Uit: ONYX, tijdschrift van de Faculteit der Wijsbegeerte, Rotterdam. Voorjaar 1993

 
  Met enige regelmaat zetten columnisten de aanval in op elkaar. Wat daarbij opvalt, is dat de consument altijd buiten schot blijft. Merkwaardig, want er valt nogal wat aan e merken op de columnlezers, dat legioen van tijdverdrijvers dat kennelijk niet genoeg heeft aan het verorberen van wereldnieuws en het verslinden van goede boeken.
  Columnlezers zijn gemakzuchtige mensen die in plaats van de moeite te nemen zelf ergens over na te denken dat liever door anderen laten doen.
  Vroeger, en ik ben jong dus dat is twintig jaar geleden, heette een column gewoon een cursiefje. Een badinerend woord uit een tijd dat een uitgesproken, afwijkende, mening nog als merkwaardig werd beschouwd. Iets wat valt onder de term cursiefjes hoef je dan ook niet serieus te nemen. En terecht.
  Een column bevat vrijwel nooit iets wat je zelf niet had kunnen bedenken. Het is een herschikking van bekende feiten tot een bepaald gezichtspunt. Wat is daar zo bijzonder aan?
  De democratiseringsgolf heeft de mens naast een heleboel andere zaken ook vooral het recht op een eigen mening gegeven. Maar nog geen twee decennia later blijkt dat het leeuwendeel van de bevrijde slaven nog steeds niet in staat is zich een mening te vormen. Nooit eerder werden mensen zo goed ingelicht over de wereld om hen heen. Maar helpen doet dat niet. Slechts weinigen weten daaruit een eigen mening op te bouwen.
  De moderne mens weet niet eens wat-ie wil laat staan wat-ie vindt. De lastigste vragen waar je hem mee kunt confronteren zijn niet in de orde van 'Waarom zijn wij hier op aarde?' maar meer van 'Wat vind je leuk, wat vind je goed, wat vind je mooi?' Wie daar een antwoord op weet, heeft al heel wat bereikt en kan wellicht rekenen op een plaatsje in een van de vele rubrieken die er in de media inmiddels aan worden gewijd: De voorkeur van, de muziekweek van, de top tien van.
  En als je in staat bent om behalve het uitspreken van voorkeuren ook nog ergens een eenvoudige gedachte aan te wijden, word je in dit land al snel columnist. Columnisten zijn de druides van de informatiemaatschappij. Ze brouwen uit zorgvuldig geselecteerde feitjes een aantrekkelijk mengseltje dat de lezer tot zich kan nemen. Ze worden geraadpleegd door mensen die simpele uiteenzettingen zoeken over onderwerpen die te moeilijk voor te zijn om zich in te verdiepen. En mochten de lezers reeds een mening over het te behandelen onderwerp hebben dan lezen ze de column nog omdat ze bevestiging zoeken voor dat wat ze reeds dachten.
  Briljante uitzonderingen daargelaten, leer je van een column nooit iets. Het is pure instant bevrediging die, net als een willekeurig amusementsprogramma op tv, geen enkel spoor nalaat. Vrijwel nooit blijft de inhoud van een column hangen. Wie weet er nog waar Jan Blokker twee weken terug over schreef?
  Columns zijn daarom als de overgebleven pilaren van het Romeinse Forum. Ze steken in de lucht en ondersteunen niets anders dan leegte.
 
Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.