Wanhopige ambitie

Shell gaat een eigen wegennet aanleggen. De oliemaatschappij wil op die manier het fileprobleem bestrijden, de groei van het autogebruik stimuleren en een dam opwerpen tegen het openbaar vervoer. 'Automobilisten hebben met de huidige wegen geen schijn van kans om op tijd hun plaats van bestemming te bereiken. De bestaande routes zijn dichtgeslibd, het gebruik van sluipwegen is voor veel automobilisten te ingewikkeld en de bewegwijzering laat te wensen over', aldus de woordvoerder.

Gebruikers van het Shellwegennet zouden goedkoper uit zijn, omdat er geen wegenbelasting meer betaald hoeft te worden. Wel wordt als voorwaarde gesteld dat de voertuigen louter Shellbrandstof gebruiken. Het nieuwe stelsel verbindt de belangrijkste agglomeraties van het land met elkaar, daarbuiten is geen direct verkeer mogelijk.

'Buiten die gebieden is er toch nauwelijks sprake van relevante verplaatsingen. Bovendien komen er grote winkelcentra langs onze wegen.' De maatschappij is in onderhandeling met de zorgsector om bejaarden- en ziekenhuizen naar de directe omgeving van het wegennet te verplaatsen. 'Het meeste familiebezoek kan op die manier gekanaliseerd worden.'

Voor verplaatsingen via het Shellwegennet dient de automobilist te beschikken over een speciaal voertuig dat niet op gewone wegen kan worden gebruikt, omdat het niet voldoet aan de eisen van de Wegenverkeerswet. 'Voor de enkeling die daar behoefte aan heeft, worden er grote carpoolplaatsen ingericht waar van auto kan worden gewisseld.'

Shell zou zoiets natuurlijk niet in z'n hoofd halen, maar zijn elektronische equivalent, PTT Telecom, wel. Het telecommunicatiebedrijf kondigde deze week aan een nationaal 'Internet' te openen onder de welluidende naam 'het Net'. Een nationaal Internet, dat is erger dan caffeïnevrije koffie, calorie-arme patat, katholieke voorbehoedsmiddelen en alcoholvrije jenever bij elkaar. Begin jaren tachtig, toen de datacommunicatie (wie gebruikt dat woord trouwens nog?) opkwam, startte hetzelfde bedrijf met hetzelfde publicitaire geronk een exotisch systeem met de naam Viditel. De opzet van Viditel vertoonde een opvallende gelijkenis met het nu gepresenteerde plan. Het was bedoeld om het 'online shoppen' te stimuleren. Viditel stierf een langzame doch onvermijdelijke dood.

Enige jaren later begon de autotelefoon aan zijn opmars. PTT Telecom speelde daarop in met de Kermit, een draadloze telefoon met als belangrijkste kenmerk dat je eerst een virtueel stopcontact, het zogeheten Greenpoint (geïnstalleerd bij grote winkels en pompstations), moest opzoeken om te kunnen bellen. Een telefoon met een onzichtbare draad, zeg maar, om bellers vertrouwd te maken met draadloze telefonie. Kermit verzoop vrij snel.

Toen kwam isdn, het digitale telefoonnetwerk. Dit systeem werd door de PTT gepromoot op basis van twee eigenschappen: Het gemak om te kunnen faxen en telefoneren tegelijk en de mogelijkheid van beeldtelefonie. Isdn is thans vooral populair bij mensen die géén fax maar wél Internet gebruiken en de beeldtelefoon bleek de monorail van de jaren tachtig: een mooi systeem dat maar niet wil aanslaan. Kortom: veel inzicht in de markt lijken ze bij PTT Telecom niet te hebben.

Het Net moet naast een elektronisch winkelcentrum ook een oprit zijn naar het echte Internet. De filosofie daarachter ontgaat me. Het is alsof je van tolhuisjes voorziene achtbaansopritten maakt naar de gewone snelweg. Waarschijnlijk is het plan in werkelijkheid een wanhopige poging om het hoofd te bieden aan dreigende toegangsmogelijkheden naar Internet via de kabel.

Het Net zal volgens de PTT Nederland 'in één keer koploper op de elektronische snelweg maken'. Wat de vraag doet rijzen: welke elektronische snelweg? Misschien is het goed om eens te gaan kijken in een land waar ze al eerder met dergelijk sportverslaggeversdenken te maken hebben gehad: Frankrijk. In de jaren tachtig waren ze met Minitel in 'één keer koploper op het gebied van datacommunicatie', nu weten ze niet hoe ze hun achterstand moeten inlopen. Het is voor Nederland, en zelfs voor de PTT, te hopen dat het ambitieuze Net snel in zichzelf verstrikt raakt.

  

Francisco van Jole

Uit de Volkskrant van 22 maart 1997


Index columns Digitaal

Home