HOMO LUDENS: QUAKE

 Al meer dan een jaar houdt het spel Quake de liefhebbers van computerspellen gevangen. Over de mogelijkheden wordt enkel in superlatieven gesproken. Zowel op technisch als inhoudelijk gebied verslaat het spel alle concurrentie. Of om in het in de woorden van een van de makers te zeggen: `Quake zal over de kosmos heersen.`
 Het bijzondere aan Quake is vooralsnog dat het spel niet bestaat. Niettemin is er een heuse Quake-fanclub en worden er op Internet heftige discussies gevoerd over het spel. Quake is namelijk het nieuwe spel van iD-software, een klein Amerikaans bedrijf dat sinds een paar jaar de standaard zet op het gebied van computeramusement. De ster van iD (spreek uit it want het verwijst naar Freud) verscheen aan het firmament met het spel Wolfenstein 3D, een van de eerste spellen dat in staat bleek mensen schrik aan te jagen. Daarna kwam Doom, een spel dat zelfs tot in de Nederlandse regering toegewijde fans heeft. Minister van Financiën Zalm vertelde onlangs in NRC Handelsblad enthousiast over hoe goed Doom is om je even af te reageren. De afgelopen maanden verschenen er enkele titels die voortborduurden op het succes van Doom en nu is het wachten op Quake. De verwachtingen zijn hoog gespannen omdat bij herhaling gesteld wordt: `Quake staat tot Doom, als Doom tot Wolfenstein.` Zo`n aankondiging is voldoende om de fantasie op hol te laten slaan en nachten wakker te liggen.
 Quake veroorzaakt onder meer zo`n rumoer omdat het spel min of meer ontworpen is voor gebruik via computernetwerken, waaronder Internet. Spelers hebben daarbij bijvoorbeeld de mogelijkheid met elkaar te communiceren. Tekenend voor de geavanceerdheid van het spel is dat het daarbij rekening houdt met de `ruimte`. Dus als een speler iets zegt kunnen alleen mensen in de directe omgeving dat waarnemen. Die optie zal het gevoel van samenzijn hoogstwaarschijnlijk versterken. Daarnaast wordt beloofd dat een deel van het spel zich onder water zal af spelen, compleet met bijbehorende licht- en zwaartekrachteffecten, dat de omgeving vele malen realistischer zal zijn dan die van de voorgangers en dat de speler meer bewegingsvrijheid heeft.
 Net als Doom en Wolfenstein draait Quake om geweld. Ook daar zijn echter finesses in aangebracht. Een van de nadelen bij de voorgangers is dat de tegenstander altijd op dezelfde manier dood gaat. Waar je ook mikt altijd spat het bloed ergens uit het midden van het lichaam en storten ze dood ter aarde neer. In Quake slaat de dood subtieler toe. Je kunt bijvoorbeeld iemands arm er af schieten. `Maar we weten nog niet of een dergelijke actie ook effect zal hebben op het functioneren van de tegenstander. We proberen dat uit en als het cool is laten we het er in zitten. Anders mag een ander bedrijf die techniek gebruiken.` zegt een van de makers in reactie op de vraag van een fan.
 Een van de bijzondere kenmerken is namelijk dat de ontwerpers zo`n nauwe band onderhouden met hun klanten. De makers nemen soms deel aan discussies en houden zelfs rekening met de wensen van de toekomstige spelers. Op Internet circuleren dan ook volop zogeheten wish-lists, wensenlijstjes met opsommingen van wat de spelers graag in de opzet verwerkt zouden zien. En af en toe richten de makers een tipje van de sluier op. Zo zijn er al zogeheten screenshots beschikbaar, grafische plaatjes van het spel zelf.
 Als kunstenaars zijn de ontwerpers wellicht het best te vergelijken met architecten. Ze bouwen op het computerscherm omgevingen en houden daarbij ernstig rekening met de wensen van gebruikers. Maar niettemin gaan ze wel hun eigen gang. `Het enige dat telt is dat we Quake zelf liever spel dan om het even wat. We ontwikkelen Quake omdat we zelf niet kunnen wachten het te spelen,` stelde John Romero, een van de negen mensen die aan het spel werkt, onlangs tegen het blad PC Gameplay. Die uitspraak laat precies het geheim van iD-software zien. Teveel spelletjes worden ontworpen door mensen die denken te weten wat spelers willen. En bijna altijd is dat te merken. Ze zijn als films die gemaakt zijn met minachting voor het publiek. De spellen van iD-software daarentegen hebben bij wijze van spreken hart en ziel.
 Aanvankelijk zou het spel voor Kerstmis gelanceerd worden maar bij nader inzien moest het bedachte scenario dermate aangepast worden dat de geboorte is uitgesteld tot de lente. De makers kunnen nog niet zeggen over de oorspronkelijk geplande setting gehandhaafd blijft. Quake zou zich afspelen in een Middeleeuwse omgeving, compleet tovenaars en draken. Dat klinkt weliswaar afgrijselijk maar zegt niets. Doom speelt zich af in een post-apocalyptische wereld en dat is wellicht net zo erg als de Middeleeuwen. Niettemin doet het aan het spel niets af. Vast staat in ieder geval dat Quake niet onder die naam zal verschijnen aangezien een Duits bedrijf de rechten op die titel reeds bezit. Hoe het wel gaat heten wil iD software nog niet kwijt.
 Quake gaat verspreid gaat worden volgens de methode die het bedrijf al eerder zo veel succes heeft bezorgd. Iedereen kan gratis een versie van het spel krijgen waarin de eerste niveaus zijn verwerkt. Wie daar niet genoeg aan heeft moet het spel kopen om verder te kunnen. Het weggeven en daarna verkopen maakte van de ontwerpers miljonairs. De verwachting is dat Quake het gebruik van computernetwekren volledig op de kop zet. De techniek maakt het computerspel van solitaire bezigheid tot gezelschapsspel. Met dit verschil dat je het gezelschap waarschijnlijk niet eens kent omdat de deelnemers zich op verschillende delen van de planeet bevinden. Maar dat is vaker zo bij oorlogen.

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.