Vido's FilmZine

Si Le Vent Soulève Les Sables / Sounds Of Sand (Marion Hänsel, 2006) bioscoop
Het verschil tussen een Afrikaanse film gemaakt door een geboren Afrikaan en eentje gemaakt door een blanke Westerling is eenvoudig te spotten. Een Afrikaan laat je zien wat je niet eerder gezien hebt - een Westerse regisseur is geneigd tot het tonen van uitgekauwde beelden. Als voorbeeld een detail uit het eerder besproken Daratt. Vlak na de bekendmaking van een amnestieregeling in Tsjaad breken onlusten uit in een straat nabij het huis van hoofdpersoon Atim. Van die onlusten zien we enkel de nasleep: een verlaten straat vol in de haast achtergelaten schoeisel. Ik kan me heel goed voorstellen dat Mahamat-Saleh Haroun zoiets in zijn geboorteland meegemaakt zal hebben. Zoiets bedenk je niet zo snel. Een Westerse filmer als Marion Hänsel is geenszins in staat de toeschouwer op vergelijkbare wijze te verrassen. Ze komt in haar Afrikaanse tragische road movie Sounds Of Sand niet verder dan voor Westerlingen vertrouwde beelden uit het geteisterde continent. Clichés liggen constant op de loer. De film speelt zich af in de woestenij van Djibouti. De grond is uitgedroogd. Vader Rahne (de in Noorwegen wonende Isaka Sawadogo), moeder Mouna (Carole Karemera) en hun drie kinderen vertrekken noodgedwongen voor een gevaarlijke reis tot over de landsgrens richting vruchtbare grond. Het vermoeden rijst dat ze het ene dorre landschap voor het andere verruilen. Ze hebben onderweg watergebrek, onbetrouwbare soldaten, agressieve rebellen en rondslingerende landmijnen in het vooruitzicht. Centraal tijdens de reis staan de ervaringen van jongste dochtertje Shasha (Asma Nouman Aden), een meisje dat door Hänsel als onaantastbaar schattig wordt afgebeeld. Het speelse kind is te jong om de gevaren op waarde te schatten en lijkt mentaal gesterkt dankzij een helderziende gave (of een sterk ontwikkeld inbeeldingsvermogen).

Alle acteurs spreken in plaats van Arabisch de taal van hun vroegere Franse kolonisten/onderdrukkers. Ze zingen wel in een andere taal dan het Frans. Sommige dialogen klinken in het begin van de film nogal amateuristisch toneelmatig. Gelukkig geldt dat voor de bijrolspelers en vertolken Sawadogo en Karemera hun rollen vooral met zwijgzame waardigheid. De stilte speelt een hoofdrol, al is het nooit echt stil vanwege het constante ruizen van de wind door en over het zand, een gegeven waar zowel de originele Franse titel als de internationale titel naar verwijst. De meest tragische belevenissen worden niet aangelengd met een opdringerige soundtrack. Neem bijvoorbeeld de op sterven liggende vreemdeling in de woestijn, midden in de route van de familie, hun geiten en hun kameel. Vader Rahne houdt even de pas in, geeft hem een slokje water en laat de uitgeputte man vervolgens noodgedwongen aan zijn lot over. De man probeert een paar passen te volgen, maar zakt snel in elkaar. Shasha kijkt achterom, voor het eerst getuige van een stervend mens. De wind is de enige begeleiding op de soundtrack. Deze aanpak voorkomt dat Sounds Of Sand verzandt in dramatische exotische kitsch. Enkel tussen de tragedies door mag de Westers aanvoelende score van René-Marc Bini aanzwellen en tranen trekken. Voor blijdschap is geen plaats, tot aan het plotselinge einde van de film. Ik gun Shasha het slot dat Marion Hänsel voor haar en de kijker uit de toverhoed goochelt, maar geloven doe ik het niet. De woestijn kent geen genade.