|
Rafael Chirbes:
De Recensie in Trouw van 5 april
2003 Tegelijkertijd
met de roman van Cercas is ook De val van Madrid (2000) van Rafael
Chirbes in het Nederlands verschenen. Deze Chirbes behoort tot een oudere
generatie, en werkt al jaren gestaag aan een indrukwekkend oeuvre waarin de
naweeën van de Burgeroorlog centraal staan. De
val van Madrid kan worden gelezen als het vervolg op De
lange mars (1996), dat vooral in Duitsland erg veel bijval oogstte.
Chirbes is een uitmuntend observator die over een groot inlevingsvermogen
beschikt. Anders dan die van Cercas, is zijn literatuuropvatting uitgesproken
realistisch. Hij biedt zijn lezer een aantal portretten van mensen die allerlei
uiteenlopende relaties met elkaar aangaan. Naarmate zijn romans vorderen,
blijken deze persoonlijke lotgevallen stevig verknoopt met collectieve
gebeurtenissen. Bindmiddel tussen deze individuele geschiedenissen is de figuur
van de vertelIer, nu eens laconiek, dan weer vol begrip voor zijn personages,
maar nooit onverschlllig. Elke titel vormt een rijk geschakeerd mozaïek van de
Spaanse maatschappij in een bepaald tijdsgewricht. In De val van Madrid
is dat het einde van het Franco-regime. De hele roman is opgehangen aan de
laatste levensdag van Franco, 19 november 1975. Het is tevens de
vijfenzeventigste verjaardag van José Ricart, een ondernemer die zijn fortuin
aan collaboratie te danken heeft. Ook zijn schoondochter Olga, die een feestje
voor hem voorbereidt, blikt met gemengde gevoelens terug op wat voorbij is, en
vooruit naar wat komen gaat. Ze maakt zich zorgen over haar jongste zoon Quini,
die op de universiteit tegen Franco ageert. Aan de andere genodigden wordt
eveneens een hoofdstuk gewijd. Hun avondje uit contrasteert met de nacht in de
cel, die enkele militante arbeiders te
wachten staat. Ilse Logie |