Vido's FilmZine

4. Product placing
Als een groot merk een film financiert moet meestal contractueel verplicht het logo van dat merk ergens in die film voorkomen. In de Hollywoodsatire State and Main is de advertentie voor een computerbedrijf te lezen in een film die zich afspeelt aan het eind van de 19e eeuw. In de Nederlandse filmklassieker Ik Ben Joep Meloen bevrijdt de vastgeknoopte André van Duin zich door het touw door te snijden met een in extreem close-up gefilmd bierdopje. Ik mag er vanuit gaan dat JVC en Converse flink wat geld hebben gestoken in de fascinerende trucages in I, Robot (Alex Proyas, 2004). Dankzij hun inbreng is de huiskamer van detective Del Spooner (Will Smith) een product placing Walhalla.

5. Symboliek
De twaalfjarige El Bola speelt in de gelijknamige Spaanse film van Achero Mañas uit 2000 met zijn klasgenoten een gevaarlijk spelletje langs een spoorlijn in Madrid. Aan weerzijden van het spoor wachten twee gelote deelnemers van het spel tot de trein in volle vaart genaderd is. Tussen hen in staat een lege fles midden op de rails. Degene die vlak voor de trein over durft te steken, en met gevaar voor eigen leven als eerste de fles te pakken krijgt, heeft gewonnen. Ik houd mijn adem in en verwacht elk moment de fatale klap. Het gevoel van een verpletterende treinbumper slaat pas later in het verhaal als een vuist in mijn gezicht als de tiener El Bola weer eens te laat thuiskomt en wordt opgewacht door zijn vader.

6. Continuïteit
Waarom laten acteurs tijdens scènes in cafés of restaurants zo vaak hun drankjes onaangetast? In eerste instantie omdat scènes in meerdere takes opgenomen worden en de acteur na afloop van de draaidag misselijk is van de drank als hij zijn consumptie wel zou innemen. Een andere belangrijke reden is de continuïteit. Als de acteur drinkt, het glas steeds leger raakt en er meerdere takes worden geschoten, heeft de regisseur tijdens het monteren veel moeite om rondom het gebruikte glas te snijden. Zo kan het gebeuren dat in een scène het glas het ene moment vol is, dan weer leeg en dan weer half vol. Roken levert een soortgelijk probleem op. Neem bijvoorbeeld de scène uit The Usual Suspects waarbij de verdachten het politiebureau verlaten en Dean Keaton (Gabriel Byrne) een sigaret opsteekt. Als je goed kijkt ademt hij tijdens de dialoog wel rook uit, maar inhaleert hij geen moment. Houd het probleem van continuïteit eens in gedachten tijdens het kijken naar Coffee & Cigarettes, de verzameling korte films van Jim Jarmusch waarin constant gedronken en gerookt wordt. Soms uit zich het talent van regisseurs in zulke, op het eerste gezicht triviale zaken.

7. Citaat
Are you mad at me? vraagt Stephen Glass meer dan eens aan zijn collega's op de redactie van de New Republic. De jonge man zuigt de meeste verhalen die hij schrijft voor dit belangrijke Amerikaanse opinieblad uit zijn duim en weet dat hij ieder moment ontmaskerd kan worden als leugenaar. Toch duurt het heel lang voordat de bodem onder zijn leven wordt weggeslagen. De jonge acteur Hayden Christensen zet in Shattered Glass (Billy Ray, 2003) op zeer overtuigende wijze een pathologische leugenaar neer. Hij doet me denken aan een bestaand figuur, meer dan tien jaar geleden jankend op de bank van mijn ouderlijk huis, opgevangen nadat duidelijk was dat hij helemaal geen belangrijke baan in de computerwereld had en juist ontzettend veel schulden had gemaakt. Hij liet rekeningen onbetaald en was door de deurwaarder zijn huis uit gezet. Goedgelovig als we waren gaven we hem een nieuwe kans, naïef veronderstellend dat pathologische leugenaars te genezen zijn. De gevolgen waren een paar jaar later meer desastreus dan we ooit hadden durven vermoeden. De pathologische leugenaar is een ziek persoon en zijn aandoening is moeilijk te genezen. Hij staat heel graag in het spotlicht, in het centrum van de belangstelling, en doet er alles aan om in het middelpunt te blijven staan, zelfs als hij zijn naaste omgeving daarbij op doortrapte wijze moet verblinden met verzinsels. Stephen Glass is een masochistische pathologische leugenaar, smachtend wachtend op het moment van zijn ontmaskering, wetend dat hij ook dan, op het genante af, de spil van de gebeurtenissen zal vormen. Are you mad at me? kun je in dat licht meer zien als een smeekbede dan als een vraag.

8. Cliché

Ondanks de mooie beelden, het sterke acteerwerk van de twee jonge titelrolspeelsters en de enkele geslaagde schrikmomenten kan ik een zucht van teleurstelling niet onderdrukken als in de allereerste scène de dokter in de smetteloos witte ruimte aan het meisje Su-mi vraagt welk personage zij nu is. Het Koreaanse A Tale Of Two Sisters (Ji-woon Kim, 2003) is weer een film waarin we de wereld aanschouwen door de ogen van een gespeten persoonlijkheid. Daar heb ik er nu echt teveel van gezien, zowel goede (Identity) als halfbakken varianten (Haute Tension, Secret Window). De scenariotechnieken van de fictieve broer van Charlie Kaufman in Adaptation. (Spike Jonze, 2002) blijven de plot van menige hedendaagse fantastische film achtervolgen. Tot vervelens toe.

El Bola en Coffee & Cigarettes draaien op het moment van schrijven nog in de bioscoop. I, Robot, Shattered Glass en A Tale Of Two Sisters (import) zijn sinds kort verkrijgbaar en/of te huur op dvd.