Deze week dient het kort geding dat de Church of Scientology heeft aangespannen tegen Nederlandse Internet-aanbieders en gebruikers, waaronder de schrijfster Karin Spaink. Inzet is de massale beschikbaarstelling van de zogeheten Fishman Affidavit, een Amerikaans rechtbankdocument waarin de geheime leer van het genootschap wordt uiteengezet. Volgens de sekte wordt daarmee het auteursrecht van Scientology geschonden. De man om wie het allemaal te doen is, Steven Fishman, bezoekt in het kader van het proces deze week Nederland. Volgens de tegenstanders is hij een held, volgens Scientology een misdadiger. Vanavond is er een bijeenkomst met hem georganiseerd in het Amsterdamse cultureel centrum De Melkweg. De titel van de avond is ontleend aan een slogan van de stichter van Scientology: `Never defend, always attack.`
 `Ik heb me in 1979 aangesloten bij de Church of Scientology omdat ik een reclame-spot op de radio hoorde. Daarin beloofde de kerk dat ze in staat waren getroebleerde huwelijken te redden. Dat leek me wel wat aangezien mijn vrouw en ik problemen hadden. Ik leed indertijd aan een dwangneurose waardoor ik voortdurend alles tot in de puntjes ordende. Zo moesten thuis in de kasten alle kledingstukken naar kleur gerangschikt worden. Mijn vrouw werd daar gek van. Ik begreep haar afkeur niet en dacht dat Scientology wellicht een middel was om haar mijn gedrag te laten accepteren.`
 Het pakte anders uit voor Steven Fishman, een gezette, joviale Amerikaan van middelbare leeftijd. Zijn vrouw weigerde zich met Scientology in te laten en er volgde een scheiding. Fishman zelf raakte steeds nauwer betrokken bij de sekte.
 De Church of Scientology is een uiterst omstreden gezelschap dat in de vijftiger jaren werd gesticht door de science-fiction auteur L. Ron Hubbard. De `leer` van de kerk is een ratjetoe van science-fiction en psychotherapie die er in het kort op neer komt dat de planeet aarde miljoenen jaren geleden werd `vervuild` door buitenaardse wezens. Deze - kennelijk hardnekkige - vervuiling zou er de oorzaak van zijn dat de huidige bewoners niet gelukkig kunnen worden. Hun handelen wordt namelijk bepaald door `vervuilde elementen`. Hubbard ontwierp een serie - psychotherapeutisch getinte - cursussen om deze vervuiling te lijf te gaan. Tegen betaling of het leveren van diensten kunnen sekteleden deze cursussen ondergaan. 
 De sekte wist aanzien te verwerven doordat beroemdheden tot de club toetraden, zo zijn de acteurs Tom Cruise en John Travolta scientologen. `De beroemdheden worden gekoesterd, zij hoeven vrijwel niets voor hun lidmaatschap te doen. Maar er worden ook andere technieken gebruikt. We kregen het boek `Dianetics` van Hubbard op de best-sellerlist door na te gaan op basis van welke boekhandels die lijst wordt samengesteld. Vervolgens kochten we in die winkels massaal zelf het boek,` aldus Fishman.
 In de praktijk is de sekte een internationaal georganiseerd bedrijf dat op zijn zachtst gezegd omstreden is en berucht vanwege de ongekend felle manier waarop ze critici tegemoet treedt. Een van de tactieken is het aanspannen van kostbare juridische procedures om de tegenstander op de knieen te dwingen. Een reden voor het fanatisme is dat de leden heilig geloven in een wereldwijd komplot tegen hun organisatie.
 Het `geloof` van Fishman ging zo ver dat hij er misdrijven voor beging. Zo maakte hij deel uit van een team dat tegenstanders het leven zuur maakte door ze te overladen met ongewenst drukwerk. Dagelijks werden in bibliotheken antwoordcoupons uit tijdschriften verzameld die op grote schaal werden ingestuurd op naam van de tegenstanders. Fishman werd gepakt en belandde in de gevangenis wegens postale fraude. `De kerk gaf me opdracht zelfmoord te plegen. Ik zou dan in een ander leven terugkeren en beloond worden.` Toen sloeg de twijfel toe. `Volgens hun eigen richtlijnen kan de reincarnatie in elk tijdvak plaatsvinden. Ik zou ook terug kunnen komen in het jaar 0. Hoe konden ze mij dan garanderen dat ik beloond zou worden?` In een jaar tijd keerde Fishman, nog steeds gevangen, de sekte de rug toe. Totdat er een medegevangene werd gepakt die foto`s van Fishman bleek te bezitten, evenals een zelf gemaakt steekwapen. Voor Fishman was het duidelijk dat deze gevangene opdracht van de sekte had om hem te vermoorden. Dat was het moment dat hij besloot terug te vechten. Saillant detail is dat hij vanaf dat moment kon merken hoe het is om slachtoffer te zijn van Scientology. Eenmaal uit de gevangenis ontslagen ontving hij dagelijks drie- a vierhonderd brieven van bedrijven en andere drukwerkverspreiders.
 Steven Fishman is nu dankzij Nederlandse Internet-gebruikers een van de beroemdste critici van Scientology. `Het is geen geloof, het is een bedrijf. Hubbard heeft zelf gezegd dat wie rijk wil worden, een kerk moet stichten.` In april 1993 legde hij voor een Californische rechtbank een beedigde getuigenverklaring af die bekend werd onder de titel Fishman Affidavit. In deze verklaring zet hij uiteen welke misdaden hij in opdracht van de sekte beging. Om aan te tonen dat hij - in weerwil van wat de sekte beweerde - wel degelijk een vooraanstaand lid was geweest, citeerde hij rijkelijk uit de meest geheime documenten van Scientology.
 In een poging verspreiding van deze teksten via Internet tegen te gaan liet de sekte in september beslag leggen op het computersysteem van Internet-aanbieder XS4ALL. Daar stond het document op een zogeheten homepage, het openbaar toegankelijke domein van een gebruiker. Een kettingreactie was het gevolg. Thans is het document op zo`n honderd Nederlandse homepages beschikbaar. Fishman was zich van die actie niet bewust. `Een advocaat zei laatst tegen me: `In Nederland ben je beroemd` en liet me een opsomming zien van die pagina`s. Ik was met stomheid geslagen.`
 Praten met Fishman over Scientology is als het kijken naar een actiefilm vol special effects. Spannend, maar zo op het eerste gezicht weinig realistisch. Hij vertelt over `concentratiekampen` die de sekte er op na houdt en waar niet goed functionerende leden tegen hun wil worden vastgehouden. Over een criticus wiens vliegtuig een noodlanding moest maken wegen sabotage. Zijn opsomming van de wandaden die de sekte zou bedrijven, is zo spectaculair dat het er automatisch twijfel rijst.
 Karin Spaink kent dat probleem: `Ik hoor voortdurend dingen die te gek zijn voor woorden maar ze blijken meestal wel te kloppen. In Duitsland bijvoorbeeld is de sekte in opspraak wegens huizenhandel. Op grote schaal is er onroerend goed gekocht waarna de bewoners uit hun huizen werden gejaagd om de prijzen te kunnen opdrijven. In Griekenland ontdekte justitie dat de sekte er een hit-list op na hield waar onder andere de aartsbisschop en de leiders van het justitieel onderzoek naar Scientology voorkomen. Het is niet zomaar een raar geloof maar kennelijk een gevaarlijke club.`

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Home