Op internationale computernetwerken is de afgelopen dagen wereldwijd paniek uitgebroken over een wet die vorige week door de Amerikaanse senaat met grote meerderheid is aangenomen. De wet, bekend als de Communications Decency Act, is een eerste overwinning voor een conservatieve lobby die paal en perk wil stellen aan de vrijheid van communicatie op de computernetwerken. De maatregel dient onder meer de elektronische verspreiding van pornografisch en ander `obsceen` materiaal tegen te gaan. Wetsontwerper senator Jim Exon uit Nebraska zegt dat hij de digitale snelweg `veilig wil maken voor kinderen`. Maar critici vrezen een heksenjacht die onschuldige slachtoffers zal eisen.
  De consequenties zijn bijvoorbeeld te vergelijken met die van een totaal verbod op sexueel getinte telefoongesprekken. Niet alleen commerciele 06-lijnen maar ook informatiediensten van bijvoorbeeld de NVSH zouden daardoor getroffen worden. De wet doet denken aan het verbod dat de Iraanse regering heeft ingevoerd op het bezit van satellietontvangers. Daarnaast maakt de wet het schelden dan wel bedreigen via elektronische boodschappen als bijvoorbeeld e-mail strafbaar. Overtreders kunnen beboet worden met honderdduizend dollar of twee jaar cel. De wet moet overigens nog door het Huis van Afgevaardigden aangenomen worden. Critici - waaronder president Clinton - stellen dat het voorstel in strijd is met de Amerikaanse Grondwet die vrijheid van meningsuiting garandeert maar dat de wet ook een enorme onkunde aangaande de mogelijkheden van bijvoorbeeld Internet ten toon spreidt.
  Kenmerkend is dat de senator die het voorstel indiende, in tegenstelling tot veel van zijn collega1s, niet via e- mail te bereiken is. Tegenstanders van de wet hebben massaal hun heil gezocht bij een ander senaatsvoorstel waarin wordt gepleit voor een onderzoek naar de mogelijkheden om kinderen te beschermen tegen pornografisch materiaal. In drie weken tijd werden 35.000 elektronische steunbetuigingen voor dit voorstel ontvangen. Een van de beschermingsmogelijkheden is de speciale communicatiesoftware die drie computerbedrijven, waaronder Microsoft en Netscape, willen lanceren. Deze software zou kunnen voorkomen dat kinderen die over de netwerken `surfen` toegang krijgen tot sexueel getint materiaal. De software biedt slechts toegang tot die delen van het net die een speciaal goedkeuringsstempel hebben ontvangen. Dit voorstel lijkt op het eerste gezicht aardig maar roept eveneens problemen op. Zo blijkt on-line beschikbare informatie over homsoseksualiteit die speciaal op jongeren is gericht door de software `ongeschikt` te worden bevonden. Een ander probleem van dergelijke maatregelen is dat de Verenigde Staten hun geldende waarden en normen opdringen in een wereldwijd communciatienetwerk. Dat kan ingrijpende gevolgen hebben voor de cultuur in andere landen. Het is een situatie waarbij bijvoorbeeld de invloed van Hollywood op de wereldwijde filmindustrie, die voor Frankrijk reden was om amok te maken, totaal verbleekt. In de Verenigde Staten is pornografie, dan wel alles wat ruikt naar erotiek, taboe. Mede daarom is het op Internet zo'n veel gevraagd onderwerp. Op de Nederlandse delen van Internet bijvoorbeeld blijkt pornografie veel minder in trek. Een parallel daarvan is te zien in de video-branche. In de Amerikaanse top 25 van koopvideo1s staan vijf titels van Playboy en Penthouse, in de Nederlandse top 50 geen enkele.
  Het kenmerk van globale computernetwerken is bovendien dat het geen zin heeft om er nationale wetgeving op los te laten. Zo zijn in de Verenigde Staten racistische uitlatingen niet strafbaar. Mede om die reden heeft de Nederlandse extreem-rechtse partij CP186 vorige week een elektronische informatiedienst opgezet in Texas die vervolgens anoniem op het Nederlandstalige deel van Internet gepropageerd wordt. Iedereen met een Internet- aansluiting kan vanuit Nederland de informatie raadplegen. Het is nog maar de vraag of de partij hier vervolgd kan worden voor teksten die aan de andere kant van de oceaan opgeslagen liggen en daar niet strafbaar zijn. De computertechniek maakt controle en handhaving van nationale wetten vrijwel onmogelijk. Niet alleen is het onbegonnen werk om vast te stellen waar een gebruiker zich bevindt, het is al helemaal niet uit te maken wie zich achter een elektronisch adres verschuilt.
  De ware netwerkideologen stellen dat ieder zijn eigen verantwoordelijkheid draagt en daarmee uit. Het probleem met kinderen en digitale pornografie is volgens hen veeleer dat de verontruste ouders in feite technologische analfabeten zijn die niet meer kunnen volgen wat hun kroost op de digitale snelwegen uitspookt. `Daarom zul je ook samen met je kinderen over Internet moeten surfen zoals je normaal ook gezamenlijk uitstapjes onderneemt. Ouders zijn zelf verantwoordelijk voor wat een kind onder ogen krijgt. Daar moeten ze anderen niet mee lastig vallen,` aldus een gebruiker in een van de vele discussie die de afgelopen week oplaaide.

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Home