Vido Liber

Southern Comfort (Walter Hill, 1981) Blu-ray (8)
The Broken Circle Breakdown (Felix Van Groeningen, 2012) bioscoop (8)

[Spoilers!]
Zonder vooropgezet plan zag ik deze week twee films waarin Amerikaanse volksmuziek een prominente plaats inneemt. De zwoele soundtrack van gitarist Ry Cooder in Walter Hills moderne klassieker Southern Comfort maakt in de slotfase plaats voor authentieke cajun. Voor die tijd zien we een groep Amerikaanse soldaten verdwalen tijdens een oefeningspatrouille door de moerassen van Louisiana. Een paar onbehouwen leden van het gezelschap halen zich vanwege hun wangedrag de woede van de locale cajunbevolking op de hals. De mannen zijn in de voor hen onbekende, ongastvrije natuur een eenvoudige prooi. Hun kans om de wraak van de kwade cajunvissers te overleven is minimaal. Twee van hen belanden na een lange barre tocht in een cajundorp waar een groot feest aan de gang is. Terwijl de feestband de dansvloer gevuld houdt, realiseren de soldaten zich dat ze in het hol van de leeuw zijn beland. De voorbereidingen op een feestmaal beginnen steeds meer op de voorbereidingen op een openbare executie te lijken. De situatie ziet er tamelijk uitzichtloos uit. Het grote contrast tussen de vrolijke, opzwepende muziek, uitgevoerd door onder meer zanger Dewey Balfa en accordeonist Marc Savoy, en de doodsangst van de mannen maakt het naderende onheil extra ondraaglijk. Je hoeft niet van cajun te houden om het effect te waarderen. In het vergelijkbare Deliverance (John Boorman, 1972) zit de muziek vroeg in de film als voorbode op de desastreuze confrontatie tussen de vier hoofdpersonages en enkele leden van de locale bevolking.

Een van de populairste films met bluegrass op de soundtrack is O Brother Where Art Thou van de gebroeders Coen uit 2000. Het genre maakt kans op een nieuwe opleving dankzij de Belgische film The Broken Circle Breakdown. Het echtpaar Didier (Johan Heldenbergh) en Elise (Veerle Baetens) speelt samen met een band Appalachian bluegrass. De film is gebaseerd op een muziektheaterstuk en daarom nemen de liedjes een prominente plaats in. De zang houdt het verhaal nooit op, maar dient als commentaar en moment voor reflectie. Een liedje doet de vonk overslaan tijdens de eerste date van Didier en Elise, de bandleden vrolijken de thuiskomst van het zieke dochtertje Maybelle (Nell Cattrysse) op door haar a capella te begroeten, een solo gezongen lied door Elise bevestigt de groeiende afstand tussen het paar, een ander lied dient als poging tot handreiking. De liefde voor bluegrass komt voort uit Didiers adoratie van de Verenigde Staten, een geïdealiseerd Amerika dat alleen in zijn dromen voorkomt. Pas laat onderkent hij het extreem religieus Amerikaans conservatisme dat haaks staat op zijn eigen ideeën over het leven. In The Broken Circle Breakdown komt een liefdevolle relatie onder hoogspanning te staan als na een traumatische gebeurtenis de levensovertuigingen van beide hoofdpersonages met elkaar in botsing komen. De niet-lineaire vertelstructuur voorkomt dat melodrama de overhand krijgt en de bluegrass zorgt ervoor dat je het niet droog houdt.