Het probleem met uitnodigingen om op dit soort avonden te spreken is dat ik uit pure ijdelheid meestal meteen instem zonder te vragen waar het eigenlijk om gaat. Pas vanochtend toen ik eindelijk de fax met het programma opzocht zag ik dat ik ingepland stond voor een culinaire column. Mijn God, een culinaire column. Ik zou het nog liever over sport gehad hebben.
  Ik ben namelijk helemaal niet culinair. Van voedsel heb ik nauwelijks verstand. Mijn papillen zijn volstrekt rudimentair en ik eet dan ook het liefste bij McDonald's omdat je je daar tenminste zeker weet dat het nergens naar smaakt.
  Zelf koken kan ik ook niet want ik ben namelijk extreem onhandig. Een maaltijd klaarmaken eindigt bij mij altijd hetzelfde als wanneer ik een kast van IKEA zelf in elkaar probeer te zetten. Als ik alle stappen van de gebruiksaanwijzing heb opgevolgd blijven er nog altijd een paar onderdelen over. De gebruiksaanwijzingen op voedselverpakkingen zijn namelijk nog erger dan die van IKEA. Kent u die pasta-verpakkingen waarop bij de instructies staat: ,, Kook de pasta gedurende de aangegeven tijd.`` Aangegeven tijd. Maar ze nemen niet de moeite om te zeggen waar die dan aangegeven staat. Meestal vind ik die pas al de aangegeven tijd allang verstreken is. Nee, de Italianen zouden nog wat kunnen leren van de Zweden.
  IKEA heeft dan tenminste als voordeel dat je zo'n kast weer kunt demonteren om het opnieuw te proberen maar dat is me met een maaltijd nog nooit gelukt. Die sliertjes pasta krijg je namelijk nooit meer uit elkaar.
  Sommige van mijn vrienden zijn zo goed op de hoogte met die ellende dat ze als ik ze te eten uitnodig voor de zekerheid een noodrantsoen meenemen.
 
  Om de ramp van deze column nog groter te maken zag ik dat het ook nog gaat om een 'Mediterrane avond'. Als ik me niet vergis slaat dat op de Middellandse Zee. Ik moet u bekennen dat het gebrek aan kookkunst niet mijn enige handicap is. Ik heb namelijk ook een extreme hekel aan reizen. Toegegeven, ik heb vijftien jaar geleden met Interrail een rondreis gemaakt door het Middellandse Zeegebied. Maar dat was meer uit efficientie-overwegingen. In drie weken heb ik toen iets van twaalf landen bezocht met het idee dat zo'n trip me later veel tijd zou besparen want dan hoefde ik al die landen niet meer te zien en kon ik mijn vakanties aan nuttiger dingen besteden.
  Ik zou natuurlijk iets over mijn culinaire avonturen uit die tijd kunnen vertellen maar het probleem was dat ik over zo'n klein budget beschikte dat ik drie weken lang alleen maar stokbrood met La Vache Qui Rit heb gegeten. Ik heb toen ook uitgevonden hoe je met wat pas- en meetwerk een zo'n klein blokje over een heel stokbrood kunt uitsmeren. Dat weinige eten had trouwens als voordeel dat je al na een enkel glas wijn dronken was en ook dat paste goed bij mijn budget.
  Daarna heb ik het op vakantie gaan, afgezworen. Tenminste gedurende een paar jaar. Niet op vakantie gaan kost je namelijk tegenwoordig je relatie. Want steeds ontmoetten mijn toenmalige vriendinnetjes op vakantie wel een of andere adonis waar ze me dan prompt voor inruilden. Later ben ik dus wel meegegaan. Naar Spanje.
  Nu spreek ik geen Spaans en bovendien eet ik geen dode beesten. Ik weet niet of u daar ervaring mee heeft maar de combinatie is niet aan te raden.
  Uiteindelijk ontdekte ik de tortilla con queso met patates frites en tomaten salade. Dat heb ik dus vakanties lang volgehouden. Als ik thuis kwam stond ik zo stijf van de cholesterol dat de voetgangerslichten spontaan op rood sprongen als ik aan kwam lopen. Je moet dus niet denken dat het allemaal onzin is wat Becel verteld.
  Overigens is het buiten Spanje niet veel beter. Vorige week nog heb ik gedineerd bij Hungry Henrietta in Antwerpen. Ik moet zeggen dat het restaurant haar naam aan doet. De Belgische keuken mag dan geroemd worden, ze laat het volledig afweten als het om vegetariers gaat. Het enige menu zonder dooie beesten was - hoe toepasselijk - getiteld `groentekrans`. It`s all in the name. Ongeveer elke groente die ze in wijde omtrek hadden kunnen vinden werd op mijn bord gepleurd en geserveerd met een gezicht van `Durf eens te beweren dat dit niet vegetarisch is`.
  In Nederland is het al niet anders. Menig restaurant zou de vegetarische schotel acuut van de menukaart schrappen op het moment dat de diepvries kaassoufle verboden wordt.
  Een verklaring voor deze armoede is even eenvoudig als onthutsend. In tegenstelling tot wat u gelooft kunnen koks namelijk niet koken. Ze kunnen alleen maar bakken. Ze bakken vlees en vis, gooien daar een sausje over en serveren het met een handje groenten dat meer oogt dan smaakt. Koks weten niet wat ze moeten beginnen met iets dat vlees noch vis is. Zo gauw het gaat om koken, om het bereiden van voedsel op zo'n manier dat er tussen landbouwgrond en bord nog daadwerkelijk iets veranderd, geven ze niet thuis. Ik ben daar overigens niet rouwig om. Het is namelijk die wetenschap die me de moed geeft zelf in de keuken te gaan staan. Ook al bak ik er dan niks van.

Rotterdam, september 1995.
 

Francisco van Jole

NB: Deze tekst is eigendom van Francisco van Jole. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.