Een van de mooiste en gevaarlijkste mogelijkheden van Internet is het genereren van nieuwe informatie uit oude gegevens. Dat klinkt wat abstract maar het komt er op neer dat er bijvoorbeeld systemen zijn die de gebruiker vertellen wat hij of zij leuk vindt maar nog niet kent.

 Zo is er de HOMR, Helpful On-Line Music Recommendation Service, een adviessysteem dat de gebruiker een aantal namen popartiesten en componisten voorschotelt. Iedere naam kan voorzien worden van een waardering, variërend van `de beste` tot `geef de oordoppen`. Daarnaast kunnen er eigen favorieten ingegeven worden waarna het systeem een lijst genereert van vijf CD`s die de gebruiker waarschijnlijk aantrekkelijk zal vinden. Van elke titel is vervolgens meer informatie op te vragen.
 Het systeem komt tot die bevindingen door de ingegeven voorkeuren te vergelijken met die van andere gebruikers die eerder gebruik maakten van het systeem en daar een berekening op los te laten. Anders dan bijvoorbeeld de hitparades gaat het niet om de meest populaire titels maar om de combinatie. Eenvoudig gesteld komt het er op neer dat als tweeduizend gebruikers Neil Young en Lou Reed beide goede artiesten vinden de kans groot is dat iemand die alleen Neil Young ingeeft vervolgens Lou Reed krijgt aanbevolen. In werkelijkheid is de berekening veel ingewikkelder omdat er meerdere artiesten met elkaar vergeleken worden en hoe hoog de waardering in onderlinge verhouding is.
 In de praktijk werkt het niet vlekkeloos maar wel intrigerend. Het is alsof de gebruiker advies krijgt van een vertrouwde deskundige terwijl er niets anders gebeurt dan het automatisch vergelijken van opinies. Bovendien is het een ideale manier om het spoor van nieuwe of onontdekte talenten gezet te worden omdat niet alle genoemde titels of artiesten bij de gebruiker bekend zullen zijn.
 Een vergelijkbaar systeem RARE (Rating Analysis and Recommendation) doet hetzelfde met films, favoriete newsgroups en binnenkort ook literatuur en muziek. De gebruikte methode wijkt iets af, er moet een waardeoordeel gegeven worden over de meest populaire keuzes van anderen, maar het resultaat is min of meer hetzelfde.
 Dergelijke systemen worden ook wel agents genoemd, ze gidsen de gebruiker aan de hand van eigen voorkeuren door de informatiejungle. Agents worden als onontbeerlijk beschouwd om de gebruiker zijn weg te laten vinden door de enorme overvloed aan informatie. Het grote probleem is immers dat de gebruiker over het algemeen op zoek is naar iets dat hij nog niet kent of weet doch tegelijkertijd niet lastig gevallen wil worden met zaken die hem niet interesseren.
 Het aardige van agents is dat ze afrekenen met het net-parasitisme van gebruikers die alleen maar surfen om gegevens te vergaren maar zelf nimmer informatie verstrekken. Immers iedereen die zijn voorkeuren opvraagt, voedt onherroepelijk de database en werkt aldus mee aan de verfijning van het systeem.
 Voor beschermers van de privacy zijn dergelijke systemen ongetwijfeld een nachtmerrie. Voordat de gebruiker een keus kan laten samenstellen moeten er enkele persoonlijke gegevens ingevoerd worden. Weliswaar is het eenvoudig om daarbij te liegen maar veel mensen zullen dat niet doen. Zo ontstaan er computersystemen die precies weten wat de gebruiker leuk vindt. Of in de toekomst leuk gaat vinden. Het wachten is op een systeem die je zegt op wie je bij de volgende verkiezingen je stem moet uitbrengen.

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Home