam, woensdag 27 november 2002

                Beste Allemaal,

Begin oktober ben ik in Naarden aan mijn derde ommegang begonnnen. 'He is running around in circles', en inderdaad voordat ik het tijdelijke met het eeuwige verwissel, wordt al rondjes draaiend afscheid genomen van het blauw van de lucht, het weer van alledag en "de Hollandse metamorfose" [1]. De bus- en tramhaltes bij de Westerkerk zijn het begin en eindpunt van deze tochtjes [2,3,4].

      Met het GVB naar het Amstelstation en vandaar kan driemaal per uur vertrokken worden richting het Gooi. Het reisje met Connexxion bus 136 gaat door Diemen en langs het zelfbedieningspaleis MAXIS bij de - in de mottenballen gelegde - electriciteitscentrale aan het IJsselmeer. Muiden en Muiderberg worden gepasseerd en na 35 minuten ben ik voor het eerst van mijn leven in Naarden-Vesting. Het Arsenaal blijkt witgemaakt en verkwanseld als toonzaal aan een verkoper van eigentijdse spulletjes. In een TV commercial speelt deze handelaar in interieurs de, in het wit geklede, bij McDonald's werkende vader van het jongetje Jantje. Evenals zijn bekakt pratende vriendjes brandt dit mannetje van verlangen naar kennis omtrent "het nieuwe happy meal" van deze hamburgergigant, troebele bron van zoveel hedendaagse zwaarlijvigheid. Het zijn vooral de nakomelingen van onze Amerikaanse bevrijders die door deze onvoorziene groei in lichaamsomvang worden getroffen. De eerste processen [5] tegen de fastfoodketen geïnitieerd door "Happy Meal boys and girls" zijn begonnen. Een redactioneel artikel in The New York Times kopt met de alarmerende titel "America's Epidemic of Youth Obesity". Theoretische maar ook meer praktische vragen dienen zich aan. Ligt de aanleg tot dichtgroeien verankerd in onze genetische opbouw en is het een deel van onze erfenis uit een ver en hongerig zoogdier verleden van jagen en verzamelen? Moeten de kosten van de operaties voor een verkleining van de maag en een darm bypass door het ziekenfonds worden vergoed? Wordt het niet de hoogste tijd onze technische universiteiten te stimuleren met speciale fondsen uit de begroting van het ministerie van economische zaken voor het uitvinden van hulpmiddelen voor onze niet meer tot lopen in staat zijnde medemens? Een bevriend collega op conferentie bezoek in Las Vegas meldde het volgende: "Verder iets waar we het ook al eerder over hebben gehad: de werkelijk ongelooflijke zwaarlijvigheid van vele Amerikanen. De TV spreekt van 31% van de bevolking! In de casino's zie je mensen die zo zwaarlijvig zijn dat ze niet meer kunnen lopen en quasi horizontaal (met een speciaal wagentje) naar de slotmachines moeten worden gebracht. Je vraagt je af wat deze mensen bezielt om in deze toestand nog op stap te gaan." En ik vraag mij af: Hoe lang blijven wij het aanprijzen van al die rotzooi op onze TV toestellen nog gedogen?

      Buren van de bijklussende meubelverkoper, in een eveneens witgewassen pandje uit het nationale erfgoed, zijn "financiële raadgevers". Ook de Marktstraat in de buurt van het Arsenaal is aangetast door de witmakerij, maar de rest van Naarden ligt er gezien vanaf het bastion (foto's a. en b.) op deze herfstdag prachtig bij. De wandelroute gaat door de stad (foto's c., d. en e.) naar de buitenste ring van de vesting (foto's f. en g.). Via een diervriendelijk tunneltje onder de A1 en al lopend over de Oostdijk wordt de stad verlaten. De dijk "loopt door een laaggelegen gebied dat in de 17e en 18e eeuw door afzanding is ontstaan, als onderdeel van de vestingwerken", weet mijn gids. Via eiken- en beukenlanen langs Gooise landgoederen - de lage frequenties van het verkeersgezoem niet uit de lucht - ben ik na anderhalf uur aan de rand van Blaricum bij een bushalte. Via Hilversum en dan de trein kom ik terug in Amsterdam.

      De volgende morgen ben ik om halftien in het centrum van Blaricum. Nooit eerder was ik in dit beschermde dorp waar eens de "kunstenaars en wereldhervormers massaal neerstreken" [4]. Het is een prachtige herfstdag en de wandeling door dit reservaat voor hedendaagse welgestelden een waar genoegen. Ik loop via een "kronkelend klinkerstraatje" omzoomd door hulsthagen, langs een smederij, over een weg met weinig verkeer en zicht op mooie tuinen. Een rustig laantje voert mij naar de grens van het dorp bij de Gooijersgracht. "De gracht loopt van de Zuiderzee kaarsrecht richting de Dom van Utrecht en werd gegraven rond 1426 om de grens aan te geven tussen het graafschap Holland en het Sticht", aldus mijn gids. Via o.a. de Zandweg en een tunneltje onder de drukke A27, één van de verkeersaders van en naar de Flevopolder, kom ik in het stroomgebied van de Eem. Een koe houdt de wacht bij Eemnes in het eeuwig gezoem van het nabije verkeer. Over de Laarderweg en Braadkamp naar de imposante kerk en "monumentale" Kerkstraat. Via de Wakkerendijk aan de rand van het dorp naar de Eemnesser Vaartsteeg en dan de 'lege' polder in. Na een uur wandelen bereik ik de Eem . Tegenover Eemdijk wacht ik op de pont van één uur. Het laatste stuk van mijn tochtje gaat over de Veen- en Veldendijk tot aan het Eemmeer, dan over de Westdijk op Spakenburg aan. De eigentijdse ontwikkelingen bij de jachthaven van dit voormalige vissersdorp doen het ergste vrezen. De plannen op de borden lijken verzonnen tijdens het hoogtepunt van de beurskoersen in de eerste maanden van het nieuwe millennium. Men moet hopen dat deze te koop zijnde utopia nooit verwezenlijkt zullen worden. Doodmoe kom ik aan het begin van het stadje, alwaar een begrafenisstoet zich formeert met nog enige oudere vrouwen in klederdracht. Vanaf het centrum brengt na enig wachten een bus mij naar het NS station van Amersfoort.

      De 'Nieuwe Poenigheid' rond het Arsenaal in Naarden en de 'Utopia van het Vrije-Marktmechanisme' zichtbaar in de plannen voor de uitbreidingen rond de jachthaven van Spakenburg verbeeld ik mij te komen uit de breinen van prominenten onder de Fortuyn aanhang en hun VVD sympathisanten. Onlangs werd bekend dat de investeringen in Fortuyn eindelijk iets hebben opgeleverd. De heer Maas, onroerendgoedmagnaat en misschien niet, misschien wel, wie zal het zeggen, de LPF voorzitter, heeft in een brief [6] aan zijn partijgenoot Van Eijck, de demissionaire staatssecretaris van Financiën gevraagd de lastenverzwaring - betreffende een verhoging van de belasting op speculatief onroerendgoed bezit - van 70 millioen euro voor de vastgoedsector te laten vervallen. Een kamermeerderheid van CDA, VVD en LPF zag het licht en heeft op 14 november 2002 deze lastenverzwaring geschrapt [7]. De speculanten worden gespaard.

      Spakenburg stinkt naar bedorven etensresten op die morgen in de regen als ik mijn voettocht langs de oevers van de voormalige Zuiderzee na twee dagen hervat. Het centrum aan de oude haven is, evenals die van Volendam, geofferd aan de eet- en drinkgewoonten van de uitgaande jeugd en de dagjesmensen in het voor-, hoog- en naseizoen. Langs een sigarenwinkel met een jeugdportret van de Fortuyn sympathisant en prominent VVD-er Wiegel bereik ik gelukkig al snel de Oostdijk met aan de ene kant het Nijkerkernauw met de bossen van de Flevopolder in het verschiet en aan de andere kant de weidsheid van het lege Nekkerveld. Bij de Arkersluis verlaat ik de dijk en ga op Nijkerk aan langs een kaarsrechte vaart. Een doorgang onder de A28 brengt mij op een bedrijfsterrein (foto's h., i., j. en k.), waar het transportwezen zeer prominent aanwezig is. Mijn gids leidt mij door dit gebied naar de Hardenbergerweg en langs de duiventil op het land van de voormalige boerenhoeve Salentijn. Vanaf de aanwezige bushalte op de Nijkerkerstraat brengt Connexxionlijn 101 mij naar het station in Amersfoort. In een volgende aflevering, die mij over de Veluwe naar Elburg brengt, zal een poging gedaan worden een antwoord te vinden op de vraag: "Waarom en vanwaar de witte pauwenveren op de indrukwekkende lijkwagen van prins Claus tijdens die gedenkwaardige 15de oktober?"

              Wordt vervolgd,

            Piet

Referenties

1.De Hollandse Metamorfose (voorheen het poldermodel)
Tekst © H.J.A.Hofland 2002; Panorama's © Hans Samson 1999 - 2002; Portretten © Laura Samson Rous 1999 - 2002; Uitgeverij De Verbeelding.
"Het eerste exemplaar van dit boek is op 2 november 2002 aangeboden aan Wim Kok bij zijn afscheid van de actieve Nederlandse politiek", aldus de laatste zin van de dankbetuiging aan het begin van het boek.
2.Lange-Afstand-Wandelpaden in Nederland:
Pieterpad, LAW 9-I,II; Nivon, ISBN 9070601605, 9070601656.
Kustpaden, LAW 5-1,2,3,4,5; Stichting LAW, ISBN 9071068323, 9071068366, 9070601680, 9071068315, 9071068226.
Grenslandpad, LAW 11; Stichting LAW, ISBN 9071068269.
3.Streekpad:
Amsterdamse Ommegang; Stichting Nivon, ISBN 9070601591.
4.Zuiderzeepad, LAW 8; Stichting LAW, (gewijzigde herdruk in 1999).
Deze gidsen zijn de niet genoeg te prijzen boekjes uitgegeven op initiatief van het wandelplatform.
5.The New York Times Teenagers' Suit Says McDonald's Made Them Obese.
6.NRC-HANDELSBLAD; Lobbybrief Maas 'niet zo slim', kop in deze kra nt van 15 november 2002.
7.Afschrijving vastgoed voor beleggingsdoeleinden: "Het plan om de afschrijving op vastgoed voor beleggingsdoeleinden te beperken gaat niet door. De maatregel zou 70 miljoen euro moeten opleveren. Dit bedrag is gevonden door een accijnsverhoging op alcoholhoudende dranken (uitgezonderd bier en wijn)", aldus het "Belastingplan 2003" op de website van het ministerie van financiën. Het aangenomen amendement voor het laten vervallen van de verandering was van de hand van de Tweede-Kamerleden, Hofstra (VVD), Van As (LPF) en Van Vroonhoven-Kok (CDA).

 
HOME PRINT VERSIE MARK-J