Truttenschudder


  Eind jaren vijftig werd in Eindhoven een oplossing bedacht voor een nijpend probleem: de moeilijkheid van autorijden. Het was toch van de zotte dat potentiële automobilisten rijlessen dienden te nemen? Volgens sommigen school het probleem vooral in de bediening. Dus bedacht autofabrikant DAF het 'pientere pookje', oftewel de mechanische teugel. Zoals een paard bestuurd werd door de teugels, zo moest dit pookje, dat versnellingsbak en koppeling verving, ervoor zorgen dat autorijden kinderspel werd.

  Dankzij het pientere pookje kon voortaan iedereen autorijden, meende DAF. Alleen jammer dat DAF-rijders de schrik van de snelweg werden. De DAF-Variomatic werd synoniem voor gebrek aan rijvaardigheid, sloeg nooit echt aan en ging roemloos ten onder.

  Bijna veertig jaar later doemt het idee van de Variomatic, in de volksmond ook wel 'truttenschudder met jarretelaandrijving', opnieuw op. Dit keer gaat het niet om gewoon verkeer, maar om het rondzoeven op de elektronische snelweg. Ondanks de onstuitbare opmars van de personal computer en Internet heerst algemeen de opvatting dat de benodigde techniek veel te ingewikkeld is. Potentiële net-mobilisten moeten soms wel drie of vier dagen studeren voordat ze de elektronische snelweg op kunnen scheuren.

  Opnieuw is in Eindhoven, maar ook elders, een oplossing bedacht: Web-tv. Het achterliggende idee is hetzelfde: als de auto niet ingewikkelder hoeft te zijn dan het paard, hoeft een computer niet moeilijker te zijn dan een televisie. Web-tv is dan ook een mix tussen televisie en computer die ervoor zorgt dat de hunkerende surfer vanaf de bank in de huiskamer over de elektronische snelweg kan reizen. De eigentijdse variant op de versnellingspook, het toetsenbord, is vervangen door een soort eenvoudige afstandsbediening. Volgens Amerikaanse media gaat het apparaat, dat 'slechts' een paar honderd gulden kost, een hit worden als kerstcadeau.

  Ondanks dat ronkende enthousiasme is het vrijwel onmogelijk dat de Web-tv ooit een succes zal worden. De belangrijkste reden is e-mail. Uit alle berichten over Web-tv wordt duidelijk dat het invoeren van teksten vrijwel onmogelijk is, terwijl e-mail toch alom wordt gezien als de belangrijkste en meest waardevolle toepassing van het net. Dat is een detail waar de Web-tv-promotors graag aan voorbijgaan. Maar zelfs al zou het apparaat geschikt zijn voor e-mail dan nog werkt het niet. Het lijkt me althans onwaarschijnlijk dat mensen het aangenaam vinden om in de huiselijke openbaarheid hun persoonlijke correspondentie in koeienletters op een scherm te zien. Als alle telefoongesprekken door het huis zouden schallen, zou bijvoorbeeld geen tiener meer gebruikmaken van het toestel.

  Daarnaast speelt het probleem van het brokken maken. DAF-rijders waren een gevaar, omdat ze was wijsgemaakt dat autorijden eenvoudig is. Web-tv-kijkers op hun beurt hebben geen referentiekader voor het gebruik van Internet. Wie de gevolgen daarvan wil zien moet eens bij DejaNews, een archief voor discussies, zoeken naar gebruikers van cd-online.nl, een Philips-voorloper van Web-tv die nu reeds mislukt is. Verder dan eenregelige discussiebijdragen komen de deelnemers niet. Meestal in de trant van 'ik wil sex, wie ook?' en dan bij voorkeur in de verkeerde discussiegroep, omdat ze geen flauw idee lijken te hebben waar ze zijn beland. Erg populair word je daar niet mee.

  Web-tv is geen hit en geen prachtige vinding. Het opvallende enthousiasme van de media voor het apparaat is eerder terug te voeren op de hoge graad van computeranalfabetisme onder journalisten. Web-tv is niet meer dan de zoveelste poging van de elektronica-industrie om een gat te vinden in de volkomen dichtgeslibde markt voor consumenten-elektronica. Waarbij de producenten, zoals wel vaker in het afgelopen decennium, hun eigen behoefte aanzien voor die van de consument.

Francisco van Jole

Uit de Volkskrant van 21 december 1996


Index columns Digitaal

Home