Vido's FilmZine

Robin Williams laat naast de grappen, grollen en grimassen graag in films zijn serieuze zelf zien. Het meest geslaagd ernstig is hij als de doodnormaal ogende griezel Walter Finch tegenover Al Pacino in Christopher Nolans Insomnia (2002). Ook in The Final Cut (2004) van debuterend regisseur Omar Naim kan er geen lachje af en blijft het gezicht van de acteur strak en in de plooi, zijn lippen zuinig tot een tuitje gevormd. In een niet nader bepaalde, tijdloos ogende toekomst werkt de toepasselijk genaamde Alan W. Hakman als zogenaamde cutter voor EYE Tech, een bedrijf dat implantaten verkoopt, een organisch product met de naam Zoe dat op verzoek van de ouders voor de geboorte kan worden aangebracht. Deze implantaten vormen een extern geheugen. Ze nemen alles op dat de dragers hun hele leven zien en meemaken. Na overlijden maakt de cutter vanachter zijn montagetafel een mooie samenvatting van dat leven, ingekort tot ongeveer anderhalf uur en te gebruiken tijdens de begrafenisceremonie waar het vertoond wordt op een groot wit doek. Je leven als een film, als het ware. Hakman hakt netjes alle rottigheid uit het levensverhaal totdat niets anders overblijft dan hoogtepunten. Hakman kleurt geschiedenissen rooskleurig en maakt heiligen van moordenaars en pederasten.

Helaas blijft de hoofdpersoon een vlak figuur. Hij is zo intensief met zijn werk bezig dat voor verstrooiing geen tijd is. Het grootste gedeelte van de dagen en nachten zit Hakman zonder veel te zeggen thuis achter een immense, ouderwets ogend montagemeubel, de Guillotine genaamd. Een zwijgzame man die in een notitieblokje krabbelt en op een toetsenbord typt is vrij saai om naar te kijken. Zo af en toe heeft Hakman een afspraakje met zijn vriendin Delila (Mira Sorvino). Wat zij in de oudere zonderling ziet wordt nooit duidelijk. Verdere sociale contacten heeft Hakman enkel met zijn collega's. The Final Cut wil binnen anderhalf uur te veel vertellen: Hakman heeft een jeugdtrauma, protestgroepen met vreemde tatoeages op hun gezicht protesteren luidruchtig tegen EYE Tech, een ex-medewerker (een wel zeer summiere rol voor James Caviezel met opgeplakte baard) probeert het bedrijf in diskrediet te brengen, het beeldmateriaal van een zojuist overleden oprichter van EYE Tech bevat uiterst chantabel materiaal en Hakman doet een dramatische ontdekking bij zichzelf. Het heeft allemaal wel met elkaar te maken, maar teveel gebeurtenissen krijgen te weinig tijd om echt indruk achter te laten.

Het grootste probleem van The Final Cut is het gegeven. Waarom zou een mens een implantaat aanbrengen bij zijn ongeboren kind als dat alleen maar gebruikt wordt als aankleding tijdens een begrafenis wanneer dat kind jaren later overlijdt? Kun je voor zo'n ceremonie niet beter iemand een mooie montage laten maken uit de filmpjes die de familie door de jaren heen zelf heeft geschoten op video? Volgens mij is dat ook nog eens financieel veel voordeliger. Als je werkelijk alles laat opnemen wat een mens meemaakt, vult dat geheugen zich met veel dode tijd: uren lang slapen, wc-bezoek, neuspeuteren, dagdromen, om over de meer pijnlijke momenten uit een mensenleven nog maar te zwijgen. Waarom zou je die beelden afgeven aan een vreemde om hem daar aan te laten snuffelen en in te knippen? En waarom worden alle implantaten na gebruik uiteindelijk bewaard in een vervallen pakhuis dat slechts bewaakt wordt door een makkelijk om te kopen man met slechts een zaklantaarn als wapen? Zelfs een onhandige dief kan zo met een handomdraai aan explosief beeldmateriaal komen. Ook vreemd is dat er geen moment in de film justitie opduikt om de implantaten uit te pluizen op moord, doodslag en ander crimineel gedrag. Dat je, net als in Eternal Sunshine of the Spotless Mind, achteraf aanpassingen wilt aanbrengen in je geheugen, kan ik me enigszins voorstellen, maar het nut van EYE Tech wil me maar niet duidelijk worden. De zinloosheid van implantaat Zoe maakt The Final Cut in zijn geheel ongeloofwaardig.