|
de Volkskrant, 2 juli 1994 STER WORDT INTERACTIEF Vanaf september kan televisiekijkend Nederland zich `interactief' gaan gedragen. Dat beweert althans de reclameblokken-handelaar STER. Voor een borg van honderd gulden wordt een speciaal kastje geleverd dat op de televisie kan worden aan gesloten om te reageren op reclames en spelshows. `Direct response televisie' wordt het genoemd. Met het kastje, de zogeheten Set Top Box, kan de kijker op knopjes drukken om uiting te geven aan de eigen wensen en gevoelens. De elektronische reactie van de kijker gaat vervolgens via de gewone telefoonlijn naar een computer en van daaruit weer naar het betreffende bedrijf of televisieprogramma. De persoonsgegevens van de kijker worden automatisch meegeleverd. De kijker kan op die manier bijvoorbeeld bestellingen plaatsen. Maar ook is het mogelijk dat het betreffende bedrijf de kijker trakteert op waardecoupons die door een in het apparaat ingebouwde printer de huiskamer in worden gespuugd. Het gebruik van dergelijke diensten hoeft niet per se gratis te zijn. Na een proef onder driehondervijftig gezinnen, die uitwees dat zestig procent interactieve neigingen vertoonde, gaat de STER in samenwerking met het bedrijf ITCom de kastjes massaal uitzetten. Vanwege de beperkte beschikbare capaciteit wordt begonnen met 10.000 exemplaren in Amersfoort en de oostelijke regio van het land omdat daar de gemiddelde Nederlander woont. Het systeem maakt vooral duidelijk wat commercieel Nederland verstaat onder `interactiviteit', namelijk consumeren. Of het ooit tot een echte wisselwerking tussen mensen of systemen komt, moeten de toepassingen gaan uitwijzen. In de praktijk zou de Set Top Box wel eens niet meer kunnen zijn dan een elektronische ventweg of een geavanceerde variant op direct-mail. De reactiemogelijkheden van de kijker zijn namelijk beperkt. Welke keuzes er gemaakt kunnen worden, bepaalt de aanbieder. Dat scenario heeft al eerder zijn rampzaligheid bewezen. Vroeger - toen de wereld nog niet bij elkaar werd gehouden met knopjes en afstandsbedieningen - betekende het klepperen van de brievenbus een sensatie. Het geluid stond voor het bezorgen van de post en dat was een persoonlijke traktatie. Brieven en kaarten werden gebruikt om in contact te komen met de anderzins onbereikbaren. Als een Pavlov-reactie kon door het geklepper de hartslag versnellen. Het ongevraagd en ongewenst reclamedrukwerk heeft dat aloude interactieve ritueel in anderhalf decennium redelijk om zeep geholpen. Geklepper roept nu alleen nog maar een zucht op. De gang naar de brievenbus gaat slechts vooraf aan de tocht naar de prullenbak. Niemand zal het in z'n hoofd halen om direct-mail op gelijke voet te stellen met `brieven schrijven' en `corresponderen'. Alleen de commercie probeert die mythe in stand te houden door elke standaardbrief waar de computer een naam boven heeft geplaatst te betitelen als `persoonlijk'. Om dezelfde reden is er alle reden de `interactiviteit' van de STER en omroepen met argusogen te beschouwen. In blind enthousiasme wordt het systeem beschouwd als een soort oprit voor de elektronische snelweg. Dat is net zoiets als een lift vergelijken met een ruimteraket. Ze gaan allebei omhoog ja, maar daar houdt de overeenkomst dan ook op. Wat niet wegneemt dat liften uitermate handig kunnen zijn. Francisco van Jole
NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. |