Vrouwenmishandeling is maatschappelijk probleem

Vrouwenmishandeling in hetero-relaties is niet zozeer een relatieprobleem maar veel meer een maatschappelijk probleem. Vrouwen worden vaak niet begrepen en de daders worden niet aangepakt.
'Zij zal ook wel niet zo'n lieverdje zijn', zo wordt er vaak gereageerd. Of: 'Als ze wil dat het geweld ophoudt, gaat ze toch bij hem weg'. Mede door deze mythevorming blijft de aanpak van de daders meestal beperkt tot een voorzichtige terechtwijzing, ondanks dat er sprake is van een strafbaar feit.
Vrouwenmishandeling betekent aantasting van de lichamelijke integriteit en dat is een overtreding van de grondwet.

Uit het eerste grootschalige onderzoek naar geweld tegen vrouwen in hetero-relaties in Nederland blijkt dat 21% van de vrouwen tussen de 20 en 60 jaar ooit lichamelijk geweld door partner of ex-partner heeft ervaren.
Mishandeling kan worden onderverdeeld in de volgende categorieën:
- Licht en incidenteel geweld: slaan en schoppen, waarbij het letsel varieert van schrammen, striemen en blauwe plekken tot kneuzingen.
- Herhaaldelijk en ernstig geweld: met het hoofd tegen de muur slaan, het even de keel dicht knijpen, hard schoppen en/of slaan en het gooien met voorwerpen. Het letsel hierbij is vaak ernstig en heeft soms blijvende gevolgen, zoals bijvoorbeeld inwendig letsel, botbreuken, hersenschudding en ontwrichtingen.
- Zeer ernstig geweld: bedreiging met vuurwapens, het slaan met voorwerpen, steken, brandwonden toebrengen en het dwingen tot seksuele handelingen. Hierbij is praktisch altijd sprake van letsel, vaak blijvende stoornissen aan gezicht, motoriek en gehoor, blijvende spier- en hoofdpijnen en miskramen.

Vrouwenmishandeling vindt meestal plaats in de beslotenheid van het gezin en duurt vaak jaren. Deze beslotenheid zorgt voor een isolement. Daarbij zijn vrouwen vaak angstig en schamen ze zich voor het geweld, waardoor ze het niet snel aan buitenstaanders vertellen. Deze geheimhouding vergroot het isolement. Om zich staande te houden in een situatie van voortdurende waakzaamheid, angst en eenzaamheid, ontwikkelen vrouwen verschillende overlevingsmechanismen. Een voorbeeld hiervan is sussen, vermijden en aanpassen om het geweld te voorkomen. Het levert uiteindelijk niets op. De situatie verandert er niet door en de angst voor het geweld wordt steeds groter.
Een ander voorbeeld is het splitsen van lichamelijke en emotionele pijn om de mishandelingen te kunnen overleven. De vrouw beleeft de mishandeling door zich op te stellen als een toeschouwer. Het gevolg van zo'n splitsing is dat de vrouw gaat twijfelen aan haar eigen gedrag en emoties. Het is niet meer duidelijk wat ze wil, ze haat het geweld en ze houdt van haar partner. Het gevolg hiervan is besluiteloosheid, niet kunnen kiezen, weggaan en weer terugkomen, aangifte doen en weer intrekken. Een derde voorbeeld van een overlevingsmechanisme is het zich helemaal in de partner verplaatsen om bedreigingen te voorkomen en het geweld voor te zijn. Dit kan voorkomen bij vrouwen die zodanig bedreigd worden door hun man dat ze ervan overtuigd raken dat hij de bedreiging ook zal uitvoeren. Ze zijn bang dat ze dat niet zullen overleven. De manier waarop ze over zichzelf denken is afhankelijk van de manier waarop de mishandelaar over hun denkt. Op dit moment weggaan is moeilijk.

Bij een groot aantal vrouwen wordt uiteindelijk toch een grens bereikt, waardoor ze weggaan. Dit wegloopproces is in vier fasen te verdelen:
- Fase 1. De eerste geweldsuitbarsting: de vrouw voelt wanhoop, verbazing en onmacht. Zij ontkent of bagatelliseert het geweld en probeert het gedrag van haar partner te begrijpen.
- Fase 2. 'Incidenteel' geweld: het geweld komt vaker voor, maar de vrouw blijft de ernst hiervan ontkennen. Ze heeft nog steeds begrip voor de man en blijft zijn gedrag goedpraten.
- Fase 3. Geweld als onderdeel van de relatie: de vrouw probeert het geweld te stoppen. Heel haar leven wordt hierdoor bepaald. Zij vecht voor haar relatie en verliest hierin zichzelf.
- Fase 4. De doorbraak: De vrouw realiseert zich dat haar gevecht voor de relatie ten koste gaat van zichzelf. Er wordt een grens bereikt. In deze fase kan de vrouw besluiten om de relatie te verbreken.

In Utrecht is het project 'Vrouwenmishandeling' van de Politie Regio Utrecht gestart. Het doel hiervan is om het geweld te stoppen, vrouwen een betere bescherming en opvang te bieden en de daders adequaat aan te pakken en eventueel te straffen. Sinds kort is ook de politie Diemen ge nteresseerd in dit project. Helaas is deze interesse tot nu toe beperkt tot één agent.

Bovenstaande informatie is voor een belangrijk deel ontleend aan 'Vrouwenmishandeling: een zorg voor de politie!', een publikatie van de Politie Regio Utrecht. Auteurs: D.W. van der Ent en Th.D. Evers.

ELLEN TURK Maatschappelijk werker

volgende pagina
Terug naar inhoudsopgave