Benito Pérez Galdós: Mevrouw Bringas

Uit het Spaans vertaald door Elly Bovée 256 bladzijden, gebonden Prijs: euro 19,95  ISBN 90 74622 39 9 Lees de eerste hoofdstukken  Het nawoord door Adri Boon

Rosalia de Bringas is de echtgenote van Don Francisco, administrateur des Konings en nauwgezet bewaker van de huiselijke economie. De familie woont in de personeelsvertrekken van het Koninklijk Paleis, temidden van een bonte verzameling paleisdienaren en andere begunstigden van het hof. Rosalia’s grote passie is de mode en het op stand houden van haar garderobe kost een klein fortuin. Haar leidsvrouwe hierbij is de markiezin van Tellería, een dame die betere tijden heeft gekend maar nog steeds een onbetwistbare autoriteit is op het gebied van de goede smaak. Mevrouw Bringas probeert wanhopig de schijn op te houden en raakt zo steeds verder verwikkeld in de lagen en listen die ze moet verzinnen om haar zuinige echtgenoot om de tuin te leiden. Ze vult het ene gat met het andere, gaat schimmige financiële transacties aan en zal ten slotte haar ijdelheid moeten bekopen met haar eer. Mevrouw Bringas is een fenomenale roman over ‘willen maar niet kunnen’, over de onmacht van de gegoede burgerij.

Benito Pérez Galdós (1843-1920) geldt als de belangrijkste Spaanse romanschrijver van de negentiende eeuw, vergelijkbaar met Dickens, Balzac of Tolstoi (of, om in Nederland te blijven, met Louis Couperus). Met een oeuvre van ruim honderd titels is hij een van de grondleggers van de moderne Spaanse roman. Het onbetwiste hoogtepunt van zijn oeuvre is de roman Fortunata en Jacinta (1877).

In het werk van Galdós is grofweg een tweedeling te maken: enerzijds is daar de serie historische romans over het Spanje van de 19de eeuw, de 46 Episodios Nacionales. Daarnaast is er zijn oeuvre van 'moderne', contemporaine romans en toneelstukken. In vertaling verschenen tevens de romans Marianela, Tormento, Fortunata en Jacinta en Miauw. Op het programma staan nog Vriend Manso en Tristana.

Zie ook ons Dossier Benito Pérez Galdós

Galdós’ magnum opus Fortunata en Jacinta werd vorig jaar in Nederland zowel door publiek als pers zeer enthousiast ontvangen:‘Vooral Maximiliano en Fortunata zijn onvergetelijke personages, terwijl ook het verhaal waarin ze figureren, staat als een huis. Als er één roman bewijst dat Galdós een rasverteller is, dan is dat Fortunata en Jacinta.’ Maarten Steenmeijer in Vrij Nederland.

Uit de pers

'Zachtzinnig gaat Pérez Galdós niet met zijn onderwerp om. De Spaanse, vooral Madrileense samenleving krijgt er bij hem boek na boek van langs. Indolente uitvreters maken er de dienst uit. Pretentieuze leeglopers en profiteurs cirkelen rond het hof en vrijwel de hele burgerij van Madrid vegeteert op kosten daarvan. Een verbeten strijd om hogerop te komen resulteert in gekonkel, achterklap en kleingeestig ellebogenwerk. De stand ophouden geldt als de hoogste deugd, ook al hebben de meesten van de amechtige mondainen geen nagel om aan hun kont te krabben. Dat alles resulteert in `die specifiek Madrileense levenwijze die men elders een mysterie zou noemen,' schrijft Pérez Galdós sarcastisch in Mevrouw Bringas, `maar die hier voor niemand een mysterie was. Het toonbeeld van deze zelfingebeelde en tegelijk kruiperige ambitie is de nuffige Rosalía Pipaón de Barca, echtgenote van de sullige hoffunctionaris Francisco Bringas, die de spil tussen beide nu vertaalde romans vormt. Krengig, berekenend, ijdel en hooghartig, schoffeert zij een ieder die zij lager acht en tracht ze in het gevlei te komen bij wie haar verder kan helpen.'
Ger Groot in NRC Handelsblad van 21 september 2001

Lees de hele recensie in NRC Handelsblad

Recensie van Biblion (Openbare Bibliotheken)

Benito Pérez Galdós (1843-1920) is de grote chroniqueur van de Spaanse negentiende eeuw. In navolging van Balzac legde hij zijn eigen tijd vast in meer dan zestig romans. Ruim een eeuw na dato is er eindelijk een Nederlandse uitgever die zijn werk systematisch uitgeeft. Zijn magnum opus 'Fortunata en Jacinta', dat verleden jaar in vertaling verscheen*, werd heel goed ontvangen in de pers. 'Mevrouw Bringas' stamt uit dezelfde periode. Het verhaal is gesitueerd in de directe omgeving van het koninklijk paleis in Madrid en speelt zich af aan de vooravond van de zogenaamde Septemberrevolutie in 1868, die de monarchie ernstig in gevaar bracht maar uiteindelijk nauwelijks meer dan een storm in een glas water bleek te zijn. De hoofdpersoon is een typisch Galdós-personage: een vrouw uit de middenklasse die zich rijker en aristocratischer wil voordoen dan zij is. Dat zij daarvoor haar naïeve, vrekkige man moet bedriegen, neemt zij voor lief. Met milde spot neemt Galdós het snobisme, de kuiperijen, de spilzucht en het opportunisme van de Madrileense bourgeoisie op de hak, de nieuwe klasse die de fakkel van de sleetse aristocratie zou moeten overnemen maar in plaats daarvan in haar voetsporen treedt.

Bespreking door Jan Baes in Leesidee, oktober 2001

Rosalia Pipaón de la Barca, de vrouw van de boekhouder van het koninklijk paleis don Francisco Bringas, is de hoofdpersoon in deze roman, die het verhaal vertelt van een ambitieus persoontje dat er alles voor over heeft om mee te draaien in de wereld van glitter en schone schijn aan het hof van Isabel II, waar ze met haar man een appartement bewoont. De noodzakelijke status haalt ze uit haar kledij en het volgen van een peperdure en continu veranderende mode die ze met het bescheiden loon van haar man echter niet kan bekostigen. Om aan geld te komen zal ze zich inlaten met louche affaires die haar ten gronde zullen richten. Haar wedervaren is echter ook een spiegel van de politieke situatie van het koninkrijk voor de revolutie van 1868, met een koningin die al even onverantwoord omspringt met het patrimonium en zo ver gaat om de staatskas te bestelen, wat zal uitmonden in haar afzetting. De auteur is op zijn best in het hekelen van hogere burgerij voor wie alleen geld en uiterlijk vertoon geldt. De hypocrisie van een samenleving die geen waarden meer onderscheidt, wordt meesterlijk beschreven en is universeel in de ruimte en de tijd. De gelijkenissen met onze op spektakel ingestelde kapitalistische wereld zijn zo frappant dat dit boek uit 1884 nog zal aanspreken.