`hEEj Jackk, dIt Is fAnTAAstIschsss!!! En dAt voor slechts zOO wEInig gELD!!! Weet juh, ik GelOOf mijn EIgen ogen nIEt!!!' Iedere neurozapper kent deze taal en vooral de intonatie. In de verloren schermuren zetten merkwaardige verkopers een voet tussen de oogleden van de televisiekijker: Quantum TV.

Kijken naar Quantum TV is op zich al een Amazing Discovery. Of nou ja kijken, de programma's vallen vooral op door het geluid. Terwijl op het scherm stralende Amerikaanse consumentengezichten hun plastic blijheid de kamers in proppen, golven uit de luidsprekers nagesynchroniseerde Nederlandse stemmen. Het zijn juist deze stemmen die fascineren. Ze lijken van volwassenen die praten als kinderen. De klemtonen zijn nadrukkelijk aanwezig en duiken soms op de meest onverwachte plaatsen op. Het zijn stemmen die correcte Nederlandse zinnen spreken maar met een Amerikaans accent zwaar overdreven manier emotie uitdrukken.

Dat laatste doet denken aan de Pinkstergemeente. Af en toe laten deze wedergeboren christenen Amerikaanse gebedsgenezers overkomen om hier hun heilzame werk te doen. De in het Engels gehouden preken worden ter plekke in het Nederlands vertaald door een tolk die de ook de emoties van de spreker overneemt. Barst de originele gebedsgenezer in tranen uit van blijdschap voor de Here Jezus dan doet de tolk dat tijdens de vertaling ook.

De presentatie vertoont ook verder wel overeenkomsten. Ook de klant-acteurs bij Quantum doen getuigenis van de veranderingen die in hun leven optrad nadat ze produkt X of Y hadden aangeschaft. Quantum is de televisieverlosser, de programma's zijn de elektronische mis voor de produktaanbiddende consument.

Bij Quantum TV blijken net als bij de Pinkstergemeente de vertalingen erger te zijn dan de originele versies van de verhalen. Wie over een stereo-televisie beschikt kan namelijk ook de oorspronkelijke Engelse stemmen beluisteren. Die zijn lang niet zo fascinerend. Misschien omdat het niet verbaasd als Amerikanen enthousiast kirren over een nieuw type shampoo dat een bos stro weet om te toveren in een weelderig kapsel. In het Nederlands komt dat echter wel vermakelijk over. Het maakt de uitzendingen van Quantum TV tot een soort elektronische versie van de ouderwetse kermis. `Komt dat zien, komt dat zien!'

De nasynchronisatie wordt consequent doorgevoerd. Zo komt in een van de vele `straatinterviews', een zeer populaire methode bij Quantum, voor een speciale visset een Amsterdammer aan het woord die er een al even merkwaardig accent op na houdt. De stemmen blijken bij navraag inderdaad allemaal uit de Verenigde Staten afkomstig te zijn waar de teksten worden gedubd door mensen die de Nederlandse enigszins machtig zijn. Sinds kort wordt de synchronisatie ook in Londen uitgevoerd.

Quantum TV is eigendom van het Amerikaanse internationale bedrijf National Media dat zich volledig richt op homeshopping. In de Verenigde Staten heeft het bedrijf zelfs complete kanalen tot zijn beschikking. In Europa is de positie minder florissant maar sinds een jaar of twee wordt er aardig aan de weg getimmerd.

Quantum TV vult met programma's als Amazing Discoveries, What's in Store en Sellovision, de stille uren van Eurosport en de beide RTL's. Het lijkt onmogelijk, terwijl de kosten voor reclamezendtijd extreem duur is, koopt dit bedrijf dagelijks uren zendtijd om verfsets, autoreinigingsmiddelen, cd's en hometrainers aan de man te brengen.

De truc is dat voor de uitzendtijd geen cent wordt uitgegeven. Quantum TV stelt de programma's slechts gratis beschikbaar aan de satellietzender die daarmee de gaten in de 24-uurs programmering kunnen opvullen. Vervolgens draagt Quantum provisie af aan de betreffende zender over elke bestelling die naar aanleiding van een uitzending wordt geplaatst. Met Eurosport is een zevenjarig contract getekend voor deze constructie.

Voor Quantum is het aantal bestellingen in Nederland zeker interessant, verklaart account manager Ottenhof van Hulsink Direct Mail, het bedrijf dat de bestellingen voor Nederland opneemt (Bel het nummer achter de vlag van uw land!) en de telefonische orders afwikkelt voor de Benelux en Duitsland. `Maar ik mag niet zeggen om welke aantallen het gaat.'

De programma's hebben in ieder geval wel een hoge kijkdichtheid, vooral de middag en avonduitzendingen op RTL V scoren goed. De manier van presenteren wordt in hoog tempo als sketch populair op feestjes en partijen. De meest favoriete kreten van de verkopers verschijnen zelfs op t-shirts. Sommige mensen nemen zelfs complete afleveringen op video op.

De strategie van Quantum is dat produkten niet te vaak op de buis komen, anders zouden kijkers wel eens uitgekeken kunnen raken. Dus zelfs met produkten die goed lopen, zoals bijvoorbeeld de Wonder Wok - een bijzondere braadpan - die in Nederland al bijna zeven jaar een absolute topper is wordt voorzichtig omgesprongen.

Een van de intrigerende aspecten van de Quantum programma's is dat ze zo vermakelijk zijn. Nederlandse reclames die dezelfde methodes hanteren zoals bijvoorbeeld het braadmiddel Croma roepen alleen maar ergernis op. Quantum daarentegen fascineert. Waarschijnlijk komt dat doordat het programma zo gechargeerd is dat het nauwelijks serieus genomen kan worden, het is min of meer een satire op zichzelf: Kreatief met Kurk voorbij.

Aan de andere kant hebben de programma's het voordeel dat ze lang duren. De produkten worden tot in het kleinste detail bejubeld, elk ergonomisch knopje wordt belicht elke werkzame stof uitvoerig behandeld. Met als effect dat je na een uurtje kijken zelfs een scepticus gaat twijfelen. De kreet `Herhaling is de kracht van reclame' geldt als geen ander voor de uitzendingen van Quantum, de kreten worden bij wijze van spreken al herhaalt nog voordat ze zijn uitgesproken.

Quantum gebruikt niet alleen beroepsverkopers om de boodschappen op te dringen, ook televisiesterren als Victoria Principal en Dennis Weaver nemen plaats achter de televisiekraam om produkten te slijten. De laatste bezorgde mij persoonlijk wel een schok. Weaver was begin jaren zeventig als de in de groot stad terecht gekomen plattelandssherrif McCloud een van mijn televisiehelden. Die blijkt ineens verworden te zijn tot verkoper van een autopoetsmiddel. Het is alsof je Arendsoog tegenkomt als filiaalbeheerder bij de Aldi.

Het wachten is nu op het eerste Nederlandse televisieprogramma dat de techniek van Quantum over gaat nemen. Lang zal dat niet meer duren: `Welkom bij het NOS- journaal met het meest verbazingwekkende nieuws van de afgelopen dag. Ongelooflijke beelden die veel beter zijn dan wat u op andere bulletins te zien krijgt. En met een dertig dagen retour garantie.'

Francisco van Jole

Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Verder verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.