Vrachtwagenchauffeurs kunnen in de Rotterdamse haven hun hand laten lezen. Niet om de toekomst te voorspellen maar om sneller te werken. Als experiment wordt op een aantal plaatsen een speciaal apparaat neergezet dat in staat is door middel van handlezing personen te identificeren. De techniek is het nieuwste wapen in de strijd tegen bureaucratische rompslomp. Iedere container die de Rotterdamse haven aandoet sleept in zijn kielzog een vrachtje documenten mee. Een groot deel van die papiermolen is reeds geautomatiseerd door middel van EDI, de elektronische uitwisseling van documenten. Dat geldt echter niet voor de papieren die een chauffeur die een lading komt ophalen of afleveren bij zich draagt. Het wachten op de juiste documenten is een van de meest vertragende factoren in het transport van goederen. Het nieuwe systeem moet daar een einde aan maken. Documenten kunnen sneller verwerkt worden als de identificatie van de vervoerder geautomatiseerd wordt.
 `Het probleem is dat nooit van tevoren bekend is wanneer een chauffeur precies arriveert en er dus ook niet vooruit gewerkt kan worden. Nu is het zo dat de chauffeur een soort postduif is. Hij brengt de papieren zelf van balie naar balie. De verwerking er van kan pas gestart worden op het moment dat hij arriveert. Het was niet mogelijk om dat te automatiseren omdat de documenten tevens een legitimatiemiddel zijn. Ze zijn het bewijs dat hij gerechtigd is de goederen op te halen.
 Het nieuwe systeem moet die afhandeling vlotter laten verlopen doordat de identificatie plaats vindt door middel van een smart card. Als de documenten niet meer noodzakelijk zijn voor de identificatie kunnen ze langs elektronische weg en veel sneller verwerkt worden. In plaats van dat de chauffeur moet wachten, kan het papierwerk al van tevoren gedaan worden,' legt projectleider prof. ir. P van der Vlist van de stichting Rotterdams Interne Logistiek uit.
 Op dit moment is het overleggen van documenten een controlemiddel om diefstal en fraude tegen te gaan. De papieren moeten voorkomen dat zo maar iedereen met een container het terrein op en af kan rijden. In de praktijk leidt die controle tot een paradoxale situatie. De papieren zorgen voor wachttijden en in een poging die terug te dringen is het personeel van stuwadoors, agenten en douane geneigd de controle minder nauw te nemen. De papieren werken bij wijze van spreken als een kluis waarvan de combinatie zo ingewikkeld is dat de deur vaak maar open gelaten wordt.
 De smart card moet dat probleem oplossen. Het plastic kaartje ter grootte van een gewone credit card bevat een chip waarin gegevens opgeslagen kunnen worden. In dit geval die van de transporteur. Het gevaar van dergelijke kaarten is echter dat ze in verkeerde handen kunnen vallen. Om dat tegen te gaan worden met dit systeem de handen letterlijk gecontroleerd. In de chip zitten namelijk ook zogenaamde biometrische gegevens over de handpalm van de betreffende chauffeur opgeslagen. Bij de poort wordt niet alleen de smart card elektronisch gelezen maar moet de chauffeur tevens zijn hand op een speciaal apparaat plaatsen. Het apparaat controleert dan of de hand en de card bij elkaar horen. Die combinatie maakt het onmogelijk dat kwaadwillenden zich kunnen uitgeven voor iemand anders.
 De handherkenning is ontwikkeld door het Evaluatie Centrum voor Beveiliging van het onderzoeksinstituut TNO. Om fraude tegen te gaan wordt gebruik maakt van cryptografische technieken, de gegevens die in kaart zijn opgeslagen zijn zodanig bewerkt dat ze niet zonder meer te achterhalen kunnen worden met gewone apparatuur. De cryptografie, een soort geheimschrift voor computers moet voorkomen dat handige lieden een eigen kaart kunnen maken op iemands anders naam. Overigens is het niet zo dat de chauffeur voortaan bij elke handeling zijn hand moet tonen. `In principe hoeft een dergelijke identificatie alleen aan de poort van het terrein plaats te vinden,' aldus Van der Vlist. `Daarna is de smart card een middel om de afhandeling vlotter te laten verlopen. Overal waar de chauffeur komt wordt de kaart automatisch gelezen en vertelt het systeem welke goederen hij komt ophalen of afleveren en op welke plaats. Dat scheelt een hoop zoekwerk.' Het systeem is daarmee niet alleen veiliger maar ook efficiënter. `We willen een situatie creëren waarbij de chauffeur meteen aan de beurt is op het moment dat hij arriveert. Het is een van de laatste bottle necks in het automatiseren van de overslag.'
 De smart card controle vindt in aanvang plaats bij Seaport Terminals en ECT Delta. Honderdvijftig chauffeurs van zes verschillende transportbedrijven nemen er aan deel. Als de proef succesvol is zullen zo snel mogelijk andere bedrijven in het project worden opgenomen. Er zijn namelijk nog andere voordelen. Naast de betere controle is door middel van het systeem ook altijd te achterhalen waar een chauffeur zich bevindt. `Voor de chauffeur zelf is het ook prettiger. Hij kan bijvoorbeeld meteen zien of zijn lading wel of niet door de douane gecontroleerd moet worden omdat de smart card wordt gekoppeld aan de EDI-projecten die al veel langer in de Rotterdamse haven lopen. De beveiligingsmethode is uniek voor het havenvervoer. Eerder werd een soortgelijk experiment ingevoerd op luchthaven Schiphol waar `vaste klanten' zoals zakenmensen door middel van automatische vingerafdruk sneller door de douane konden. In de praktijk werkte dat niet altijd even vlekkeloos. Volgens Van der Vlist zijn beide projecten echter niet met elkaar te vergelijken. `Passagiers gedragen zich anders dan vrachtwagenchauffeurs. De eersten zijn veel ongeduldiger. Het gaat hier om de reductie van wachttijden die nu oplopen tot wel drie kwartier en een toestroom die totaal anders is.'
 Een ander probleem is de kwetsbaarheid van de technologie. Haventerreinen zijn bepaald geen porseleinkasten. `Daarom hebben we gekozen voor leesapparatuur die afgeschermd is en contactloos werkt. Anders dan bij bijvoorbeeld de betaalautomaat of telefooncel hoeft de kaart nergens ingestoken te worden. Het is voldoende als de smart card in de buurt van de apparatuur wordt gehouden.' Of het systeem de fraude en criminaliteit daadwerkelijk zal terugdringen is nog maar de vraag. `De controle en beveiliging beperkt zich natuurlijk tot de haventerreinen. Over wat daarbuiten gaat gebeuren valt weinig te zeggen.' De toekomst moet uitwijzen of smart staat voor `slim' of voor `ellende'.

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.