home

filmarchief

vido?

archief

email

Letterboxd

twitter

Vido Liber

(arthouse, classics, cult, Hollywood, music)

week 14

zondag 6 april 2014

An Episode In The Life Of An Iron Picker (Danis Tanovic, 2013) bioscoop (7)
Kill Your Darlings (John Krokidas, 2013) bioscoop (6)
Snowpiercer (Bong Joon-ho, 2013) bioscoop (7)

Soms zitten symbolen als paaseieren verstopt in de marges van een film, terwijl ze in andere films juist met luid trompetgeschal worden begeleid. Drie recente films laten zien in welke kleine en grote vormen symboliek zich in een verhaal kan aandienen.

An Episode In The Life Of An Iron Picker is een realistische reconstructie van een incident uit het leven van schroothouwer Nazif. De film ziet eruit als een documentaire, maar als je iets verder kijkt dan het rauwe realisme valt er genoeg vooraf bedachte symboliek te ontwaren. Het leven van de Roma is zelden zonder hindernissen en ook in Bosnië wordt daarop geen uitzondering gemaakt. De mythe van Sisyphus is daarbij nooit ver weg.

De dag nadat de onverzekerde Nazif en zijn zieke vrouw Senada voor het eerst tevergeefs bij het ziekenhuis hebben aangeklopt, duwt hij een karretje voort over een besneeuwd pad naar een nabij zijn huis gelegen, met afval bezaaide heuvel. Hij hoopt tussen het ondergesneeuwde afval genoeg verkoopbare spullen te vinden voor het bekostigen van de hoge ziekenhuisrekening. De ziekenhuisdirectie is onverbiddelijk: geen geld, geen operatie. De tweede verwijzing naar Sisyphus is als de auto het begeeft en Nazif en de buurman het voertuig in beweging proberen te duwen op de glooiende weg naast zijn woning. Zonder auto is het heel lastig om het ver weg gelegen ziekenhuis te bereiken. Nazif ploegt noest voort, maar al zijn moeite wil maar niet lonen.

De symboliek in Kill Your Darlings is stukken zwaarder op de hand en wordt met weinig subtiliteit in beeld gebracht tijdens een doorslaggevend moment in het leven van Allen Ginsberg (Daniel Radcliffe). De jonge literatuurstudent en toekomstige beat poet verruilt tijdens de Tweede Wereldoorlog het ouderlijk huis voor Columbia University en maakt daar kennis met het vrije leven van de bohemiens, aan de hand genomen door studiegenoten Lucien Carr (Dane DeHaan), William Burroughs (Ben Foster) en hun vriend Jack Kerouac (Jack Huston). De jongens verzetten zich tegen de conservatieve opleiding en richten een nieuwe, subversieve literaire stroming op, onder meer geïnspireerd door experimenten met allerlei nieuwste soorten verdovende middelen. Ondertussen ontdekt Ginsberg dat hij op jongens valt. De extraverte Carr heeft zijn grootste interesse.

De complexe relatie tussen Carr en de obsessieve David Kammerer (Michael C. Hall) leidt tot een dramatisch hoogtepunt waarbij drie gebeurtenissen parallel zijn gemonteerd: een ontmaagding, een moord met mes en heroïnegebruik met injectienaalden. Het zal niemand ontgaan dat hier drie verschillende penetraties aan elkaar gekoppeld worden. Het incident is bepalend voor het verdere leven van de personages, wat niet wegneemt dat de connectie tussen seks, moord en drugs een beetje teveel van het goede is, een gevoel dat versterkt wordt door de nadrukkelijke filmmuziek. Dit is symboliek als een donderende roffel op de pauken.

Snowpiercer is symboliek op speelfilmformaat. In de nabije toekomst raast een trein met alle laatste levende mensen non-stop over de aardbol door een besneeuwd landschap waar al het leven vanwege een mislukt klimaatexperiment dodelijk is bevroren. Voorin laat de bevoorrechte elite zich omringen door luxe. Achterin worden de rechteloze armoedzaaiers in toom gehouden door ordetroepen. De trein staat voor de wereld die door toedoen van klimaatveranderingen extreem grote sociale verschillen kent. Het achtergestelde volk laat het er niet langer bij zitten en beraamt een revolte onder leiding van veteraan Gilliam (John Hurt) en zijn officieuze opvolger Curtis (Chris Evans). Als onder leiding van de kwaadaardige Mason (Tilda Swinton) twee kinderen uit de achterste wagons door de troepen worden ontvoerd, gaan Curtis en de zijnen in de aanval, geholpen door technicus en sleuteldeskundige Namgoong Minsu (Kang-ho Song) samen met zijn helderziende dochter Yona (Ah-sung Ko). Het uiteindelijke doel is nog nooit eerder door de laagste klasse bereikt: de locomotief van treinontwerper Wilford.

De film is geconstrueerd als een computerspel. Het verzet verplaatst zich van coupé naar coupé en van wagon naar wagon zoals een speler van het ene niveau naar het andere gaat. Bij elke volgende stap moet een nieuwe en meestal nog lastigere hindernis genomen worden. Onderweg vallen vele slachtoffers; geen enkele bekende acteur of actrice heeft de garantie het er levend vanaf te brengen. De vaak groteske personages maken duidelijk dat we de ecologische sciencefictionfilm vooral niet al te serieus moeten nemen en vooral moeten zien als een fascinerend, fantasievol vormgegeven actiefilm. In de internationale cast treffen we onder meer de jonge Nederlandse actrice Emma Levie in haar tweede filmrol sinds haar acteerdebuut in Lena (2011). Ewen Bremner (o.a. Trainspotting) is onherkenbaar onder een wilde roodharige pruik en Tilda Swinton lijkt met haar vermomming op een kruising tussen prinses Leia uit Star Wars en de bejaarde Nana Mouskouri. Het kost haar grote moeite de prominente gebitsprothese in de mond te houden. Aan het eind van de rit wordt helaas uitgebreid uitleg gegeven over de symbolische functie van de trein in het verhaal, alsof de kijker zelf niet in staat is conclusie te trekken. De uitleg is een tijdrovende exercitie die het verhaal volledig doet bevriezen. De slotfase geeft iets te lang de tijd om na te denken over de plotgaten. Want hoe zit het nu precies met de kogels van de ordetroepen en hoe fluctuerend is de temperatuur buiten de trein?


[home] - [filmarchief] - [vido?] - [archief] - [email] – [Letterboxd] - [twitter]