Vido's FilmZine

The Return (Asif Kapadia, 2006) bioscoop
Uit noodzaak bevat de onderstaande tekst spoilers, wat overigens geen echte ramp is, want The Return kan het liefst ongezien blijven.

Wanneer in een film werkelijk geen enkel bijzonder moment is aan te wijzen, mag je toch wel spreken van een mislukking. The Return is zo'n film. Regisseur Asif Kapadia heeft een enge bovennatuurlijke thriller gemaakt zonder iets nieuws aan het genre toe te voegen. Schrikken van mensen of voorwerpen die plotseling in beeld springen laat de doorgewinterde bioscoopbezoeker onberoerd, dus daar hoeft Kapadia niet nog eens mee aan te komen. De plot laat ook weinig te raden over. Sinds The Sixth Sense ben ik altijd op mijn hoede als snel duidelijk is dat de hoofdpersoon in zijn of haar wereld de werkelijkheid niet meer kan onderscheiden van een waanbeeld. Zo'n soort verhaal is nog nauwelijks uit de startblokken of ik neem alle details overijverig op, mezelf stellig belovend me niet te laten bedotten. Verrassend bedoelde wendingen zijn zo niet meer verrassend. In The Return is Joanna (Sarah Michelle Gellar, beter bekend als Buffy The Vampire Slayer) een voor haar werk constant reizende, rusteloze vrouw die sinds een auto-ongeluk op haar elfde jaar flarden herinneringen beleeft van een vrouw die in een grote boerenschuur door een onbekende man wordt belaagd en dodelijk verwond. De verwarde Joanna reageert op deze vreemde beelden door zichzelf met scherpe voorwerpen te verwonden. Dat is geen gezonde bezigheid en reden te meer voor een zoektocht naar de identiteit van de onbekende vrouw en het achterhalen van de reden waarom Joanna in haar hoofd wordt geplaagd door nachtmerries uit andermans geheugen. Ze ontmoet de vriend van de overleden vrouw en tussen de twee bloeit een relatie op. Die amoureus getinte toenadering lijkt in eerste instantie nogal plotseling, maar in de slotscène wordt duidelijk waarom Joanna zich zo gemakkelijk tot de man voelt aangetrokken.

Ik dacht aan het slot van The Return exact te begrijpen hoe de puzzel in elkaar valt, totdat ik de recensies las in het maartnummer van Sight & Sound (S&S) en op de site van Schokkend Nieuws (SN). Hun recensenten hebben blijkbaar beter opgelet dan ik en in The Return ook een tijdreisfilm ontdekt. Van tijdreizen heb ik echter niets gemerkt. In de slotscènes zien we hoe het auto-ongeluk, dat tot dan toe verspreid over de film in fragmenten werd vertoond, heeft plaatsgevonden: de wagen met de dodelijk gewonde vrouw en haar vriend botst in de onverlichte nacht tegen de stilstaande auto van de dan nog elfjarige Joanna en haar vader. De verwonde vrouw overlijdt alsnog vanwege de botsing en haar ziel komt terecht in het meisje. Dat verklaart de hallucinaties bij het kind en haar gefragmenteerde kennis over de locaties en de dader. Ze weet in het heden de dader te ontmaskeren en de belager te doden. S&S en SN schrijven dat Joanna de dader in het slotgevecht zowel in heden als in het verleden doodt en dat daardoor de vrouw uit het verleden niet direct overlijdt in de grote oude schuur, maar nog een kans maakt het ziekenhuis levend te bereiken. Heb ik even niet goed opgelet of had ik ook eerst door de persmap moeten bladeren voordat ik The Return ging bekijken? In die persmap staat blijkbaar ook dat de collega en concurrent Kurt van Joanna tevens haar ex-vriend is (meerdere recensies op bijvoorbeeld Rotten Tomatoes melden dit ook), terwijl ik meen te herinneren daar tijdens de film geen woord over te hebben gehoord, anders had ik vast gedacht: wat een nare vriend heeft die Joanne toch gehad. Die Kurt is in The Return zeer schetsmatig uitgewerkt, en dan druk ik me voorzichtig uit. De kleurloze acteur Adam Scott speelt de rol overdreven als een eendimensionale, eersteklas klootzak die Joanna op kantoor fysiek bedreigt, kwaad omdat ze een opdracht toebedeeld krijgt die hij graag had willen uitvoeren. Midden in de zoektocht van onze protagonist, ver van de geplande route, in een afgelegen louche café uit een van haar visioenen, duikt Kurt opeens zomaar uit het niets weer op om een tweede maal verhaal te halen en Joanna op zijn minst een pak rammel te geven, haar volgend tot in het enge vervallen hotel waar ze verblijft. Hoe heeft Kurt haar op die afgelegen locatie weten te traceren? The Return laat je er naar raden. Maar wat zit ik me toch druk te maken over een film die al dit gepeins helemaal niet waard is!