Vido's FilmZine

If you are a performer by nature, you can probably be in a movie, was de gedachte van regisseur Steve Balderson en daarom liet hij muzikant Mike Patton debuteren als acteur in de onafhankelijk geproduceerde speelfilm Firecracker (2004). Patton moet het moeilijk hebben gehad op de set, want acteurs lijken niet Baldersons allereerste interesse. De regisseur ziet het filmdoek meer als schildersdoek en is gek op symbolen en kleurtjes. Symbolische kleurtjes zat in Firecracker. Als een actrice in een rood gewaad door fel groen gras holt en tijdens het rennen een opvallend blauw koffertje weggooit dan zit daar een diepere betekenis achter. Het gegeven dat hoofdpersonage Jimmy de kleur blauw vertegenwoordigt is belangrijker dan zijn acteerprestaties. De acteurs spelen vrijwel allemaal verre van naturel met debutant Jak Kendall als dieptepunt. Hij vertolkt hoofdpersonage Jimmy met net even teveel grimassen en zenuwachtig fronsende wenkbrauwen. De jonge acteur spreekt zijn tekstregels geen moment zonder storende onderbreking. Elke tekstregel komt overdreven geschonden zijn mond uit. De jongen doet zo moeilijk vanwege de problemen thuis in het dorpje Wamego te Kansas. Thuis is zijn oudere broer David (Mike Patton) heer en meester. David gebruikt geweld om zijn machtspositie te kracht bij te zetten en misbruikt de zwakke Jimmy wanneer het hem uitkomt. Vader is te dement om in te grijpen en moeder (Karen Black) zoekt haar heil in gebeden. Jimmy vindt een toevluchtsoord in de jaarlijks terugkerende kermis. Hij voelt zich aangetrokken tot de in een rode cape gehulde Sandra (alweer Karen Black), op posters aangekondigd als l'oiseau de la nuit. De zangeres heeft een fysieke aandoening wat haar tot de topattractie maakt tussen de freaks van de sideshow. Jimmy droomt ervan met Sandra het dorp uit te vluchten en met haar over de wereld te reizen als begeleidend pianist. De ontsnappingskansen zijn gering, want de zangeres wordt streng bewaakt door de sinistere Frank (Mike Patton in een dubbelrol), de leider van de sideshow en Jimmy weet niet dat broer David ook een relatie met Sandra heeft. De confrontatie tussen de broers mondt na een half uur in de film uit op de dood van David. Lang blijft het verhaal in het duister over wie de fatale klap heeft toegediend.

De plaatselijke vrouwelijke sheriff Ed (Susan Traylor, de schoondochter van Bob Dylan) doet haar best om de waarheid te achterhalen over de plotselinge verdwijning van David, maar haar zoektocht levert geen spanning op. Firecracker zit volgepropt met ideeën en al die ideeën zitten het verhaal danig in de weg. Het is goed als een filmmaker probeert een (in dit geval waar gebeurd) verhaal te verfilmen buiten de geijkte vertelconventies om, maar dat levert niet automatisch een geslaagde film op. Firecracker wordt pas iets interessanter tijdens het doornemen van het commentaar op de dvd of tijdens het napluizen van de achterliggende gedachten. De betekenis van het kleurgebruik wordt zo een stuk duidelijker. Het is redelijk eenvoudig te bedenken waarom het dagelijkse dorpse leven is gefilmd in jaren vijftig zwart-wit met veel rechte lijnen in het decor en waarom de kermis en de sideshow zijn gedrenkt in contrasterende harde kleuren. Schijnbare rechtlijnigheid en orde staan zo symbolisch tegenover de vrijheid en chaos. De rol van het mysterieuze meisje Pearl (gespeeld door de zus van de regisseur) is alweer veel minder duidelijk. Zij lijkt de schakel tussen de twee verschillende werelden en ze wordt pas geïntroduceerd als de fatale klappen vallen, liggend op een veld, met haar oren tegen de grond gedrukt alsof ze de moord via de aarde beluistert. Achter haar staat een boom waar flessen aan hangen. Pearl neemt de pijn in het dorp in zich op, legt de regisseur uit in het commentaar, en die pijn bewaart ze in de flessen. Tot die conclusie zou ik zelf niet spontaan zijn gekomen. Steve Balderson filmt als een schilder en is geïnspireerd door wetenschappelijk spirituele geschriften zoals het boek Face Of The Gods van Robert Farris Thompson. Als je niet gespecialiseerd bent in beeldende kunst en de geheimen niet kent van onder meer voodoo is het heel lastig meegesleept te worden door Firecracker.

De rol van Frank zou in eerste instantie gespeeld worden door Dennis Hopper, maar die had een soortgelijk personage met precies dezelfde naam al eens gespeeld in Blue Velvet. Mike Patton was tweede keus. De zanger slaagt erin twee zeer verschillende karakters neer te zetten ook al zijn zowel David als Frank beide bullebakken. David is de minst gelukte creatie. Patton speelt hem meer slungelig dan dreigend. De mond van David hangt constant open met de tong naar voren en tegen het ondergebit leunend. Het valt nog mee dat er geen kwijl over zijn kin druipt. David is onbehouwen, onberekenbaar en gewelddadig, maar het is lastig bang van hem te worden wanneer hij op het beeldscherm verschijnt. Frank (foto) is een veel sterker figuur. Patton maakt bij hem een meer geconcentreerde indruk. Hij zet Frank scherp neer met korte bewegingen en er zit venijn in zijn dictie. Hoe dichter de acteur zijn rol benadert als muzikant op het podium hoe overtuigender zijn acteerprestatie. Patton komt echter ook met Frank geen moment in de buurt van het gevaar dat bijvoorbeeld Dennis Hopper op griezelige wijze vertegenwoordigt in Blue Velvet. De muzikant krijgt te weinig ruimte in Firecracker om zijn mogelijke acteertalenten ten volste te tonen. Hij heeft daarvoor een betere regisseur nodig dan Steve Balderson. Ondanks de soms mooie plaatjes worden Balderdons pretenties tenietgedaan door het regelmatig onbeholpen acteerwerk. De enige die een beetje overeind blijft is veteraan Karen Black. Als een vlag op een modderschuit.

Firecracker kwam vorige maand uit op dvd (Regio 1). De trailer is hier te bekijken. Voor veel betere films met een sideshow als decor kun je terecht bij de klassieker Freaks (1932) en bij de onlangs opgedoken film noir Nightmare Alley (1947).