HOMO LUDENS: EARTH COMMAND

 De Amerikaanse milities die in opspraak zijn gekomen door de bomaanslag in Oklahoma City houden er nogal merkwaardige opvattingen op. Zo is een deel van hen er van overtuigd dat de secretaris-generaal van de Verenigde Naties een buitenaards wezen is. De VN zou op haar beurt uit zijn op de totale heerschappij en het vormen van een wereldregering. Wie zich afvraagt hoe mensen aan dit soort ideeën komen, moet eens een paar computerspelletjes spelen. Het spel Earth Command bijvoorbeeld is op zo'n scenario gebaseerd. De speler zweeft met een ruimtevaartuig in een baan om de aarde en moet van daar uit de wereld van de totale ondergang redden. Hij is in dienst van ECOM, oftewel Environmental Command, een VN-instituut dat rampen signaleert en in opdracht van de speler vergaande maatregelen neemt. Op het scherm verschijnt een wereldkaart. De speler moet gedurende het spel - dat ergens tussen de een en vier uur kan duren - aangeven welke maatregelen genomen moeten worden. Ontwikkelingen als bijvoorbeeld recycling van produkten kunnen met belastingen en subsidies respectievelijk en gestimuleerd worden. Of landhervorming kan op grote schaal doorgevoerd worden. Het beleid kan daarbij zowel op globaal als nationaal niveau bepaald worden. Reuze ingewikkeld en onoverzichtelijk maar dat schijnt in de ogen van de makers van computerspelletjes vaak aantrekkelijk te zijn.
 Earth Command is natuurlijk hartstikke educatief bedoeld maar gaandeweg het spel bekruipt me toch het gevoel dat ik vanuit het ruimtestation de leiding heb over een eco-fascistische bende die buiten alle democratische structuren om het ene decreet na het andere uitvaardigt. Aanvankelijk is dat wel leuk. Met een druk op de knop kun je bijvoorbeeld de hele wereldbevolking vegetarisch maken. Die mogelijkheid is te mooi om te laten schieten. Ook de rest van de thuispolitiek wordt doorgevoerd, zoals een totaal verbod op het gebruik van cfk's. En alle militaire budgetten worden tot nul gereduceerd. Echt effectief blijkt dat overigens niet te zijn want in een mum van tijd gaat de aarde ten onder aan tal van over het hoofd geziene rampen. Game over. Play again. In de praktijk lijkt het spel nog het meest op een digitale versie van de variété-act `draaiende borden op stokjes'. Zoals de artiest steeds heen en weer springend aan de stokjes moet jengelen om de bordjes in evenwicht te houden, zo moet de speler van Earth Command zich van hot naar her over de landkaart verplaatsen om het ecologisch en politiek evenwicht op aarde te bewaren. Het enige voordeel is dat je er bij op de bank kan blijven liggen.
 Earth Command is beschikbaar in verschillende uitvoeringen, voor de computer en cd-i. Omdat op de sofa liggen en televisie kijken een aangename arbeidsomstandigheid is, kiezen we voor laatstgenoemde. Bovendien oogt de cd-i versie in eerste instantie aantrekkelijker omdat het een Nederlandse uitvoering betreft. In de praktijk pakt dat anders uit. Het aanhoren van de Nederlandse commentaar is pijnlijker dan een Duits nagesynchroniseerde John Wayne die roept: `He mister, hande hoch!` Niet alleen lijken de Nederlandse stemmen weggeplukt uit een wasmiddelenreclame, de vertaling is ook zo erbarmelijk dat je termen onwillekeurig terug in het Engels gaat vertalen om te begrijpen wat ze betekenen. Wie heeft immers wel eens iemand horen praten over `wereldnaties`?
 Het idee achter Earth Command is niettemin goed. Het is de bedoeling aan te tonen dat maatregelen op het ene gebied automatisch gevolgen hebben op een ander terrein. Door teveel te bezuinigen op de militairen bijvoorbeeld blijft er geen geld meer over voor het zenden van vredesmachten naar conflictgebieden. Dat brengt op zijn beurt weer problemen met zich mee voor de bevolking. Het verkennen van die samenhang zou educatief kunnen zijn. Maar dat positieve effect wordt geheel teniet gedaan door een zelfs voor computersoftware ongekend hoge slordigheidsfactor. Een pijnlijk voorbeeld: Op het scherm duikt ergens in Afrika een waarschuwing op met als tekst `Pestepidemie`. Het verhaal dat vervolgens wordt afgestoken handelt echter over AIDS. De inhoud van Earth Command hangt aan elkaar van dergelijke stommiteiten. Zo worden gebeurtenissen regelmatig aangekondigd met schreeuwende krantekoppen uit The Global Times. De koppen wisselen steeds, maar iedere keer blijkt het wel dezelfde editie te zijn: volume 24, issue 85. En als er persberichten worden getoond klinkt op de achtergrond steevast het geluid van... telexen. Ja, de Verenigde Naties hebben in de toekomst weliswaar een bemand ruimtestation om de ecologische ontwikkelingen in de gaten te houden maar alle media gebruiken dan nog steeds een communicatietechniek uit het jaar nul.
 Het blijkt echter allemaal nog veel erger te kunnen. Gedurende het spel duiken er op beelden op van gevaren en rampen die een bepaald gebied teisteren en bestreden moeten worden. De plaatsbepaling en aard van het onheil zijn kennelijk twee onafhankelijke variabelen die door de software zelf worden samengevoegd. Dat leidt tot verwarring en lachwekkende situaties. Zoals: `Lusaka, Zambia. Een springvloed heeft honderden huizen verwoest.` Voor de zekerheid even de atlas geraadpleegd maar Lusaka ligt niet aan de kust noch aan de oever van een meer. Als er even later ook nog een olietanker brandend uit de haven van Belgrado naar zee wordt gesleept, blijkt de enige echte bedreiging die het spel kent het zogenaamde `educatieve karakter`. Wie wat van Earth Command denkt te kunnen leren, is rijp voor een Amerikaanse militie.

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.