JAVA: ESPERANTO VOOR COMPUTERS
Nieuwe programmeertalen als Java en ActiveX zorgen ervoor dat
reizigers nooit meer hoeven te verdwalen. Tegelijkertijd ontstaan er ernstige
beveiligingsproblemen en bepaalt een economische oorlog de toekomst van
de informatiemaatschappij.
Het lastige van een landkaart is dat het geen plattegrond is.
En andersom. Wie een kaart van Nederland heeft kan weliswaar uitstekend
de weg naar Rotterdam vinden maar eenmaal bij de gemeentegrens aangekomen
houdt de kennis op. Geen enkele landkaart vertelt de reiziger waar de Bloemkwekerstraat
is om de doodeenvoudige reden dat er niet genoeg ruimte is om zo`n zijstraat
op te nemen. Immers, een landkaart die van elke plaats ook de straten vermeldt
zou vanwege de omvang onhandelbaar worden.
De digitale revolutie maakt een einde aan dergelijke problemen. Zo
is er een landkaart die de hele Verenigde Staten omvat, compleet met alle
zijstraten. Wie de Leopold Street in Huntington, Indiana wil vinden, kan
zien wat de positie van Indiana op het continent is, waar binnen deze staat
het stadje ligt en vervolgens aan welke straten Leopold Street grenst.
Een van de problemen met digitale informatie is daarentegen dat de
verwerking er van meestal gekoppeld is aan een bepaald type computer. Iedere
gebruiker kent de nachtmerrie van bestanden die niet bestudeerd of bewerkt
kunnen worden omdat het formaat zogeheten `incompatible` is. Dat zou helemaal
moeten gelden voor zoiets als een digitale landkaart. Zo eenvoudig het
is om een gewone landkaart even aan iemand anders te tonen, zo onmogelijk
is dat met computers als de een bijvoorbeeld een Windows-computer heeft
en de ander een Macintosh. Daarmee wordt het gemak van zoiets als een geintegreerde
landkaart/plattegrond ten dele weer teniet gedaan.
Het bijzondere van de bewuste landkaart is echter dat het probleem
niet speelt. De kaart is via Internet op te halen bij Mapquest.com en kan
in principe op iedere computer bekeken worden omdat hij geprogrammeerd
is in de programmeertaal Java, een soort digitaal Esperanto dat stormenderhand
de computerindustrie verovert. Java maakt het mogelijk dat elk programma
op elke computer, ongeacht het besturingssysteem, gebruikt kan worden.
De digitale kaart zou bij wijze van spreken ook in een horloge verwerkt
kunnen worden.
De groeiende populariteit van Java hangt nauw samen met de opkomst
van Internet. Kenmerk van het netwerk is immers dat het zogeheten systeemonafhankelijk
is. Ongeacht het type machine kan iedere gebruiker het net op. Alleen daarom
al zou het prettig zijn als diezelfde onafhankelijkheid ook van toepassing
is op de massa software die via het net opvraagbaar is. Naar het zich laat
aanzien komt dat ideaal met rasse schreden dichterbij. De verwachting is
dat Java uiteindelijk overal doordringt, niet alleen op Internet maar ook
bijvoorbeeld in `intelligente apparaten` als magnetrons, interactieve televisies,
draadloze terminals en wasmachines.
In de verte vertoont Java enige overeenkomst met Basic, de eenvoudige
programmeertaal die furore maakte na de introductie van de homecomputer
in de jaren tachtig. Basic stelde computeraars in staat programma`s te
schrijven die in principe op elk besturingssysteem te gebruiken waren.
De dichter Leo Vroman bijvoorbeeld heeft ooit een digitaal gedicht annex
programma in Basic geschreven. Uiteindelijk bleek de taal echter toch te
primitief en tegenwoordig kan Basic tot de `dode` computeralen gerekend
worden.
Net als Basic heeft Java een zogeheten vertaler nodig, software die
de commando`s leest en uitvoert. De vertaler van Java is ingebouwd in de
software die gebruikt wordt om over Internet te surfen. Op het moment dat
een bestand dat Java-code bevat wordt geladen, start de vertaler automatisch
de uitvoering van de regels.
Deze techniek maakt het mogelijk om informatie op het te ontdoen
van z`n statisch karakter. Gegevens worden daardoor manipuleerbaar. Een
praktisch voorbeeld daarvan zijn statistieken. Tot voor kort was de gebruiker
voor de presentatie van statistische gegevens afhankelijk van de voorkeur
van de aanbieder. Als de cijfers werden weergegeven in een staafdiagram
kon de gebruiker die niet eenvoudigweg omzetten in een ander soort weergave.
Met behulp van Java kan dat wel. De gebruiker ontvangt dan met de gegevens
een statistisch programma dat op verzoek alle varianten toont.
Overigens heeft het ontstaan van Java niet veel te maken met Internet.
Begin jaren negentig trok het computerbedrijf Sun een aantal mensen aan
om een universele programmeertaal te ontwikkelen met als doel die toe te
passen in kleine handzame computers, de zogeheten PDA`s (Personal Digital
Assistants). Aangezien dergelijke apparaten niet aansloegen bij het publiek
werd de aandacht in 1993 verlegd naar de zogeheten settop boxen, apparaten
die televisietoestellen van enige intelligentie moesten voorzien. Maar
ook de markt van video-on demand en interactieve postorderbedrijven kwam
nooit van de grond. Pas toen realiseerde Sun zich dat de techniek wellicht
ook toepasbaar was op Internet. De programmeertaal werd vernoemd naar de
koffiesoort Java die voor Californische programmeurs een soort brandstof
is en begon aan een opmars.
Via Internet komt de programmeertaal overigens weer terug bij het
aanvankelijke plan. Naar het zich laat aanzien zullen in de toekomst meer
apparaten dan alleen computers op het net worden aangesloten. De pogingen
om televisietoestellen te fabriceren die ook geschikt zijn om over het
net te surfen zijn daar een eerste voorbode van. Sommige draagbare telefoons
kunnen ook al overweg met het net en in principe is er ook geen technisch
beletsel om de videorecorder via het net te programmeren.
Java moet daarnaast van Internet een grote harddisk maken
waar iedereen de software vanaf haalt op het moment dat men er gebruik
van wil maken. En al die software is geprogrammeerd in Java. Of dat gaat
lukken is echter nog maar de vraag want inmiddels heeft Microsoft zich
in de strijd gestort met een concurrerend systeem, ActiveX genaamd.
ActiveX is in tegenstelling tot Java geen open programmeertaal die
iedereen op elke computer kan toepassen maar gekoppeld aan de systeemeisen
van Microsoft. Het belangrijkste verschil is dat ActiveX geen vertaler
nodig heeft maar uit zelfstandig opererende programma`s bestaat. Daardoor
werken de programma`s niet alleen tien keer sneller dan Java-toepassingen
maar zijn ze ook breder inzetbaar. Het gebruik van Java is vooralsnog beperkt
tot Internet. ActiveX-toepassingen daarentegen kunnen ook in andersoortige
situaties gebruikt worden. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk de software
te verwerken in allerlei soorten documenten, van teksten tot spreadsheets.
In een tekst over de landbouwprijzen kan zo een statistisch programma ingebracht
worden of de mogelijkheid om bij het lezen de meest actuele gegevens van
het netwerk te halen en in stante pede in het document te verwerken. Mits
voldaan wordt aan de eisen van het besturingssysteem van Microsoft.
Beide systemen kampen overigens met ernstige beveiligingsproblemen.
Handige hackers hebben bijvoorbeeld Java-programma`s gemaakt die in staat
zijn de harddisk van een nietsvermoedende gebruiker te wissen. De mogelijke
rampen gaan bij ActiveX nog een stap verder. Fred McCalin heeft een toepassing
geschreven die op afstand volautomatisch de computer van de gebruiker uitzet.
Het programma is sarcastisch Exploder gedoopt als variant op Explorer,
het Internet-navigatieprogramma van Microsoft.
De strijd tussen ActiveX en Java kan uiteindelijk wel eens bepalend
worden voor de toekomst van de informatiemaatschappij. De kans bestaat
dat Microsoft er ook op dit gebied in zal slagen een monopoliepositie te
vestigen. Het bedrijf krijgt dan, zo wordt gevreesd, een onevenredig grote
invloed op de ontwikkeling van de informatiemaatschappij. De situatie zou
te vergelijken zijn met die van een wereld waar Philips de enige leverancier
is van elektriciteit. Of waar krantenmagnaat Rupert Murdoch het monopolie
op de produktie van papier zou bezitten. Misschien is die Exploder zo gek
nog niet.
Francisco van Jole
NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij
en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst
en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen
zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de
Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
Geraadpleegde
bronnen
Home
|