De nieuwe wereldleider heeft geen visie. Bill Gates is kleurlozer dan een uitgezet beeldscherm. Niettemin lijkt hij de machtigste man op aarde te worden. De toekomst dreigt daarmee te worden verslonden door een alles verzwelgende saaiheid.

Volgens de Amerikaanse online-publicatie Netizen wordt Bill Gates voor het informatietijdperk wat Henry Ford was voor de industriële automatisering. Of nog erger. 'In de geschiedenis van de beschaafde wereld moet je teruggaan naar het Romeinse rijk om een organisatie te vinden die zo veel invloed heeft als Microsoft vandaag de dag', aldus een deskundige die door de Netizen geciteerd wordt. Maar zo opwindend als het Romeinse rijk was, zo bloedeloos is het imperium van Gates.

Van autofabrikant Ford is tenminste een uitspraak onsterfelijk: 'Het publiek kan de auto in elke gewenste kleur krijgen, zo lang het maar zwart is.' Een prikkelende stelling, waar hij overigens later spijt van kreeg. Van Gates is geen kenmerkend citaat bekend. Gates spreekt met de passie van een begrafenisondernemer. Nooit een onvertogen woord, nimmer een gewaagde uitspraak. Niemand weet wat Gates denkt van deze wereld, niemand kent zijn politieke voorkeur. Sterker nog: het vermoeden rijst dat Gates helemaal geen ideeën heeft over belangrijke maatschappelijke kwesties.

Tot voor kort was Gates gewoon de rijkste man ter wereld die zijn fortuin vergaarde met de verkoop van software. Daarmee was hij net zo invloedrijk als zijn collega-rijkaard, de sultan van Brunei. De laatste maanden maakt Gates zich echter op om de keizer van het informatietijdperk te worden. In hoog tempo verovert hij terrein in de wereld van de media. Zo is Microsoft een samenwerkingsverband aangegaan met de Amerikaanse omroep NBC en koopt de software-koning journalisten en andere media-persoonlijkheden op alsof het Nigeriaanse voetballers zijn. Nog even en mediamagnaat Rupert Murdoch is vergeleken met Gates een kleine prutser.

Als Murdoch zou doen wat Gates nu doet, zou er een brede discussie oplaaien over de toekomst van de informatie-voorziening. Want Murdoch staat bekend als een rechtse rat. Maar rond de expansiedrift van Gates blijft het opmerkelijk stil. Zo stil dat het bijna een complot lijkt. Zou Gates zich pas tot een revolutionair ontpoppen als hij zijn imperium volledig gevestigd heeft?

Toch is de machtsgreep van Gates ook zonder opvattingen als die van Murdoch of Ford al verontrustend. Maar niemand ziet het, want de coup speelt zich af op een toneel dat voor het grote publiek verborgen blijft, de techniek. Zoals Ford zijn auto tot norm heeft verheven en aldus het gezicht van de moderne samenleving bepaalde, zo zal Gates dat doen met zijn techniek als hij het voor het zeggen krijgt in het informatietijdperk.

Software zal in de toekomst voor een groot deel onze manier van leven bepalen. Wat we doen of leuk vinden, zal worden beïnvloed door de mogelijkheden die de techniek ons aanreikt. Zoals de auto heeft geleid tot een stimulering van de verplaatsingsdrift, zo zal software bepalend zijn voor de ontwikkeling van de informatiehonger, of het nu gaat om nieuws of om entertainment.

Het belangrijkste kenmerk van Microsoft-software is dat de programma's geen enkele emotie oproepen. Ze beklijven niet. Ze zijn niet mooi, niet lelijk. Ze zijn niet goed en niet slecht. Ze zijn niet origineel maar ook geen klakkeloze kopieën. Ze zijn helemaal niks. Het gemiddelde doosje lucifers heeft meer karakteristieke eigenschappen dan het bekendste Microsoft-product.

Als Gates die aanpak doorzet in de media, doemt het beeld op van een schrikbarende utopie: een uitermate tevreden wereld waar nooit iets gebeurt. Microsoft wil geen controverses en wil dus ook niet vernieuwen. Bill Gates komt pas met iets nieuws als anderen de behoefte hebben aangetoond. De vraag is of we daar gelukkig mee moeten zijn. Maar misschien deugt zelfs die vraag niet. De prijs van geluk is immers saaiheid. En niemand is saaier dan Gates.

Francisco van Jole

Uit de Volkskrant van 7 december 1996

Index columns Digitaal

Home