home

vido?

filmarchief

archief

email

Vido's FilmZine

(archief)

week 48

maandag 26 november 2007

IDFA 2007 (1) festival

Hear And Now (Irene Taylor Brodsky, 2007)
Voor het winnen van de publieksprijs tijdens het IDFA moet een documentaire op zijn minst vertederende hoofdpersonages bevatten. Hear And Now van Irene Taylor Brodsky behoort tot die categorie en prijkt daarom op moment van schrijven hoog in de stemlijst. In de film maken de ouders van de regisseuse op hun 65ste een drastisch besluit. Na een lang doof leven wagen ze een operatie en laten ze een cochleaire implantatie (C.I.) inbrengen. Door middel van dit apparaatje kunnen ze eindelijk horen. De film volgt hun traject vlak voor de ingreep tot en met een jaar daarna en legt vast in hoeverre de beslissing wel zo verstandig is geweest. Paul en Sally Taylor bruizen van levenslust, wat al blijkt uit de familiefilmpjes op 8mm. Met dit materiaal schetst Taylor Brodsky een bondige levensgeschiedenis van haar vader en moeder. De twee ontmoetten elkaar voor het eerst als kinderen op een vers opgericht doveninstituut. Tijdens de daaropvolgende studietijd, elk afzonderlijk op een high school, merkten ze pas hoezeer ze buitenstaanders waren in de wereld der horenden. De twee lotgenoten zochten elkaar weer op, trouwden en zorgden liefdevol voor hun drie, volledig horende kinderen. Paul werd een succesvol ingenieur en vond in de jaren zestig een apparaat uit waarmee doven via de telefoon konden communiceren.

De recente filmbeelden tonen hoe vitaal de oudjes zijn en hoe positief ze in het leven staan. Hun gevoel voor humor werkt aanstekelijk. Zie ze afzonderlijk in de auto zitten: ma met de radio op maximaal volume om keiharde hardrock te kunnen voelen over de autospeakers en pa met een digitaal apparaat om mailtjes te kunnen verzenden terwijl hij zijn blik half op de weg heeft. De vrolijkheid loopt een deuk op als na de onomwonden in beeld gebrachte operatie blijkt dat het horen van geluid niet automatisch leidt tot een gelukkiger leven. De psychische omslag levert veel emotionele momenten op, en dat komt hard aan na de optimistische eerste helft. Het gesnif en het voorzichtig geritsel van papieren zakdoekjes is niet van de lucht in de filmzaal. Zelfs het publiek dat niet wil huilen wordt week bij het horen van de manipulatieve filmmuziek. De harten smelten volledig wanneer na afloop van de voorstelling de regisseuse samen met pa en ma naar voren loopt. Paul en Sally zwaaien monter naar ons en beantwoorden enkele vragen. Het doet deugd te zien dat het toch nog goed met ze is gekomen.

My Name Is Sabine (Sandrine Bonnaire, 2007)
In tegenstelling tot het oude echtpaar in Hear And Now brengt het hoofdpersonage in de documentaire Her Name Is Sabine van Sandrine Bonnaire geen vergelijkbaar verterend gevoel teweeg. De Franse actrice portretteert het tragische bestaan van haar autistische zus Sabine. Op oude videobeelden oogt Sabine met haar donkere krullen eerder als de zus van Isabelle Adjani. Als een schone filmster drijft ze in het schuim van de branding. Aan haar ogen kun je zien dat de geest van Sabine in de war is en dat ze onze wereld anders ervaart en anders reageert dan de gemiddelde mens. De schok is groot wanneer de nieuwe Sabine in het filmkader stapt. Is dit werkelijk dezelfde vrouw? Het lijkt een zieke, omgekeerde, negatieve make-over. De engel is veranderd in een hulpeloze hulk. Na vijf jaar opsluiting in een ziekenhuis is ze opgeblazen door de medicijnen en is alle creatieve energie uit haar lichaam gezogen. Haar haar is gekortwiekt, haar torso hangt vermoeid boven haar brede heupen, haar wantrouwend kijkende ogen liggen diep in donkere kassen en ze kwijlt haar bovenkleren nat. Frustratie uit ze door te slaan of zichzelf in de handen te bijten. Wat is er in godsnaam gebeurd in die vijf opgesloten jaren? Het contrast tussen de oude en de nieuwe Sabine is zo groot dat het zeer doet naar haar te kijken. Van de sporadische vrolijkheid, zoals tijdens de reis van beide zussen naar New York in 1993, is geen spoor meer. De lach is verruild voor naar beneden hangende lippen.

Het is zwaar om langdurig te kijken naar Sabine's dagelijkse belevenissen, want je hebt nooit het gevoel dat het ooit nog goed met haar zal komen, ook al deelt ze het nieuwe tehuis met slechts een handjevol andere cliënten en wordt ze tegenwoordig liefdevol verzorgd door geduldige verplegers. Sommige bezoekers in Tuschinksi 1 gniffelen als Sabine telkens dezelfde vraag stelt aan haar filmende zus, want Sabine is constant bang dat Sandrine weg zal gaan en wil constant de bevestiging horen van het tegendeel. Er valt echter niets te lachen. Het verhaal van de zieke vrouw (psycho-infantiel met autistische kernmerken, is de officiële diagnose) komt ijskoud over de kijker heen. Mijn eerste emotie was ontzetting, tot aan de laatste scène waarin Sabine terugkijkt naar zichzelf in het vliegtuig richting New York en ze het op een hartverscheurend huilen zet. Tranen van vreugde zegt ze zelf, maar het doet desalniettemin pijn om haar zo te zien. Over Her Name Is Sabine hangt het grote schuldgevoel van Sandrine Bonnaire - in hoeverre is zij verantwoordelijk geweest voor de deplorabele staat waarin haar zus verkeert?


[home] - [vido?] - [filmarchief] - [archief] - [email]