Vido's FilmZine

Stand Van De Sterren (Leonard Retel Helmrich, 2010) bioscoop (8)
De documentaire Stand Van De Sterren, de derde in een serie over de invloed van modernisering en religie in het Indonesische dagelijkse leven, is vaak te mooi om waar te zijn. Het openingsshot lijkt dat van een sterrenhemel, totdat de belichting wordt bijgesteld en de sterren veranderen in dauwdruppels op een zonovergoten akker. Op de achtergrond loopt een boer voorbij met een sproeimachine – dauw blijkt glinsterend gif. Regisseur Leonard Retel Helmrich haalt wel vaker visuele stunts uit. In zijn montage (geholpen door adviezen van Orlow Seunke) associeert hij er lustig op lost – spinnenwebben gaan over in elektriciteitskabels, twee vechtende katten gaan vooraf aan een huwelijksconflict, de ene roterende beweging gaat over in de andere. Soms lijkt het leven in Jakarta van oma Rumidjah, haar beide zoons en kleindochter Tari alsof het in een scenario staat uitgeschreven.

De speciale camera van Retel Helmrich manoeuvreert zo soepel langs en door het leven van de geportretteerde familie, dat het tijdens heftige confrontaties lijkt alsof een tweede camera aanwezig is. Dat gevoel is het sterkst bij de slaande ruzie tussen zoon Bakti en zijn vrouw Sri. De snelle montage en de cameraposities geven het onterechte gevoel dat de scene in meerdere takes is opgenomen. Andere momenten lijken schatplichtig aan scènes uit (Hollywood)fictie, zoals de scène waarin kleinzoon Bagus door de steegjes van de arme wijk rent om zo zijn pas gewassen kleertjes te drogen. De camera volgt hem zoals Danny Boyle het jochie Jamal volgt in Slumdog Millionaire. Kleuter Bagus houdt de kleren hoog boven zijn hoofd, zoals de kinderen in The Kite Runner het touw van hun vlieger boven zich strak houden. Dwi, de tweede zoon van Rumidjah, lijkt rechtstreeks afkomstig uit de catalogus van een Indonesisch castingbureau. Hij is een fraudeur zoals je ze alleen in speelfilms tegenkomt. Dwi leeft op de pof, draagt te dure kleren en rijdt stoer op zijn brommer, de ogen verscholen achter een gangsterzonnebril. Hij veinst islamitische vroomheid en licht ondertussen de overheid op. Als de uitkeringsambtenaren zijn huis komen bezoeken, jaagt hij zijn zoontje achter het computerspel vandaan, verstopt hij de televisie en gooit hij gevouwen kartonnen dozen op de vloer om te suggereren dat hij zijn gezin enkel kan onderhouden door gebruikt karton te verkopen. Dwi vergeet daarbij even dat hij geen acteur is, maar een onderwerp in een documentaire. De fraudeur staat er niet bij stil dat hij alsnog ontmaskerd kan worden als de ambtenaren ooit de documentaire onder ogen krijgen.