De Moorse en Mozarabische stijl.
De bekendste voorbeelden van Moorse kunst zijn misschien wel de zogenoemde azulejos: wandtegels met geometrische tekeningen en zachte kleuren en de artesonados: de prachtige plafonds. Eveneens bekend zijn de versieringen van op symmetrische wijze ineen-gevlochten bladeren en vruchten, arabesken genoemd, en de in de bouwkunst zo karakteristieke hoefijzervormige bogen. Een treffend voorbeeld van toegepaste Moorse kunst is het Alhambra in Granada. Dit van oorsprong schitterende paleis van de Moorse koningen, kwam vrijwel in zijn geheel in de veertiende eeuw tot stand, onder het bewind van de Nasriden-heerser Yoesoef, die regeerde van 1333 tot 1353 en zijn opvolger Mohammed V die regeerde van 1354 tot 1391. In het noorden van Spanje, waar de Moren zich slechts kort konden handhaven, kwam het tot een vermenging van stijlen. De vroeg-romaanse, ook wel de visi-gotische stijl genoemd, ontwikkelde zich door het samengaan met Moorse elementen tot de Mozarabische stijl. Het belangrijkste Mozarabische stijl-kenmerk is de al eerder genoemde hoefijzerboog. Toepassingen hiervan zijn te zien bij de kerk van San Millan de la Cogolla, ten oosten van Burgos, die voltooid werd omstreeks het jaar 929. De Romaanse Asturische kerken, uit een eerdere tijd, hadden nog ronde bogen.
San Millan de la Cogolla.
De Romaanse stijl werd door de Franse, en later ook door de Vlaamse en Duitse bouwmeesters naar Spanje overgebracht, gedurende de periode van de elfde tot de dertiende eeuw. Een voorbeeld van Romaanse bouwstijl vindt men in de bedevaartsplaats Santiago de Compostela, waar volgens de overlevering het stoffelijk overschot van de apostel Jacobus de Meerdere in een zilveren schrijn wordt bewaard. De schitterende, drieschepige Romaanse kathedraal, met zijn Spaanse barokken façade, is gebouwd in de vorm van een Latijns kruis.
Santiago de Compostela
Na de Romaanse stijl volgt de bloeitijd van de gotiek. De periode van de gotiek valt samen met het hoogtepunt van Spanjes bloei. Door vermenging van de gotiek en Moorse elementen ontstaat een nieuwe mengstijl, die gotico-mudéjar wordt genoemd. Een mooi voorbeeld van de mudéjar stijl in meubelen, is de dertiende eeuwse kist in het museum van de kathedraal van Leon N.W. Spanje.
Mudéjar kist
Onder de invloed van de renaissance in Spanje, aan het eind van de vijftiende eeuw en gedurende de hele zestiende eeuw, zien we een nieuwe stijl verschijnen. Deze nieuwe stijl werd plateresco genoemd, naar de overeenkomsten met het werk der edelsmeden (platero = zilversmid). Een mooi voorbeeld van bouwkunst in de plateresco-stijl is de rijk versierde façade van de universiteit van Salamanca uit het begin van de zestiende eeuw.
Universiteit Salamanca.
Herrera- en Churriguera-stijl.
In de tweede helft van de zestiende eeuw werd Spanje geregeerd door Philips de Tweede zoon van Karel de Vijfde. In deze periode maakte El Greco zijn beroemde schilderwerken, Philips de Tweede was geen liefhebber van de overdadige plateresco-stijl. Hij zag meer in de plechtige, ingehouden stijl van Juan de Herrera, een van de architecten die het paleis San Lorenzo El Escorial hadden ontworpen. In dit geheel uit graniet opgetrokken bouwwerk waren, naast een paleis, onder meer een klooster een kathedraal en meerdere kapellen ondergebracht. Philips werd een van de belangrijkste pleitbezorgers van de deze wel zeer sobere bouwstijl, die naar de architect Herrera-stijl werd genoemd en nog tot laat in de negentiende eeuw zijn invloeden deed gelden.
Halverwege de zeventiende eeuw doet in Spanje de barok zijn intrede. Net als in andere West-europese landen is ook hier de Italiaanse barok de voornaamste inspiratiebron. Het Spaanse pendant van de barok is vernoemd naar de belangrijkste bouwmeester van die tijd Alberto Churriguera, die leefde van 1676 tot 1740. Het Plaza Mayor in Salamanca, zonder twijfel het mooiste barokke plein van Spanje, is geheel opgetrokken in de Churrigeurreske stijl. Het werd voltooid in 1755.
Plaza Mayor.Salamanca. 
MATTHIEU SCHEEPENS, beëdigd taxateur in 17e eeuwse Spaanse meubelen.
| |