Vido's FilmZine

De beste films in de Nederlandse bios (alfabetisch):

1. 13 (Tzameti) van Géla Babluani
Ontsnappen is niet mogelijk in het verrassende filmdebuut Tzameti (Georgisch voor het ongeluksgetal 13) van Géla Babluani. Zowel hoofdpersonage Sébastien (gespeeld door de broer van de regisseur) als de toeschouwer kunnen vanaf halverwege de film geen weg meer terug. De camera verlaat het afgelegen landhuis pas nadat de weddenschappen zijn afgesloten en het verboden huiveringwekkende spel een winnaar kent. De kale manier van vertellen, gevat in strakke zwart/witbeelden in wijds Cinemascope, werkt spanningsverhogend.

2. Borat! van Larry Charles
Borat!: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan is een van Oost naar West trekkende road movie waarin de frontier in de Verenigde Staten gepersonificeerd wordt door de opgeblazen boezem van Pamela Anderson. De Amerikaanse droom is besmeurd door haat, vooroordelen, racisme, xenofobie en homofobie. Dankzij een schaamteloze nepreporter uit een zogenaamd achtergesteld land laten de gegoede burgerij, de vredig tabak kauwende cowboys en Godvrezende christenen zich ontmaskeren als duivelse griezels. Ze juichen massaal als iemand roept dat Bush het bloed van de terroristen zal drinken en geven zonder met de ogen te knipperen advies over het meest geschikte geweer om een Jood mee af te schieten. Zo politiek incorrect als Borat zie je het niet zo snel in de bioscoop. En zo grappig als Borat heb ik het dit jaar in de bioscoop ook niet gezien.

3. Caché van Michael Haneke
Michael Haneke maakt, net als in zijn eerdere drama's, met een fileermes in de hand een portret van de gewetenloze Westerse welvaartsmaatschappij en bouwt zijn thriller vilein op om zo zijn toeschouwers des te harder een collectieve kreet van afschuw te laten slaken. Nog nasidderend blijven we bij de aftiteling met onbeantwoorde vragen zitten. Wie filmt het huis van Georges, Anne en hun zoontje Pierrot in Parijs? Wie is het oog van de camera?

4. Children Of Men van Alfonso Cuarón
De wereld in 2027 wordt door de Mexicaanse regisseur Alfonso Cuarón verbeeld als een dystopie. Children Of Men is een uitvergroting van de ecologische ramp zoals die in An Inconvenient Truth statistisch wordt onderbouwd. De even cynische als apathische Theo (Clive Owen) wordt in futuristisch Londen tegen wil en dank door een rebellengroep meegesleept in een geheime missie in een poging de mensheid te redden van de ondergang. De kracht van Children Of Men zit niet zozeer in het simpele, ietwat overdreven gesymboliseerde verhaal, maar in de wijze waarop dat verhaal verbeeld wordt. De wereld in Children Of Men ziet er fraai toegetakeld uit met indrukwekkende massascènes, imposante production designs waarin lage en hoge cultuur ongemakkelijk samengaan, vervreemdende details en een bloedstollende climax tijdens een vuurgevecht op oorlogssterkte, schijnbaar geschoten in één verbluffende minutenlange camerabeweging waarbij je in de zaal de toeschouwers in de stoel ziet duiken om de kogels te ontwijken.

5. Capote van Bennett Miller
De grootste ster in Capote is zonder enige twijfel titelrolspeler Philip Seymour Hoffman. Zonder te verzanden in maniertjes maakt hij een boeiend en aandoenlijk figuur van wat in werkelijkheid een irritante egoïst moet zijn geweest.

6. Me And You And Everyone We Know van Miranda July
In het verterende Me And You And Everyone We Know schept debuterend regisseuse Miranda July een wereld die nooit zal bestaan, een optimistische wereld waarin de personages precies op tijd weten wanneer ze in de fout kunnen gaan en zo fatale misstappen voorkomen. Heel even geloofde ik dat het daadwerkelijk mogelijk is met een muntstuk tegen een lantaarnpaal te tikken om zo de zon te laten opgaan.

7. The New World van Terrence Malick
Regisseur Terrence Malick zoekt sinds Badlands (1973) naar het verloren paradijs. John Smith (Colin Farrell) mag heel even aan dat paradijs ruiken in Malicks vierde speelfilm The New World als hij door Indianen wordt overvallen en beschermd wordt door Pocahontas (Q'Orianka Kilcher), de dochter van het stamhoofd. De camera zweeft over het water en door velden en bossen terwijl vertwijfelde voice-overs en muziek van James Horner, Mozart en Wagner de soundtrack vullen. In een fraai langzaam tempo leidt de gedoemde liefde tussen de wereldreiziger en de Indiaan tot het onvermijdelijke tragische slot. Film over, paradijs verdwenen.

8. The Road To Guantanamo van Michael Winterbottom
Als je nog geen hekel hebt aan de Amerikaanse politiek dan komt dat vanzelf wel tijdens het kijken naar The Road To Guantanamo. De gedramatiseerde documentaire van Michael Winterbottom volgt een paar vrienden uit Engeland die in Pakistan een bruiloft willen bijwonen en ter plekke uit nieuwsgierigheid beslissen de grens met Afghanistan over te steken. Dat hadden ze nou niet moeten doen, want ze belanden in de strijd tussen de Taliban en het Westen. De jongens worden opgepakt en zonder proces maandenlang onder abominabele omstandigheden vastgehouden en verhoord. Winterbottom legt de verbijsterende realiteit haarscherp en zonder opsmuk vast. Daar kan geen journaalbeeld tegenop.

9. Taxidermia van György Pálfi
Als je, net als ik, de klasse van een film voor een belangrijk deel afmeet aan de hoeveelheid memorabele scènes dan raak je vol bewondering de tel kwijt tijdens het heerlijk overdadig fantasievolle Taxidermia. Zoals de camera in deel 1 van het drieluik tolt rondom de multi-inzetbare tobbe in een vervallen boerderij, zoals de corpulente professionele wedstrijdeters in deel 2 kotsend boven een collectieve teil bijkomen van de slopende competitie en zoals de tengere zonderling in deel 3 van zijn eigen lichaam een kunstwerk maakt. Verwondering wisselde zich tijdens de voorstelling in Rialto af met een omdraaiende maag. Taxidermia was een van de meest fysieke filmervaringen van 2006.

10. United 93 van Paul Greengrass
Net als in 13 (Tzameti) is ontsnappen uitgesloten tijdens het documentair geschoten United 93. In tegenstelling tot Tzameti weet de kijker hier wel hoe het drama zal eindigen. Zoeken naar de nooduitgang heeft geen zin. We're all going down

Runners up:
11. Babel
12. Brokeback Mountain
13. Goodnight, And Good Luck
14. Little Miss Sunshine
15. The Match
16. The Queen
17. Requiem
18. Thank You for Smoking
19. Three Burials
20. Transamerica

Teleurstellingen in 2006

1. The Departed - mooifilmende regieheld Scorsese weet met zijn remake niets toe te voegen aan het sublieme origineel Infernal Affairs;
2. Gabrielle - Isabelle Huppert is mijn favoriete actrice, maar niet in dit stijve toneelstuk;
3. Inside Man - Spike Lee probeert met visuele flair een doorzichtig script op te leuken;
4. The Lady in the Water - vertrouw nooit een volwassen man die in sprookjes gelooft;
5. A Little Trip to Heaven - fatale scriptfout heeft grote gevolgen voor de geloofwaardigheid van de hoofdpersoon;
6. Miami Vice - Michael Mann moet voortaan weer gewoon vooruit kijken in plaats van achterom;
7. Three Times - de nieuwe kleren van de Taiwanese keizer en iedereen trapte erin, op een enkele dappere recensent na;
8. The Wayward Cloud - na The Hole alweer een Dennis Potter-musical van Tsai Ming-liang met een slot dat door de strot van de kijker geduwd wordt. Deze meloen laat ik liever aan me voorbij gaan;
9. World Trade Center - Oliver Stone in een patriottistische bui, het moet niet gekker worden.

10 essentiële heruitgaven op dvd:

1. Clean, Shaven (1994) - verdwalen in het hoofd van een schizofreen;
2. Force Of Evil (1948) - hoeveel uitzonderlijke film noir bestaat er eigenlijk?
3. Jigoku (1960) - deze martelweg door een Japanse hel was zijn tijd zeer ver vooruit;
4. Kwaidan (1964) - wonderschone Japanse spooksprookjes nu eindelijk in volledige vorm te zien;
5. La Planète Sauvage (1973) - welkom in de wonderlijke wereld van Roland Topor;
6. Point Blank (1967) - de vader aller postmoderne thrillers;
7. Sátántangó (1994) - nu nog een geschikt moment vinden om deze 7 uur durende pracht te ondergaan;
8. The Passenger (1975) - a.k.a. Professione: Reporter, een thriller over een persoonsverwisseling (met Jack Nicholson) tot kunst verheven;
9. The Reckless Moment (1949) - hoe mooi om een Europese auteur Hollywoodconventies te zien omzeilen;
10. Toni (1935) - Jean Renoir was een neorealist lang voordat die term was uitgevonden.

Klassiekers die ik voor het eerst zag in 2006:

All That Heaven Allows (1955) - eindelijk gezien waar Fassbinder en Todd Haynes hun inspiratie vandaan ha(a)l(d)en;
The Battle of Algiers (1966) - de invloed van documentaire uit 1966 van de dit jaar overleden regisseur Gillo Pontecorvo over het Algerijnse verzet is nog steeds volbaar;
Häxan (1922) - geschiedenis van de hekserij in een controversiële Deense semi-documentaire uit 1922;
Themroc (1973) - de mens is en blijft een holbewoner.

De 10 beste films die in 2006 in Nederland geen reguliere bioscoopuitgave kregen:

1. A Cock and Bull Story - een komedie over een onmogelijke verfilming van een onmogelijk boek;
2. The Death Of Mr. Lazarescu - een tocht door het vagevuur van de Roemeense gezondheidszorg, te akelig realistisch in beeld gebracht om grappig te zijn en toch hoorde ik mezelf tegen beter weten in meerdere keren hardop lachen;
3. Haze - de hel zit tussen de oren;
4. Junebug - een van de vele geslaagde Amerikaanse independents;
5. Off-Side - rechtsongelijkheid tijdens Iraans voetbalspel;
6. The Proposition - de beste western van 2006 komt uit Australië, met dank aan scenarist Nick Cave;
7. Pusher III - Servische maffiabaas heeft het zwaar in Kopenhagen;
8. The Squid and the Whale - de geest van John Cassevetes waart rond in sterk geacteerd komisch echtscheidingsdrama;
9. Stay - de mindfuck heeft zijn beste tijd al lang en breed gehad, maar als het zo stijlvol vormgegeven wordt als in Stay, dan mag het van mij nog best een keertje;
10. Wolf Creek - hoe een sleets gegeven toch zenuwslopend kan zijn.

De meest indrukwekkende bioscoopervaring in 2006:

The Cremaster Cycle van Matthew Barney

De veelkleurige wereld van beeldend kunstenaar Matthew Barney (de huidige echtgenoot van BjØrk) is niet in een alinea samen te vatten. Zijn in 2002 afgeronde vijfdelige The Cremaster Cycle zit vol (seksuele) symboliek en buitenissige rituelen, visueel soms zo overweldigend dat je het hermetische karakter van deze gecreëerde wereld makkelijk voor lief neemt. De filmmaker verbindt vrijwel woordloos de klinisch gekaderde beelden van Stanley Kubrick aan de lichamelijke ongemakken van David Cronenberg en de onderhuidse horror van David Lynch. Het magnum opus Cremaster 3 (2002) duurt meer dan drie uur, maar dat voel je er niet aan af. De constructie van de Chrysler Building in New York gaat gepaard met (vrijmetselaars)rituelen die tot het uiterste worden gedreven. Voordat de laatste confrontatie tussen architect en leerling tot een fatale conclusie komt, moet tijdens een intermezzo een lichtelijk mismaakte en bont uitgedoste variant op de leerling de strijd aan op vijf verdiepingen van het Guggenheim Museum waarbij onder meer een opdracht moet worden uitgevoerd tussen dansende fans van Agnostic Front en Murphy's Law.

De ergste bioscoopfilms in 2006 (in willekeurig volgorde):

1. V For Vendetta van James McTeigue
Op een paar imponerende explosies en een groots opgezette afsluitende massascène na verveelt V For Vendetta met ellenlange dialogen vol semi-diepzinnige prietpraat gelardeerd met citaten uit Shakespeare. Hugo Weaving blijft constant verborgen onder een grijnzend masker waardoor van zijn personage weinig meer overblijft dan een marionettenpop. Despoot John Hurt is voornamelijk een hele grote schreeuwende kop geprojecteerd op een nog groter scherm. Stephen Rea mag vrijuit blunderen als detective, Nicole Portman blijft wel heel gemakkelijk verbazingwekkend lang uit handen van justitie en Stephen Fry probeert tevergeefs voor een komische noot te zorgen.

2. Romance & Cigarettes van John Turturro
De banale musical Romance & Cigarettes doet opzichtige pogingen komisch uit de hoek te komen. De ene steracteur schmiert nog erger dan de andere, alsof hard schreeuwen vanzelf voor humor zorgt. Het verhaal zit vol schuttingtaal en is te summier om lang interessant te blijven. Meerdere plotpunten lopen uit op een doodlopende steeg. Na al het platvloerse getier valt de film compleet uit de toon met een dramatisch bedoeld slot.

3. The Da Vinci Code (2006) van Ron Howard
Acteren zou toch meer moeten zijn dan het tot vervelens toe oplepelen van christelijke complotten en kunsttheorieën, ondertussen rennend, vallend en weer opstaand in Parijs, Londen en andere relevante locaties. Al dat gepraat en geklets wil het gedrocht The Da Vinci Code maar niet spannend maken en de belangrijkste plotwending is zelfs voor mensen die geen woord van Dan Brown hebben gelezen (zoals ondergetekende) van zeer ver aan te zien komen.

4. What The Bleep!? Down The Rabbit Hole van William Arntz, Betsy Chasse en Mark Vicente
De new age-documentaire What The Bleep!? slaagt alleen als de kwantummechanische theorieën in de buurt komen van Wim Kayser. De gênant amateuristische toneelstukjes van de dove actrice Marlee Matlin zijn niet om aan te zien, met een oververhit bruiloftsfeest als dieptepunt. In de tweede helft nemen de zweverige holisten het roer definitief over en moet je onder andere luisteren naar de diepzinnig bedoelde lariekoek van de pijprokende en 35000 (!) jaar oude spiritist Ramtha.

5. The Wicker Man van Neil Labute
In het overzicht van de vele overbodige remakes van horrorklassiekers staat The Wicker Man dit jaar bovenaan. Een van de vele ergernissen is dat die film niet slechts één verplichte mijn-mobieltje-heeft-geen-bereik-meer-scène heeft, maar wel drie à vier.

6. Darna Zaroori Hai
Er wordt luid geacteerd in de zes griezelverhaaltjes waar de Indiase film Darna Zaroori Hai uit is opgebouwd. Griezelen is echter een groot woord voor deze verzameling. Er wordt voornamelijk, en vaak in close-up, schreeuwend en hysterisch gekibbeld door acteurs en actrices die nog net niet schuimbekken, al scheelt het weinig. Rollende ogen afgewisseld met duivels bedoelde grimassen geven aan dat method acting de kusten van Bollywood heeft overgeslagen.

7. Fragile van Jaume Balaguer?
De ondeugdelijke plot, de goedkope, schreeuwerige digitale effecten, het overacteren van hoofdrolspeelster Calista Flockhart en de soms onverstaanbare bijrolspelers zijn slechts enkele redenen waarom Engelstalige Spaanse horrorfilm Fragile zo'n mislukking is. Klap op de vuurpijl is een ridicule sprookjeswending waar zelfs Walt Disney zich voor zou schamen. Het slot van Fragile leverde een collectieve onbedoelde lachsalvo op tijdens de voorstelling op het AFFR.

En dan niet te vergeten: Aeon Flux, The Black Dahlia, Clerks II: Passion of the Clerks, The Dark, Doodeind, Edison, Eragon, Memoirs of a Geisha, The Omen en Scoop. Wat een verspilling van celluloid.

Meer over het filmjaar 2006 in het forum.