Rechter slaat alarm over radicale moslims

Door onze correspondent Caroline de Gruyter
 
Belgische magistraat in Al-Qaedaproces somber over westerse democratie
 
BRUSSEL, 1 OKT.  De rechter in het Belgische Al-Qaedaproces acht dringend maatregelen nodig om de subversieve radicalisering van moslims in Europa te stoppen.
 
De één kreeg tien jaar, de ander werd vrijgesproken. Maar geen van de 23 verdachten van het eerste Al-Qaedaproces in België vertrok ook maar een spier toen het vonnis gisteren werd voorgelezen. Stoïcijns luisterden de merendeels bebaarde mannen en twee gesluierde vrouwen toen de rechter uitlegde waarom ze geen rekening wilde houden met verzachtende omstandigheden: ,,In het Afghanistan van de Talibaan is een radicale generatie groot geworden. [...] Deze mensen zijn een gevaar voor onze samenleving. Als we ze niet straffen, doen ze het zo weer. Westerse democratieën moeten maatregelen treffen.''
 
Daarom kreeg de Tunesische ex-profvoetballer Nizar Trabelsi tien jaar - de maximumstraf die in juli, aan het eind van het proces, tegen hem werd geëist - wegens het beramen van een aanslag op de Amerikaanse luchtmachtbasis Kleine Brogel, in België. Trabelsi heeft dat bekend. Het voorbereiden van criminele daden is in België moeilijk te vervolgen. Terrorisme is dat ook. Maar rechter Claire Degryse weigerde Trabelsi alleen te straffen voor verboden wapenbezit en andere `kleine' vergrijpen waaraan hij zich ook schuldig maakte. ,,Denk u eens in wat er was gebeurd als hij zijn missie had volbracht'', vroeg ze retorisch. ,,Hij stond op het punt om één van de ergste misdaden uit de Belgische geschiedenis te plegen.''
 
Trabelsi wilde, in de lente van 2002, rond het middaguur met een bomauto inrijden op de kantine van de luchtmachtbasis. Dus beargumenteerde de rechter dat Trabelsi de aanslag niet alleen aan het voorbereiden was, maar dat hij op het moment van zijn arrestatie (op 13 september 2001) al begonnen was met het uitvoeren ervan. Hij had bij voorbeeld honderden kilo's chemicaliën gekocht om de bom te maken. Eén van de advocaten stak zijn bewondering voor deze redenering niet onder stoelen of banken: ,,Dit vonnis maakt geschiedenis.''
 
Adel Maaroufi, ook een Tunesiër, kreeg zes jaar. Volgens de rechter was hij de spin in het Europese Al-Qaedanetwerk. Zij acht bewezen dat Maaroufi twee mannen heeft gerecruteerd, gefinancierd en geïnstrueerd die in september 2001, vlak voor de aanslagen op het World Trade Center, de Afghaanse krijgsheer Ahmed Shah Massoud vermoordden.
 
Maaroufi ontkende alles tijdens het proces. Hij zou gewoon een vrome moslim zijn, wiens deur altijd open stond voor geloofsgenoten. Wat die geloofsgenoten - sommigen zaten naast hem in de zaal van het Brusselse Justitiepaleis, anderen stonden al eerder terecht in Duitsland en Nederland - in hun schild voerden, zou hij niet hebben geweten. Maar honderden afgetapte telefoontjes en getuigenissen uit allerlei landen toonden volgens de rechter wel degelijk aan dat Maaroufi de spil was.
 
Dit netwerk werd gefinancierd door illegale handel in edelstenen, paspoorten en kleren. Met het geld werden recruten uit Europa militair getraind, wapens gekocht, en vliegtickets betaald. Maaroufi zou dit, in nauw overleg met de Al-Qaedatop, hebben gecoördineerd. De derde hoofdverdachte, de Algerijn Amor Sliti, moet wegens zijn aandeel vijf jaar de cel in.
 
Vijf van de 23 verdachten werden vrijgesproken, duidelijk tegen de zin van de rechter. ,,U heeft uiterst radicale ideeën'', beet ze de weduwe van één van de vermeende moordenaars van Massoud toe, ,,maar voor ideeën alleen kan ik u niet veroordelen.''
 
Wat de rechter, en andere aanwezigen bij het proces, duidelijk schokte is het feit dat alle verdachten als asielzoeker of door huwelijken gebruikt hadden gemaakt van de Europese gastvrijheid, en tegelijkertijd een totaal parallel, crimineel leven leidden. Illegale handeltjes die miljoenen opbrachten, dubbele uitkeringen, valse visa - niemand toonde daar scrupules over. Sterker, hun dédain voor westerse waarden in het algemeen en de autoriteiten in het bijzonder was zó groot, dat velen geregeld eerdere verklaringen introkken, en een nieuw verhaal opdisten.
 
Trabelsi, vond de rechter, was de meester van de trompe-l'oeil. Toen zij hem met berichten confronteerde die de Britse shoe bomber Richard Reed op het antwoordapparaat van zijn gsm had achtergelaten, lachte Trabelsi: ,,Ik ken deze meneer niet.'' Of Trabelsi echt een aanslag op Kleine Brogel wilde plegen, weet niemand. Er zijn aanwijzingen dat hij dat alleen maar zei, om het ware doelwit te maskeren: de Amerikaanse ambassade in Parijs. Hij leek maar in één ding te geloven - het rotsvaste gelijk van zijn ,,papa'', Osama bin Laden.
 
In het vonnis van de rechtbank klonk dan ook wanhoop door. De rechter zei dat harde straffen één ding zijn, maar dat er dringend maatregelen nodig zijn om de subversieve radicalisering van moslims in Europa te stoppen. ,,We moeten'', zegt een advocaat van één van de verdachten, ,,vele duizenden mensen in dat milieu schaduwen om écht greep te krijgen op wat er gaande is. De mensen die hier terechtstonden, zijn het topje van de ijsberg. Dat vraagt om politiestaatachtige praktijken. Maar dat is ongeveer het einde van de democratie.'' Schrijf mijn naam niet op, zegt de advocaat nog. ,,Anders krijg ik gedonder. Trabelsi heeft één van zíjn advocaten ook net met de dood bedreigd.''

NRC Handelsblad 01 oktober 2003, pagina 5