Zoals de katholieken iedere week hun Heilige Mis hebben, zo heeft cultureel Rotterdam dit seizoen vijf jaar de Floorshow: een maandelijkse rituele samenkomst die de geest moet voeden. Alhoewel, bij de Floorshow wordt nooit iemand gekruisigd, laat staan zijn lichaam opgegeten.

 Tijdens het theaterseizoen wordt in het aan de Schouwburg grenzende café Floor iedere laatste zaterdag van de maand onder de naam Floorshow een cultureel onderonsje georganiseerd. Plaatselijke cultuurbobo's als de boekenverkoopster Maria Heiden en de toneelspeler Fred van der Hilst converseren er, voor een publiek van zo'n 100 koppen, met hun gasten over het wel en wee van de Rotterdamse scene.

 "Het gaat over cultuur in de breedste zin van het woord," zegt presentator Van der Hilst, die plaatselijk bekendheid verwierf door de Stads-TV talkshow 'Spraakwater aan de Maas' te leiden. Samen met de andere zeven redactieleden zit hij in de hal van de Schouwburg voor een gesprek met de verslaggever over vijf jaar Floorshow. Nou ja, gesprek. Twee uur lang vliegen de anekdotes en meningen in de rondte. "Iedereen praat hier door elkaar," verzucht Gerrit Schilder (ex-journalist, ex-gemeenteraadslid, ex-topambtenaar) na verloop van tijd. "Niemand luistert. Het is zo vreselijk vermoeiend." Maria Heiden (directrice van boekhandel Van Gennep en boekenrecensente voor VARA en Radio Rijnmond) onderbreekt even het gesprek met een van de andere redactieleden: "Wat zeg je?"
 Het gekakel is losgebarsten na de vraag wat het hoogtepunt was van de afgelopen seizoenen. De meningen blijken sterk uiteen te lopen. Bijvoorbeeld het optreden van Cheryl Howard, hoofdrolspeelster in de musical Josephine. Die kwam zo maar even zingen in de Floorshow. "Ja, we hebben natuurlijk het voordeel dat we beschikken over veel contacten. De directeur van het Luxortheater, waar de première van Josephine plaats vond, kon het zo voor ons regelen. Ze was trouwens wel erg zenuwachtig," vertelt Schilder. De andere redactieleden knikken instemmend. "Raar he? Dat zou je toch niet verwachten."
 Maria Heiden heeft een ander hoogtepunt beleefd. Dat ze de paardenslager A. Moonen (niet te verwarren met de gelijknamige auteur) mocht interviewen. Opmerkelijk want de man woont op een steenworp afstand van haar winkel en is bovendien ook nog een vaste klant. "Hij leest erg veel Russische literatuur. Dat weet ik want hij koopt het allemaal bij mij." En zichtbaar geroerd haalt ze de herinnering aan het gesprek weer naar boven. Hoe hij zo mooi zacht en langzaam vertelde over de dagboeken van Paustovsky. "Hij sprak mooier dan wie ook op het podium". En ze bootst zijn timide toon na: "Dan zit je thuis.... en lees je zo'n boek..... je kijkt uit het raam.... buiten is het koud.... en wat je leest is zo mooi.... net of je er zelf bij bent...." De presentatrice krijgt er weer helemaal een brok van in haar keel.
 Fred van der Hilst noemt als hoogtepunt Frau Antje, een bejaarde prostituée die voor een tarief van 25 gulden nog steeds haar werk doet. Gerrit Schilder lepelt meteen haar adres en telefoonnummer op. Of wat te denken van het live telefonisch interview met fotograaf Vincent Mentzel die op dat moment - ten tijd van de studentenopstand - in Bejing zat? "Dat er op de voorpagina van de NRC-Handelsblad een foto van hem prijkt over wat daar aan de gang is op het Plein van de Hemelse Vrede en je diezelfde dag nog met hem daarover praat..." Van der Hilst lijkt er nog steeds van onder de indruk. Het interview was overigens onderdeel van een speciale aflevering waarin geschakeld werd naar Rotterdammers in den vreemde.

 En zo gaat de opsomming van hoogtepunten nog een tijdje door. Al valt het de verslaggever op dat er een aantal onderdelen genoemd worden die afkomstig zijn uit de enige twee afleveringen die hij ooit zelf bijwoonde. Merkwaardig, want die shows trokken aan hem voorbij als de binnenvaartschepen over de Maas: leuk om even naar te kijken maar wel erg veel van hetzelfde en allemaal even traag.
 Zo wordt bijvoorbeeld het optreden van Melchior de Wolff genoemd, verantwoordelijk voor de sectie Letteren van de Rotterdamse Kunststichting. De man hield een verhandeling over het nieuwste model Citroën. Misschien een leuk plaagstootje naar de literaire klimaatbeheersers in het publiek maar toch niet iets wat het hart of kruis beroert.

 Op de vraag waar de Floorshow nou eigenlijk over gaat laat iemand de merkwaardige term 'gedramatiseerde actualiteit' vallen. Maar goed, zolang het in ieder geval maar over cultuur gaat. "We vragen dus geen politici als dat er niet mee te maken heeft," verduidelijkt Schilder. En zo kon het dus gebeuren dat burgemeester Peper de Floorshow in 1991 gebruikte voor zijn rentree onder de Rotterdamse bevolking. Hij las een column over het karakter van de Rotterdammer, een variatie op de 'opgestroopte mouwen'-kenschetsing die vooral zijn eigen wedergeboorte moest lijken te verklaren. Het Vrije Volk drukte de tekst 's maandags integraal af. Gaap....
 "De belangrijkste leidraad voor ons programma is dat we het zelf leuk moeten vinden," roept een van de redactieleden. Maar van Maria Heiden mag het allemaal wel wat "satirischer, eh nee cynischer... eh nee, ik bedoel ironischer. Fred is toch vaak een beetje te lief." Die laatste opmerking is voldoende om Fred van der Hilst zijn reputatie als mooiste kwaadmaker van Rotterdam eer aan te doen. Hij springt op naar het puntje van zijn stoel, een wijsvinger gaat de lucht in en raakt de rand van de tafel. "Ik ben helemaal niet te lief! Dat is een truc.... Snap dat dan toch!" En dan kalmer leunt hij weer achterover: "Bovendien ben ik écht geïnteresseerd."
 Van der Hilst vindt zichzelf helemaal geen slechte interviewer. "Kijk als ik hier het voltallige - met elkaar in de clinch liggende - bestuur van Thelonious op het podium krijg en die gaan elkaar ineens allemaal angstig gelijk geven, dan zeg ik: gaat u maar weer want dit is niet interessant." Dat is trouwens toch een probleem. Maar weinig mensen zijn bereid hun conflicten in de Floorshow ten toon te spreiden dan wel uit te vechten. "Weinig mensen zijn held. De meesten verzachten altijd alles." En mensen die het verdienen eens hard aan de tand gevoeld te worden hebben natuurlijk nooit tijd. "Staatssecretaris Simons heeft al zo vaak gezegd dat hij graag wil komen, maar we hebben hem nog nooit gezien. Schrijf dat maar op." Dus blijft het vaak bij een informatief gesprekje met mensen die wel graag gezien worden en kabbel-de-kabbel-de-babbel. Echt venijnig geroddeld wordt er evenmin, ook al merkt een redactielid op dat het praatprogramma eigenlijk de dorpspomp van Rotterdam is. "Soms is het directeurgehalte onder de vijf á zes verschillende gasten te hoog," constateert redactielid en schrijver Rien Vroegindeweij.

 Terwijl de Floorshow bij de start, die samenviel met de opening van de Schouwburg, toch bedoeld was als prikkelend programma. In de redactie zaten destijds journalisten als Volkskrant-redacteur Wim de Jong en Radio Rijnmonds Nico Haasbroek. "Echte professionals," zegt iemand van de huidige redactie bewonderend. "Ze maakten de show de eerste tijd ook iedere week. Onvoorstelbaar dat ze het volhielden." Maar ze hielden het natuurlijk niet vol. "De Jong verhuisde naar Amsterdam en Haasbroek kreeg het te druk," zegt Schouwburgdirecteur Alons. Hij ziet de Floorshow als een middel voor zijn theater om voeling te houden met wat er in de samenleving gebeurt.
 Het grote verloop onder de redactieleden brengt het gesprek weer op een onderwerp dat vrijwel maandelijks terugkeert op het redactie-overleg: geldgebrek. Alle redactieleden doen hun werk onbezoldigd. De gasten krijgen een fles wijn en alleen de optredende artiesten worden betaald. Dat laatste siert de redactie overigens. Bij de meeste - professionele - talkshows is het immers andersom. Daar verdienen de makers er dik aan en mogen de artiesten voor niets opdraven.

 Volgens de redactie-leden valt er bij de Floorshows ook veel te lachen. Vooral bij de onderwerpen die met enige regelmaat door de redactie zelf in scene worden gezet. Zo wordt er proestend verteld over het gefingeerde interview met de laatste abonnee van Het Vrije Volk en een item rond het Mozambique-sijsje waarvan de clou de Circuit-verslaggever de volgende dag niet meer te binnen wil schieten. Maar in ieder geval was er wel een Radio Rijnmond -medewerker achter dat laatste verhaal aangegaan. En toen moesten ze op de redactievergadering vreselijk lachen. Dat hadden ze toch maar mooi verzonnen.
 Van het hardere hakwerk - gasten echt de grond intrappen - zijn ze bij de Floorshow niet zo gecharmeerd. "Daarom vragen we sommige mensen ook niet," legt Heiden uit en ze noemt het voorbeeld van de eigenaar van het antieke potentiemiddelen-winkeltje aan de Van Oldebarneveltstraat. "Zo'n eenvoudig iemand moet je niet belachelijk maken. Dat is te gemakkelijk. Al is de verleiding natuurlijk groot hem toch te vragen."

Francisco van Jole

Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco Jole. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.