Benito Pérez Galdós: Marianela



Uit het Spaans vertaald door
Elly Bovée
224 bladzijden, gebonden
Prijs: euro 17,95
ISBN 90 74622 25 9
NUGI 301

Lees het eerste hoofdstuk


Marianela, een arm en lelijk meisje uit de Noordspaanse mijnstreek, kan nergens voor deugen. Alleen de knappe Pablo, de blindgeboren zoon van een hereboer, geeft haar leven een doel. Nela is op de wereld om Pablo's geleidster te zijn, en haar ogen hebben slechts nut als ze de jongen tot gids dienen en hem over de schoonheden van de aarde kunnen vertellen. De vooruitgang treedt binnen in het mijndorp, als oogarts Golfín een poging waagt om Pablo het licht in de ogen te geven.

Galdós toont zijn meesterschap in de wijze waarop hij de grote tegenstellingen behandelt: fysieke en geestelijke schoonheid, industrie en platteland, heden en gisteren, cultuur en natuur. Het verhaal van de blinde jongen en zijn trouwe geleidster behoort tot de mooiste die Galdós heeft geschreven, en zal ook de lezer van vandaag boeien en ontroeren.



Benito Pérez Galdós (1843-1920) geldt als de belangrijkste Spaanse romanschrijver van de negentiende eeuw, vergelijkbaar met Dickens, Balzac of Tolstoi (of, om in Nederland te blijven, met Louis Couperus). Met een oeuvre van ruim honderd titels is hij een van de grondleggers van de moderne Spaanse roman. Marianela, verschenen in 1878, is een van Galdós' vroege werken en werd omschreven als 'een tragische idylle'.

In het werk van Galdós is grofweg een tweedeling te maken: enerzijds is daar de serie historische romans over het Spanje van de 19de eeuw, de 46 Episodios Nacionales. Daarnaast is er zijn oeuvre van 'moderne', contemporaine romans en toneelstukken.
Marianela is de eerste in een reeks vertalingen van moderne romans van Galdós. In vertaling verschenen tevens de romans
Fortunata en Jacinta, Tormento, Mevrouw Bringas en Miauw. Op het programma staan nog Vriend Manso en Tristana.

Zie ook ons Dossier Benito Pérez Galdós


Uit de pers

'Een parel in [Galdos'] uitgebreide oeuvre is zeker Marianela (1878), waarvan onlangs in de fraaie Spaane Bibliotheek van uitgeverij Menken Kasander & Wigman een vertaling verscheen (...) Marianela is geschreven in een uitdrukkelijk negentiende-eeuwse vorm. Galdós zelf leidt ons rond door zijn verhaal, de lezer hoeft zich geen weg te banen door een oerwoud van tijdsprongen en decorwisselingen en de schrijver meldt steeds wat hij zo meteen gaat vertellen. Of wat niet. Die oubollige stijl roept hooguit een glimlach op, zeker geen ergernis. De moderne vertaling heeft een al te ouderwets aandoend verhaal voorkomen en de thematiek, de wrijving tussen vorm en inhoud, tussen rede en geloof, tussen wetenschap en natuur, is nog even actueel als honderd jaar geleden.'
Geurt Franzen in
De Gelderlander van 29 december 1998

'En toch blijft Marianela ruim een eeuw later nog recht overeind staan. Ook in dit vroege werk is Galdós al een groot verteller, die niet alleen een scherp oog had voor de specifieke problemen van zijn tijd maar ook voor het menselijke tekort in het algemeen. Ook zijn gevoel voor humor is superieur en geeft Marianela vleugels'
Maarten Steenmeijer in
Vrij Nederland van 6 maart 1999


Recensie van Biblion (Openbare Bibliotheken)

Galdós is Spanjes grote verteller van de negentiende eeuw. Zijn oeuvre is enorm van omvang (77 romans en ruim 20 toneelstukken) en gevarieerd van thematiek. Merkwaardig genoeg is er in Nederland tot nu toe nauwelijks iets van hem vertaald. Daar komt nu eindelijk verandering in dank zij uitgeverij Menken Kasander & Wigman, die voor de komende jaren een reeks Galdós-vertalingen op het programma heeft staan. 'Marianela' (1878) is het eerste deel. Het is het verhaal van een montere, idealistische arts die de even sympathieke als knappe jongeman Pablo geneest van zijn blindheid. Hij denkt hiermee alleen maar goed te hebben gedaan, maar daarin vergist hij zich deerlijk. Want eenmaal genezen ziet Pablo dat zijn vriendin Marianela niet het mooie uiterlijk heeft dat hij zich altijd had voorgesteld op basis van haar karakter, maar een mismaakt meisje is. Daarmee is haar lot bezegeld: zij sterft van verdriet. 'Marianela' is zowel een aangrijpende liefdestragedie als een kritiek op het puur empirische wereldbeeld dat destijds in de mode was in vooruitstrevende kringen. Het is ook een mooi, bescheiden begin van wat een indrukwekkende reeks belooft te worden, ook wat betreft de vormgeving. Het nawoord is kort maar informatief.


Bespreking van Martine Torfs in Leesidee, Vlaams Bibliografisch tijdschrift, maart 1999:

Noord-Spanje, eind vorige eeuw. Pablo, de zoon van een rijke landeigenaar in de mijnstreek, is blind. Sedert ongeveer twee jaar geniet hij van het gezelschap van het weesmeisje Marianela, dat hem op zijn dagelijkse wandelingen begeleidt. Zij vindt hierin de zin van haar leven, hij geniet van haar aanwezigheid en gaat er prat op dat uiterlijke schoonheid voor hem van geen tel is. Hoewel hun afkomst niet méér kan verschillen, zijn ze dus erg aan elkaar verknocht, maar als op een dag Pablo geopereerd wordt en, tegen alle verwachtingen in, voor het eerst van zijn leven kan zien, verandert Marianela's leven zozeer dat ze bijna gehoopt had dat die oogspecialist nooit was komen opdagen. Want voor Marianela vertegenwoordigt Pablo ook de allesverzengende liefde, terwijl Pablo --zich omwille van hun klassenverschil niet eens bewust van het feit dat Marianela ook wel gevoelens zou kunnen hebben voor hem -- bezwijkt voor de lichamelijke schoonheid van zijn nicht en met haar trouwt.
De psychologie van de personages wordt meesterlijk uitgewerkt. Marianela is niet alleen een ontroerend individu in dit verhaal, ze verzinnebeeldt ook de sociale uitsluiting van de verschoppelingen. Met haar naďeve, ongeschoolde volksgeloof wordt ze geplaatst tegenover de sociaal aanvaarde godsdienstigheid van de aristocratie; haar naturalistische uiterlijk contrasteert met de verfijning van een wereld die ze van dichtbij kent, maar waartoe ze nooit zal behoren. Ondanks haar zwakke gesteldheid put ze levenskracht uit haar merkwaardige rol van begeleidster. Zodra Pablo van zijn kwaal geneest en de wereld der zienden ontdekt, valt Marianela onherroepelijk ten prooi aan ziekte en tenslotte aan de dood. Zo zit het verhaal boordevol contrasten en parallellismen.
Benito Pérez-Galdós is een van de belangrijke schrijvers van de 19de eeuw en heeft een grote invloed gehad op de Spaanse literatuur. Dit werk, verschenen in 1878, past qua stijl, verhaallijn en thema in de laat-romantiek, maar is eigenlijk een buitenbeentje in het geheel van zijn oeuvre. Bij zijn bekendste werk hoort een 46-delige kroniek, die de vernieuwing van de historische roman in Spanje inluidde. In Marianela is de stijl van Galdós vloeiend en zacht als fluweel, zodat het aangrijpende drama van Marianela bijna verteerbaar wordt. De ware omvang van alle opgestapelde droefenis en verbolgenheid verschijnt in zijn volle kracht aan de lezer nadat deze het boek heeft gesloten, voldaan door de prachtige vertelling. Een pareltje, zeker niet alleen voor literatuurminnende romantici.
[Martine Torfs, 04.02.99]

Terug naar de MKW-homepage.