|
Trekkies Consumenten zijn een bedreiging voor de markt. Deze op het oog merkwaardige opvatting is gemeengoed aan het worden onder uitgevers. Zo is Viacom, de moedermaatschappij van Paramount, op het digitale oorlogspad. Doelwit zijn de vele mensen die Internet gebruiken om informatie uit te wisselen over de Paramountschepping Star Trek. Die uitwisseling is overigens meer een exegese, de fans adopteren de tv- en filmserie en geven er hun eigen inhoud aan. Volgens Viacom zijn deze fans, ook wel 'trekkies' genoemd, een bedreiging. Vorige maand is de uitgeverij een campagne begonnen. Fans werden getrakteerd op een dreigbrief. Als ze niet binnen tien dagen hun activiteiten staakten, zou Viacom verdere stappen ondernemen. Internet en Strak Trek hebben van oudsher een band. Zo is er al meer dan tien jaar het populaire spel Nettrek dat regelrecht op de tv-serie gebaseerd is. Daarnaast zijn er tientallen discussiegroepen. Enkele jaren geleden ontdekten de makers van Star Trek deze discussies als een ideale bron voor feedback. De introductie van bijvoorbeeld vrouwelijke commandanten in de serie wordt toegeschreven aan heftige netdiscussies over de ongelijke rolverdeling tussen mannen en vrouwen in de serie. Fans van Star Trek zijn weliswaar extreem devoot, maar onderscheiden zich niet van andere fans. Ze willen alles weten over hun favoriete onderwerp, hangen posters op, plakken stickers, citeren, playbacken en kletsen elkaar de oren van het hoofd. Het probleem voor Viacom alleen is dat de trekkies dat via Internet doen. Voor de meeste gebruikers is een homepage een venster op hun hobbykamer. Viacom ziet ze echter als concurrenten, nu het bedrijf zelf het net is opgegaan. In samenwerking met Microsoft is een officiële Star-Treksite geopend. Wie er rond wil kijken, moet betalen. En om verzekerd te zijn van publiek wil de uitgever alle andere sites waar afbeeldingen, citaten, uittreksels, clipjes, geluiden, tekeningen of foto's te vinden zijn, sluiten. De situatie is het directe gevolg van het gegeven dat het wettelijk auteursrecht steeds meer gaat wringen met de werkelijkheid. Vorig weekend waren er op de televisie hoempa-orkesten, die de schaatsers van de Elfstedentocht erdoorheen sleepten. Zou er nu iemand van Buma/Stemra in een notitieboekje hebben genoteerd wat er allemaal werd gespeeld, om de orkesten later een rekening te kunnen presenteren? En als ze dat doen, zouden ze dan ook al die individuen in het publiek die uit volle borst meezongen, proberen te achterhalen, zodat ze ook hen kunnen laten betalen? Naïevelingen zeggen dat het in zulke gevallen om cultuur gaat, om sfeer, traditie, volksfeest en een warm onthaal. Uitgevers zien dat niet zo. Uitgevers zullen het niet nalaten geld te vragen als ze denken een kans te maken dat geld ook te kunnen innen. Om dat laatste gaat het. Als bekend zou worden dat Buma-Stemra een rekening stuurt aan winnaar Henk Angenent, omdat hij tijdens de inhuldiging een vertolking van de Queenhit 'We are the champions' ten beste gaf, dan zouden fans het Amstelveense kantoor van de organisatie ongetwijfeld tot de laatste steen toe afbreken. En Freddy Mercury zou zich omdraaien in zijn graf. Internet zit vol met Angenents. Niet dat ze de Elfstedentocht gewonnen hebben, maar ze uiten zich via werken die ze eerder als consument tot zich hebben genomen. Voor het oog en het oor van de wereld deinen ze mee op hun favorieten. Dat heet cultuur. Viacom beschikt over een leger advocaten en menig fan weet dat de strijd bij voorbaat verloren is. Het gaat hier niet om recht, maar om de middelen. De strijd is dan ook ongelijk. Zolang de wetgever niet ingrijpt, rest de optie van een boycot, maar die druist in tegen het wezen van het fan-zijn. Niettemin werken sommige fans aan een boycotcampagne van de officiële Star-Treksite. En zo krijgen de uitgevers het voor elkaar dat ze bedreigd worden door hun eigen consumenten.
Francisco van Jole |
|
|