Dossier Benito Pérez Galdós

‘De roman is uitbeelding van het bestaan, daarom schuilt de romankunst in de weergave van menselijke karakters, van hun hartstochten, hun zwakten, van het grote en het kleine, van hun zieleleven en hun uiterlijk, van al het spirituele en fysieke dat ons vormt en omringt; en van de taal, kenteken van de mens, en van de huizen, spiegel van het gezinsleven, van de kleding, finishing touch van de externe persoonlijkheid; dit alles zonder te vergeten dat getrouwheid en schoonheid van de uitbeelding in perfect evenwicht moeten zijn.’

Benito Pérez Galdós, 1897
Uit de rede ter gelegenheid van zijn toetreding tot de Koninklijke Academie van Spanje.

Een van de grootste Spaanse schrijvers van de negentiende eeuw was Benito Pérez Galdós (1843-1920), auteur van een indrukwekkend oeuvre historische en contemporaine romans, toneelstukken en artikelen. Wij werken aan een ambitieus project om een aantal van de belangrijkste contemporaine romans van Pérez Galdós in Nederlandse vertaling uit te brengen, in fraaie gebonden uitgaven.
In de reeks zijn inmiddels verschenen: Marianela, Fortunata en Jacinta, Mevrouw Bringas, Tormento, Miauw en Mededogen. Op het programma staan nog Vriend Manso en Tristana. Schrijver Manuel Vázquez Montalbán schreef een nawoord bij Marianela, vertalers Adri Boon en Frans Oosterholt bij overige delen uit de reeks. De boeken bevatten illustraties van Laura de Moor.

Marianela

Fortunata en Jacinta

Mevrouw Bringas







Tormento

Miauw

Mededogen



In de Nederlandse en Vlaamse pers is veel aandacht besteed aan het werk van Galdós. Hieronder staan links naar recensies uit dag- en weekbladen, alsmede een artikel door Theo Hakkert (uit de Twentsche Courant / Tubantia) bij de verschijning van Mevrouw Bringas en Tormento.

Recensies bij verschijnen van Marianela (najaar 1998)

Recensies bij verschijnen van Fortunata en Jacinta (zomer 2000)

Recensies bij verschijnen van Mevrouw Bringas en Tormento (zomer 2001)

Recensies bij verschijnen van Miauw (voorjaar 2003)

Recensies bij verschijnen van Mededogen (najaar 2004)

  • Babel, Maandblad van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de UvA, door Luc de Rooy

Een goed overzichtsartikel is verschenen in Leesmenu van Vormingswerk Guislain (België)
Scherpe satire op montere toon

Door Theo Hakkert
Uit de Twentsche Courant / Tubantia van 8 september 2001

Niet voor het eerst, en ook zeker niet voor het laatst, dienen we op deze plek te schrijven over Benito Pérez Galdós. Uitgeverij Menken Kasander & Wigman heeft een uitgebreid programma opgesteld om deze 19de-eeuwse Spaanse auteur aan een Nederlands lezerspubliek te helpen, en dat initiatief kan niet genoeg belicht en geprezen worden, want Galdos schreef prachtige boeken.
Nadat de reeks voorzichtig was begonnen met de kleine, lichtelijk a-typische roman Marianela, over een blinde boerenzoon die het licht in de ogen terugkrijgt maar daardoor zijn vriendin verliest, verscheen vorig jaar Galdós’ grootste werk, de dubbelroman Fortunata en Jacinta in vertaling. Galdós’ magnum opus schonk de hedendaagse lezer een ongekend prachtige blik op de zeden en gewoonten van de Spaanse maatschappij in de tweede helft van de 19de eeuw. Een meesterlijk vierluik vol kleuren, lagen, geuren en intriges.
Andermaal liggen nu twee boeken van Galdós voor, maar nu zijn het twee los van elkaar staande titels, die desondanks veel met elkaar te maken hebben. Want een aantal personages van Tormento keert terug in Mevrouw Bringas. Met name mevrouw Rosalia Bringas zelf, de vrouw van een koninklijk administrateur. Ze moet en zal de schijn ophouden dat ze het breed hebben.
Kleine fortuinen draait ze er door, alleen al aan kleren. Ze stopt het ene gat met het ander, en verliest uiteindelijk eer, verstand, alles. Waar Fortunata en Jacinta ons vooral een blik gunde op de volkse standen in het Spanje van toen, nemen deze twee romans de lezer mee naar het Spaanse hof, want de familie Bringas woont in de personeelsvertrekken van het Koninklijk Paleis. Het verhaal van Rosalia spiegelt zich in wat op het hoogste niveau gebeurt: ook de koningin, Isabel II, weet niet met geld om te gaan, hangt ook teveel aan uiterlijk vertoon en gaat, net als Rosalia Bringas, ten onder.
Galdos laat uiteraard de kans niet voorbijgaan om mevrouw Bringas in al haar domheid, ijdelheid, hebzucht en leugenachtigheid neer te sabelen. Vlijmscherp portretteert hij daarmee meteen een samenleving in verval. In werkelijkheid leidden deze gebeurtenissen tot de Spaanse revolutie van 1868.
Hoe venijnig Galdós zijn pen ook hanteert, altijd blijft zijn toon zo, laat ik zeggen, monter. Hij was naast romancier ook chroniquer van zijn tijd, zoals Balzac -zoals bekend zijn grote voorbeeld- in Frankrijk en hij nam de lezer graag bij de hand, smeedde ook graag een band met de lezers door met vooruitwijzingen te laten zien dat de lezer en hij op een lijn zaten en al wisten dat de personages, die zichzelf nog zagen als helden, op het punt stonden te vervallen tot slachtoffer van zichzelf.
Ja, dit impliceert dat Galdós een ouderwetse schrijver is, maar hij is niet verouderd of belegen. De montere toon, de beeldende taal, de vele taalregisters, de humor - Galdós is een weergaloos schrijver. Er komen nog drie boeken van hem in vertaling. Dan spreken we elkaar ongetwijfeld weer, want soms komt -in weerwil van het gangbare gezegde- wat goed is, ook wel eens laat.

Informatie over Galdós en zijn werk is ook te vinden op de site van de University of Sheffield.

In Las Palmas de Gran Canaria staat het Casa Museo Pérez Galdós, het geboortehuis van Galdós waar een museum is ingericht.

Naar de MKW-beginpagina