EEN speels stemmetje dat 'Oh... Ooo' roept, klinkt uit de computer en onderin het scherm knippert plots een soort Post-It-briefje. Na een keer klikken verschijnt er een korte mededeling, die een andere - bekende - Internetgebruiker nog geen seconde geleden heeft verzonden. Simpel, maar voldoende om een nieuwe rage te ontketenen onder mensen die veel tijd op het netwerk doorbrengen.

Via de achtertuin van Internet rukt sinds een paar maanden in alle stilte een klein Israëlisch programma op dat het gebruik van het netwerk aanzienlijk vergemakkelijkt en, wat belangrijker is, veraangenaamt. ICQ (spreek uit: I seek you) maakt van Internet een soort kantoortuin. Het is een verbluffend eenvoudig ogend programma dat een aantal zeer basale functies combineert met het idee van een kring van vrienden of collega's die met elkaar on line zijn.

Met één blik zien of iemand achter zijn computer zit, even snel wat naar een ander roepen, een pakketje of document direct doorgeven of gewoon even in een groepje met elkaar kletsen alsof je bij de koffieautomaat staat, het is dankzij het grappig uitgevoerde ICQ allemaal zeer eenvoudig geworden. In nog geen jaar tijd hebben, volgens opgave van de makers, ruim 3,5 miljoen mensen ontdekt hoe handig dat kan zijn.

Selectie is het belangrijkste criterium van ICQ. Na installatie kan de gebruiker opgeven welke andere gebruikers hij op wil nemen in zijn eigen 'kring'. Als die daarin toestemmen, ziet hij voortaan in een klein schermpje steeds wie van hen op dat moment on line zijn. Vervolgens kan met een, of meerdere van hen, eenvoudig gecommuniceerd worden. Het zenden van korte notities die meteen op het scherm van de ontvanger verschijnen is de belangrijkste functie, maar er kan tevens direct gechat of een bestand verstuurd worden.

ICQ speelt in op een aantal hiaten die e-mail kent. Zo is nooit duidelijk of iemand een e-mail ontvangen en gelezen heeft, dan wel wanneer hij dat zal doen. Bovendien is e-mail weliswaar heel informeel, maar leent het zich in de praktijk toch minder voor korte, directe en vooral minder relevante mededelingen en vragen als: 'Heb je lekker geslapen?', 'Ga je nog lunchen?', of 'Ik ga zo weg.' Verder is het onhandig om grote bestanden, zoals software, via e-mail te versturen. Met ICQ kan het allemaal. Sterker nog, het aantal toepassingen en mogelijkheden is te groot om in kort bestek te beschrijven.

Het geniale van ICQ is dat het programma gebruikmaakt van een aantal simpele functies die al sinds de jaren zeventig op het net bestaan, maar die door de opkomst van het web naar de achtergrond zijn verdrongen. Kijken of iemand on line is bijvoorbeeld, kon in de meeste gevallen al met het commando 'finger', maar in het 'kliktijdperk' is die mogelijkheid nauwelijks meer bekend of beschikbaar.

ICQ exploiteert een eigen computersysteem op Internet dat alle verbindingen tussen gebruikers regelt. Zo gauw men on line gaat, wordt het programma automatisch gestart en meldt het zich aan bij de server van ICQ. Vervolgens worden de noodzakelijke gegevens uitgewisseld en de andere gebruikers erop geattendeerd dat de persoon on line is. Overigens kan het programma natuurlijk ook worden uitgezet en is er een scala aan instellingen beschikbaar om te voorkomen dat de gebruiker onnodig wordt lastiggevallen. Als de screensaver bijvoorbeeld actief wordt, krijgen de andere geselecteerde 'ICQ-leden' te zien dat de gebruiker 'away' is. Zodat men niet tevergeefs op antwoord hoeft te wachten.

ICQ is een product van vier jonge Israëliërs, verenigd in het bedrijf Mirabilis. Zij constateerden vorig jaar dat er weliswaar veel mensen op Internet zijn aangesloten, maar niet op elkaar. Terwijl communicatie toch het belangrijkste principe van Internet is. Binnen een half jaar na de lancering van het programma konden ze aanspraak maken op de titel 'grootste Internetgemeenschap'. Op piekuren staan er nu via ICQ zo'n tweehonderdduizend gebruikers op de een of andere manier met elkaar in verbinding.

Er zitten overigens ook nadelen aan ICQ. Sommige mensen voelen zich op den duur bespied, anderen klagen er over voortdurend te worden gestoord. Maar dat zijn klachten die door slim gebruik kunnen worden ondervangen. Lastiger is dat de software nog fouten bevat en dat berichten soms te laat aankomen. Een ander nadeel zou kunnen zijn dat het gebruik van de server de makers in staat stelt wel erg veel sociale gegevens over de gebruikers te verzamelen.

Tot slot kent ICQ het probleem dat ieder Internetsuccesverhaal kenmerkt: hoe moet men hier in hemelsnaam geld mee verdienen? Voortdurend gaan er geruchten dat de makers op den duur geld gaan vragen voor de software en diensten. De makers stellen op hun homepage (www.mirabilis.com) dat ze dat - althans voorlopig - niet van plan zijn.

Francisco van Jole

Uit de Volkskrant van 18 oktober 1997

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Home