'School is alles wat deze kinderen hebben'

de Volkskrant, Binnenland, 29 november 2003
Van onze verslaggever Iñaki Oñorbe Genovesi

'Je moet bevlogen zijn.' Oscar Demesmaeker weet waarom hij in het onderwijs terecht is gekomen. Als geen ander kan hij zich kwaad maken over de bezuinigingsdrift in Den Haag. Zijn school, 't Palet, is een van de slachtoffers.

Op zijn basisschool spijbelen de leerlingen niet. Na lestijd zijn ze zelfs niet thuis te krijgen. Een lerarendroom? Een bittere noodzaak, stelt de Haagse schooldirecteur Oscar Demesmaeker: 'School is alles wat deze kinderen hebben.'

Basisschool 't Palet, voorheen de Mariaschool, is nog steeds katholiek. Wit al lang niet meer. Slechts vijf van de zevenhonderd leerlingen op deze school in de Schilderswijk hebben Nederlandse ouders. Zeventwintig nationaliteiten telt Demesmaeker in zijn bestand. Vooral Turken, Marokkanen en Surinamers. De laatste tijd ook veel Antillianen. Wat hem opvalt? 'Ik schrijf geen enkel Antilliaans kind in van wie de ouders zijn getrouwd of een baan hebben.' Maar ja, dat is de minste van zijn zorgen. Ook krijgt hij geen slapeloze nachten van taalachterstanden tot anderhalf jaar bij veel van zijn kleuters. Hier heerst armoede. Kinderen die veelal zonder ontbijt in de klas zitten en de novemberkou met zomerjassen en kapotte kleren trotseren. Die Sinterklaas-liedjes leren, maar geen hoop koesteren op een gevulde schoen. Volgens Demesmaeker pik je ze er zo uit: de schrijnende gevallen. Een op de twintig van zijn leerlingen behoort tot deze categorie. De rest heeft het niet veel beter: ouders in de WAO, bijstand of criminaliteit.

Thuis is het puur overleven, school biedt ze hoop. Dit weten alle zestig leraren. Hier geef je geen les tot drie uur 's middags, kijk je wat schriften na en ga je terug naar je Vinex-huis. Je moet bevlogen zijn, lange dagen met de kinderen maken. Kansarmen een kans willen geven. 'Anders ga je onherroepelijk kapot', zegt Demesmaeker. Die instelling begint al voor de eerste les. Als ouders hun kroost naar school brengen. Velen blijven voor een kop koffie en een praatje. Maar ook om een plek bij een van de drie speciale cursussen op school te veroveren.

Even uit hun isolement.

De wachtlijst is enorm. Taal, opvoeding of computerles, alle drie de lesgroepen zijn gewild. Bijna net zo populair als de feestelijke vieringen van het hindoestaanse Divali, het Suikerfeest of Kerstmis op de school. Die kleine troost dreigt evenwel te verdwijnen. Althans als de gemeente haar bezuinigingsplannen uitvoert.

Neem het onderwijs: door gewijzigd beleid wordt er minder geld voor de bestrijding van taalachterstand uitgetrokken. Demesmaeker berekent dat dit alleen al, hem komend jaar twee fulltime leerkrachten gaat kosten. Maar ook het budget voor het welzijnswerk gaat omlaag. Met liefst een kwart. Volgens Demesmaeker is dit juist een aderlating die de wijk zich niet kan permitteren.

De schooldirecteur vertelt over de samenwerking met het buurthuis. Over schaak-en kooklessen. De middagjes krantenmaken en computeren. Zonder subsidie allemaal verleden tijd. Hij waarschuwt voor toenemende verloedering en onveiligheid in de wijk.

Daarom heeft hij bij burgemeester Deetman alarm geslagen. Ook ouders zijn een handtekeningenactie begonnen. Hun kinderen worden dieper in de ellende geduwd. Maar het stadhuis toont weinig compassie: ook Den Haag moet de broekriem aanhalen.

Wandelend door de school uit Demesmaeker zijn treurnis over de opdrogende geldstroom. Geen extra leraren meer. Geen bijlessen voor zorgbehoevende leerlingen. Geen verlengde schooldagen. 'Alles wat we opgebouwd hebben, wordt zo met rasse schreden afgebroken.' Zuchtend kijkt hij een volle klas in. Verklede kinderen spelen er Sinterklaas en Zwarte Piet. 'Als je alle extra's weglaat en de kinderen na schooltijd zomaar weer loslaat in de wijk, dan baart me dat veel zorgen. Geloof me, dat is echt funest voor ze.'