Niets is waar


  

  Als je alles weet, is niets meer waar. Vorig weekend sloeg de Britse kwaliteitskrant Sunday Times alarm over de diefstal van twee gloednieuwe songs van de rockband U2. Hackers zouden via Internet de opnamestudio van de band zijn binnengedrongen om de liedjes van de computer te kapen. Dat was mogelijk vanwege een door U2 geïnstalleerde camera-verbinding waarmee fans via Internet naar de bandleden in de studio konden gluren. Die lijn zou door de inbrekers gebruikt zijn. De buit werd vervolgens op illegale cd's geperst en afgezet op de zwarte markt.

  Het artikel leest als de synopsis van een eigentijdse thriller. En dat is het ook. 'Rock band U2 ripped off by cyberspace burglars', luidde de titel. De zondagskrant voert onder meer de Nederlandse fan Hans Westerbeek op, die de 'gestolen muziek' via zijn eigen site op Internet aanbiedt. 'We maken ons geen zorgen om het auteursrecht, want de zaak is toch al uit de hand gelopen', liet de krant hem zeggen.

  Maandag stuurde Westerbeek mij de e-mailcorrespondentie die hij met de krant had gevoerd. De inhoud werpt een ander licht op de zaak. Ten eerste gaat het niet om complete nummers, doch om zeer korte fragmenten van een tamelijk belabberde kwaliteit. Verder meldt Westerbeek dat er geen sprake is van een Internetkraak, maar dat een fan met een site in Hongarije de muziek van een promotievideo heeft geplukt en op het net heeft gezet. De bewuste fan beschrijft op zijn site uitgebreid de video en wat hij heeft gedaan. Westerbeek heeft de journalist daarnaar verwezen, maar deze versie is niet in het artikel opgenomen.

  Volgens Westerbeek, die deelneemt aan een intensieve informatie-uitwisseling tussen U2-fans op het net, is het verhaal dat er op grote schaal illegale cd's in omloop zijn ongeloofwaardig: 'Als dat zou gebeuren zou ik er van weten.' Westerbeek vertelde de Sunday Times dat circa honderdvijftig mensen de nummers van zijn site hadden opgevraagd en dat enkele andere sites de muziek ook beschikbaar stellen. De krant meldt dat de muziek door 'duizenden' gekopieerd is. Tot zover de manier waarop een kwaliteitskrant met gegevens omspringt.

  Met zo veel leugens en bedenksels dringt zich de gedachte aan een complot op. De platenmaatschappij of de band zou de mysterieuze wereld van Internet en hackers kunnen gebruiken voor een desinformatiecampagne die publiciteit moet genereren. Verder onderzoek op het net leidt naar maanden oude berichten en geruchten over de problemen die de band heeft met de opnames. Zo zou de platenmaatschappij bang zijn dat het nieuwe geluid geen weerklank vindt bij de fans. Het loslaten van korte fragmenten zou in dat geval een aardige proefballon kunnen zijn.

  Het probleem met Internet is dat er zo veel - tegenstrijdige - informatie beschikbaar is dat elke denkbare theorie onderbouwd kan worden. Het web van verzinsels dat voorheen was voorbehouden aan affaires waarbij geheime diensten zijn betrokken, zoals de aanslag op John F. Kennedy, dringt door tot in het dagelijks leven. Fatsoenlijke mensen ontpoppen zich als smeerlappen. De media worden leugenmachines.

  Waarheid is een selectie van betrouwbare feiten. Op het net is er geen selectie en is betrouwbaarheid een zeer relatief begrip. De waarheid is op Internet net zo ver te zoeken als in Oost-Zaïre of voormalig Joegoslavië.

  Het mooiste voorbeeld daarvan is het op Internet populaire credo 'Niets is waar, alles is geoorloofd.' Volgens sommigen is het Nietzsches definitie van ultieme vrijheid, anderen schrijven het citaat toe aan een middeleeuwse esotericus. Nog intrigerender is het feit dat de innerlijk tegenstrijdige kreet op Internet toch waar blijkt te zijn. Ook al is niets waar.

Francisco van Jole

Uit de Volkskrant van 23 november 1996


Index columns Digitaal

Home